Ngày lễ Thất tịch, còn gọi ngày ông Ngâu bà Ngâu, là ngày 7/7 âm lịch hàng năm, gắn liền với sự tích Ngưu Lang và Chức Nữ. Đây được coi là ngày lễ tình nhân của các nước phương Đông. Thất tịch 2023 sẽ vào thứ Ba, ngày 22/8 dương lịch.
Nguồn gốc lễ Thất tịch
Lễ Thất tịch có nguồn gốc từ Trung Quốc, xuất phát từ câu chuyện Ngưu Lang và Chức Nữ. Tương truyền, Ngưu Lang là một chàng trai chăn trâu tuy nghèo nhưng rất chăm chỉ. Nhờ tính cách thiện lương, Ngưu Lang có được tình cảm của nàng tiên dệt vải Chức Nữ, con gái út của Vương Mẫu Nương Nương, chuyên dệt các đám mây ngũ sắc trên bầu trời.Hai người đã kết duyên vợ chồng, trải qua những năm tháng hạnh phúc bên nhau và có được 2 người con, một trai một gái.
Một ngày kia, Chức Nữ phải trở về thiên đình theo lệnh của Ngọc Đế. Ngưu Lang đau khổ đuổi theo nhưng bị chặn lại bởi con sông Thiên Hà, ranh giới giữa hai cõi phàm tiên. Thế rồi, Ngưu Lang nhất định ở đó chờ đợi, mãi không chịu rời đi.
Từ đó, bên cạnh sông Thiên Hà có thêm một vì sao, mọi người gọi đó là sao Ngưu Lang. Cảm thương tấm chân tình của Ngưu Lang, Vương Mẫu đồng ý cho họ mỗi năm vào ngày Thất tịch được gặp nhau một lần.
Theo tiếng Hán, thất là "bẩy", tịch là "chiều tối". Vậy thất tịch có nghĩa là "chiều tối ngày mùng 7 âm lịch". Trung Quốc xem ngày Thất tịch là ngày lễ quan trọng, còn có tên gọi là lễ Khất Xảo.
Văn hóa lễ Thất tịch tại một số quốc gia
Ở Trung Quốc, vào đêm mùng 7/7 âm lịch, những người phụ nữ cầu nguyện để có được đôi bàn tay khéo léo. Trong ngày này, các cô gái trẻ trưng bày các vật dụng nghệ thuật tự tạo để cầu mong lấy được ông chồng tốt. Với nguồn gốc câu chuyện về tình yêu cảm động, ngày mùng 7/7 âm lịch dần trở thành ngày lễ tình nhân của phương Đông.
Ngày lễ Thất tịch tại Nhật Bản được gọi là lễ Tanabata. Vào ngày này, người Nhật sẽ viết mong ước của mình vào những mảnh giấy đầy màu sắc Tanzaku rồi treo lên cành trúc trước cửa nhà để cầu mong may mắn, vụ mùa bội thu và sự thịnh vượng. Các bạn trẻ cũng tới các đền thờ trong ngày lễ Tanabata để cầu nguyện, mong tìm được ý trung nhân.
Tại Hàn Quốc, lễ Thất tịch còn được gọi là lễ Chilseok. Trong lễ hội Chilseok, người Hàn Quốc sẽ tắm với mong muốn đem lại một sức khỏe tốt. Ngoài ra, họ còn ăn mì và bánh nướng. Chilseok được biết đến như là lễ hội để thưởng thức đồ ăn làm từ lúa mì bởi sau ngày lễ Chilseok, những cơn gió lạnh sẽ làm hỏng hương vị của lúa mì.
Ở Việt Nam, ngày lễ Thất tịch còn được gọi là ngày "ông Ngâu bà Ngâu". Các đôi lứa yêu nhau thường đến chùa, làm lễ và cầu mong cho tình duyên bền vững, son sắt.
Ngoài ra, người ta còn truyền tai nhau, ăn chè đậu đỏ vào ngày Thất tịch cũng là một cách để cầu nhân duyên may mắn. Vào ngày này trời thường mưa, người ta gọi là mưa ngâu, mưa là nước mắt của Ngưu Lang và Chức Nữ khi gặp nhau.
Nếu trời không mưa, các đôi thường cùng nhau ngắm sao Ngưu Lang - Chức Nữ và thề hẹn. Đêm Thất tịch, chòm sao Chức Nữ sẽ sáng vô cùng. Người ta tin rằng hai người yêu nhau nếu cùng ngắm sao Ngưu Lang - Chức Nữ trong đêm mùng 7/7 thì sẽ mãi mãi bên nhau.
Những điều nên làm trong ngày lễ Thất tịch
- Ăn chè đậu đỏ cầu nhân duyên: Tục ăn chè đậu đỏ và các món khác từ đậu đỏ ngày 7/7 Âm lịch xuất phát từ giới trẻ Trung Quốc những năm gần đây và lan sang những quốc gia khác có ngày lễ Thất tịch. Đậu đỏ có ý nghĩa cầu mong đường nhân duyên thuận lợi, người độc thân "thoát ế", người đã có đôi thì bên nhau trọn kiếp.
- Đi chùa cầu duyên: Tháng 7 Âm lịch là thời gian mọi người hay đi lễ chùa vì đây là mùa Vu lan báo hiếu và Xá tội vong nhân. Với các bạn trẻ, lễ Thất tịch cũng là lý do để họ đến chùa dịp này. Nhiều người tin rằng nếu đi lễ chùa cầu duyên, cầu uyên ương bên nhau trọn đời trong ngày đoàn tụ của Ngưu lang, Chức nữ thì những điều mong cầu sẽ dễ được ứng nghiệm.
- Tặng quà cho người thương: Hoạt động này thể hiện tấm lòng thành của bạn, thể hiện mong ước gắn bó lâu dài với người yêu, bạn đời. Chắc chắn người ấy sẽ rất cảm động khi nhận quà của bạn.
Ngày lễ Thất tịch không nên làm gì?
- Tổ chức dạm hỏi, làm đám cưới: Cuộc hôn nhân đầy nước mắt dù yêu thương thắm thiết của Ngưu lang Chức nữ khiến ít ai dám tổ chức cưới, hỏi đúng ngày Thất tịch.
- Xây, sửa nhà: Nhiều người lo rằng việc khởi công xây nhà, sửa nhà trong ngày sẽ đem lại kết cục không hay cho mối tình hay cuộc hôn nhân. Về phương diện thực tế, xây sửa nhà trong thời gian này đúng là không tốt, vì thời tiết mưa ngâu rả rích cực kỳ bất lợi cho việc xây dựng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!