Nhiều người quan niệm rằng đi ngủ là lúc mà cơ thể được xả hơi hoàn toàn và nghỉ ngơi nhiều nhất. Điều này về cơ bản là không sai. Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng kể cả trong quãng thời gian mà bạn chủ động không làm gì này, vẫn có nhiều quá trình thú vị diễn ra trong cơ thể, trong đó bao gồm cả một số hoạt động phức tạp mà ít người ngờ tới.
1. Cơ bắp tạm thời “tê liệt”
Khi bạn bước vào giấc ngủ REM (chuyển động mắt nhanh), vốn là giấc ngủ sâu nhất, các cơ ở tay chân bị tê liệt hoàn toàn và tạm thời không thể cử động được. Có một chứng rối loạn giấc ngủ mà trong đó tình trạng tê liệt này được duy trì trong vài giây hoặc vài phút sau khi thức dậy. Những người mắc chứng ngủ rũ thường có cảm giác tê liệt đáng sợ này sau khi đã mở mắt và thức dậy.
2. Mắt chuyển động với tốc độ tối đa
Tất cả các giai đoạn của giấc ngủ đều hướng đến một mục đích là giữ cho cơ thể và bộ não khỏe mạnh, thư thái. Có năm giai đoạn của giấc ngủ, mỗi giai đoạn tiếp theo sẽ sâu hơn giai đoạn trước. Giai đoạn cuối (REM) bắt đầu vào khoảng 60 hoặc 90 phút sau khi giấc ngủ bắt đầu. Ở giai đoạn này, mắt di chuyển với tốc độ tối đa về phía trước và phía sau mà bạn không nhận biết được, bởi tâm trí đang tập trung vào nội dung của giấc mơ.
3. Hormone tăng trưởng được tiết ra
Hormone HGH, được gọi là hormone tăng trưởng của con người, chịu trách nhiệm cho sự tái tạo của xương, cơ và mô. Khi ngủ, quá trình sản xuất chất này được kích hoạt trên toàn cơ thể. HGH góp phần chữa lành vết thương và thay mới tế bào. Khi chúng ta còn trẻ, hormone này sẽ thúc đẩy sự phát triển và có nhiều tác dụng khác đối với cơ thể. Vì lý do này, người ta có thể nói rằng cơ thể “cao” lên khi đang ngủ.
4. Cổ họng thu hẹp
Khi bạn ngủ, các cơ giữ cổ họng mở ra khi bạn thức sẽ vào trạng thái thư giãn. Do đó, kích thước của cổ họng sẽ thu nhỏ đi. Đây là một trong những nguyên nhân gây ra chứng ngáy ngủ. Mặc dù có những yếu tố khác, chẳng hạn như tắc nghẽn mũi, việc cổ họng được “siết lại” có liên quan rất nhiều đến việc tạo ra tiếng ngáy khó chịu của nhiều người khi ngủ.
5. Nghiến răng
Hiện tượng này có tên gọi riêng như một căn bệnh (bruxism). Chứng nghiến răng không quá phổ biến, nhưng đối với người mắc phải, họ có thể thức dậy với những cơn đau hàm mạnh vì vô thức nghiến răng ban đêm. Bệnh có thể bắt nguồn từ tình trạng hàm lệch lạc. Đôi khi, tâm lý bất ổn cũng có thể là nguyên nhân, khiến cơ thể vô thức nghiến răng để giải phóng căng thẳng tích tụ trong ngày. Tuy nhiên, nghiên cứu vẫn chưa xác định được lý do tại sao chứng nghiến răng này chỉ ảnh hưởng đến một số người nhất định.
6. Xuất hiện ham muốn tình dục tự phát
Cả nam và nữ giới đều bị kích thích tình dục trong khi ngủ. Hiện tượng này là do hoạt động của não bộ đạt cao điểm trong giai đoạn REM, khiến não cần nhiều oxy hơn, từ đó đẩy nhanh lưu lượng máu trao đổi trong cơ thể. Sự thay đổi này ảnh hưởng đến mọi cơ quan, bao gồm cả bộ phận sinh dục, dẫn đến việc kích hoạt các hormone sinh dục.
7. Bộ não giải phóng thông tin tích lũy và tạo nên những câu chuyện
Cơ chế hình thành giấc mơ của con người vẫn còn là một bí ẩn khoa học. Nghiên cứu đã cho thấy rằng bộ não tạo ra những khung cảnh trong giấc mơ từ ký ức hiện diện trong cuộc sống hàng ngày, kết hợp với những “chất liệu” sâu trong tiềm thức. Những trải nghiệm trong thời gian gần kết hợp với các thông tin đã lưu trữ trong nhiều năm, cụ thể là ký ức, chấn thương, cảm xúc và cảm giác, tạo ra những giấc mơ bí ẩn và đôi khi vô lý.
Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn không thể xác định lý do tại sao tâm trí con người chọn lựa các địa điểm, hay một số những ký ức, màu sắc, giọng nói, cảnh hoặc người cụ thể để xuất hiện trong giấc mơ. Bất chấp những tiến bộ vượt bậc của khoa học, giấc mơ vẫn là một câu đố lớn chưa có lời giải.
8. Xuất hiện tiếng nổ bất ngờ
Hội chứng “nổ tung đầu” là một hiện tượng hiếm gặp nhưng vẫn xảy ra đối với một số người. Những người trải qua hội chứng này sẽ cảm thấy như có một tiếng nổ lớn khiến họ thức giấc, đôi khi còn đi kèm với cảm giác sợ hãi và đau khổ cao độ, nhưng thực tế không có gì xảy ra ở thế giới thật. Họ cảm thấy đầu như “nổ tung” với một âm thanh lớn và bất thình lình, tựa như tiếng súng. Hiện tượng này không gây ra cơn đau đớn thể chất, nhưng có thể kéo theo tác động tâm lý nghiêm trọng.
9. Bộ não tự phục hồi và giải độc
Các nhà nghiên cứu tại Đại học Rochester phát hiện ra rằng, trong khi ngủ, não sẽ giải phóng những chất thải tích tụ trong ngày ra ngoài. Cơ chế này được gọi là hệ thống glymphatic. Khi được kích hoạt, não sẽ tự động loại bỏ những thông tin vô ích, đồng thời tích lũy những thứ được xem là quan trọng, đồng thời làm mới mối liên hệ giữa chúng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!