Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) của Mỹ, dị ứng thực phẩm là mối lo ngại về sức khỏe cộng đồng ngày càng tăng, ảnh hưởng đến khoảng 4-8% trẻ em ở Mỹ. Mặc dù không có cách chữa trị dị ứng thực phẩm nhưng việc nhận biết và giáo dục sớm là rất quan trọng để giữ an toàn cho con bạn. Có một số phương pháp điều trị đối với một số bệnh dị ứng thực phẩm, bao gồm cả phương pháp điều trị được FDA phê chuẩn đối với dị ứng đậu phộng có tên là palforzia.
Là cha mẹ của trẻ bị dị ứng thực phẩm, hãy đảm bảo bạn đã nghiên cứu và biết các triệu chứng cần theo dõi. Điều quan trọng nữa là nói chuyện với con bạn và giáo viên của con bạn về tình trạng dị ứng của chúng. Trở thành người ủng hộ và giáo dục mạnh mẽ cho sức khỏe của con bạn có thể giúp chúng được an toàn trước các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Dị ứng thực phẩm phổ biến nhất là gì?
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thường bị dị ứng nhất với sữa bò, trứng, đậu nành, đậu phộng và lúa mì. Hầu hết các phản ứng này liên quan đến phát ban trên da (nổi mề đay) hoặc các triệu chứng về đường tiêu hóa. Tuy nhiên, phản ứng có thể nghiêm trọng hơn. Trẻ em thường hết các chứng dị ứng thực phẩm này khi được 3 tuổi.
Tuy nhiên, dị ứng với đậu phộng, hạt cây, cá hoặc động vật giáp xác (tôm, cua) thường nghiêm trọng hơn và có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành. Theo báo cáo, khoảng 1% người Mỹ bị dị ứng với đậu phộng hoặc hạt cây. Ngoài đậu phộng, các loại dị ứng hạt phổ biến nhất là quả óc chó, quả hồ đào, hạt điều và quả hạch Brazil. Đối với một số người, phản ứng dị ứng đe dọa tính mạng và có thể do nhiều loại hạt gây ra.
Một số triệu chứng dị ứng thực phẩm phổ biến là gì?
Phản ứng dị ứng thường xảy ra ở trường học. Nó có thể xảy ra trong căng tin, trong các buổi lễ kỷ niệm trong lớp, hoặc khi làm đồ thủ công, chẳng hạn như sử dụng bơ đậu phộng hoặc vỏ quả óc chó.
Phản ứng dị ứng thường xảy ra trong vòng vài phút. Nhưng đôi khi, phản ứng có thể xảy ra tới hai giờ sau khi tiếp xúc. Đó là lý do tại sao điều quan trọng là phụ huynh phải gặp giáo viên và hiệu trưởng của con mình để thảo luận về dị ứng thực phẩm.
Triệu chứng ít nghiêm trọng hơn
Các triệu chứng có thể nhẹ, chỉ có cảm giác ngứa ở miệng. Phát ban có thể xuất hiện trên da. Các triệu chứng về đường tiêu hóa có thể phổ biến, bao gồm nôn mửa, chuột rút hoặc tiêu chảy.
Các triệu chứng nghiêm trọng và đe dọa tính mạng
Các triệu chứng nghiêm trọng hơn có thể bao gồm sưng lưỡi, mô mềm trong miệng, đường hô hấp trên và co thắt đường hô hấp, dẫn đến thở khò khè và khó thở. Nếu không được điều trị đủ nhanh, điều này có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hoặc tử vong trong vòng vài phút.
Phản ứng nghiêm trọng nhất là tình trạng có khả năng đe dọa tính mạng được gọi là sốc phản vệ. Nó có thể gây ra các vấn đề về hô hấp được liệt kê ở trên, huyết áp giảm, các triệu chứng tiêu hóa (GI) của nôn mửa và tiêu chảy, giảm khả năng phản hồi...
Những triệu chứng sốc phản vệ này có thể nhanh chóng dẫn đến mất ý thức và tử vong. Nếu bạn thấy trẻ có những triệu chứng này, bạn nên tiêm bút epinephrine (EpiPen, là một loại thuốc điều trị hiệu quả tốt nhất nếu bị sốc phản vệ) ngay lập tức.
Mẹo phòng tránh dị ứng thực phẩm ở trường
1. Cung cấp thông tin về tình trạng dị ứng thực phẩm của con bạn
Chuẩn bị một danh sách đầy đủ các loại thực phẩm mà con bạn bị dị ứng và đưa cho ban giám hiệu và giáo viên của trường. Bao gồm các triệu chứng có thể xảy ra của phản ứng và thuốc.
Hãy chắc chắn rằng giáo viên của con bạn có thể nhận ra phản ứng dị ứng. Lập một kế hoạch bằng văn bản với bác sĩ của con bạn trong trường hợp khẩn cấp. Thông tin này nên được chia sẻ với nhân viên nhà trường và nhân viên nhà ăn.
2. Giúp giảm thiểu chất gây dị ứng thực phẩm trong lớp học
Cha mẹ có thể áp dụng chính sách "chỉ ở nhà", trong đó trẻ biết chỉ ăn đồ ăn ở nhà. Bạn cũng có thể cung cấp cho giáo viên những món ăn nhẹ an toàn để mang theo khi những đứa trẻ khác nhận được món quà đặc biệt.
Các loại hạt thường là nguyên liệu được giấu trong bánh nướng nhỏ hoặc bánh quy mua từ cửa hàng hoặc nhà người khác. Nên chúng ta cần chú ý đọc kỹ các nhãn cũng như thành phần khi mua.
3. Đảm bảo giáo viên và nhân viên nhà trường của con bạn biết cách sử dụng EpiPen
Trẻ em có tiền sử phản ứng nặng nên đeo vòng tay cảnh báo y tế và có ít nhất một bút epinephrine (được gọi là EpiPen, là một loại thuốc điều trị hiệu quả tốt nhất nếu bị sốc phản vệ) ở trường. Nếu có thể, tốt nhất nhà trường nên trang bị hai gói EpiPens phòng trường hợp gói đầu tiên không có tác dụng hoặc con bạn có phản ứng thứ hai (phản ứng hai pha).
Con bạn, giáo viên và nhân viên nhà trường nên được dạy cách sử dụng nó. Liều EpiPen thay đổi theo cân nặng của con bạn (có ba liều dành cho trẻ em). Hãy nhớ kiểm tra hàng năm với bác sĩ nhi khoa hoặc bác sĩ dị ứng của con bạn để đảm bảo liều lượng của chúng là chính xác.
EpiPen nên được sử dụng khi bắt đầu có phản ứng dị ứng. Nếu bạn định tiêm EpiPen, ai đó cũng nên gọi đến chuyên gia. Nhiều người nhầm lẫn chờ xem liệu các triệu chứng nghiêm trọng có phát triển hay không trước khi hành động. Sự chậm trễ như vậy đã dẫn đến hậu quả bi thảm. Ngay cả khi trẻ có vẻ hồi phục thì các triệu chứng vẫn có thể quay trở lại. Trẻ cần được theo dõi trong vài giờ trong phòng cấp cứu nếu trẻ bị phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
4. Dạy con bạn cách kiểm soát dị ứng thực phẩm
Điều quan trọng là cha mẹ phải giáo dục con mình về dị ứng thực phẩm. Dạy con bạn nhận biết những gì an toàn để ăn. Thực hành các cách khi thảo luận về vấn đề của trẻ, từ chối những thực phẩm chúng không nên ăn và yêu cầu giúp đỡ nếu chúng cảm thấy phản ứng dị ứng đang xảy ra.
Bọn trẻ cũng nên làm quen với việc mang theo EpiPen bên mình mọi lúc mọi nơi. Hãy giúp con bạn ngay từ khi còn nhỏ phát triển các kỹ năng suốt đời để tự tin đối phó với tình trạng có khả năng đe dọa tính mạng này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!