Với nhiều nghiên cứu chỉ ra những rủi ro về sức khỏe như tăng bệnh tim mạch và béo phì do tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến, chúng ta biết rằng mình không nên ăn quá nhiều thực phẩm này. Nhưng đôi khi rất khó để biết loại thực phẩm nào được xếp vào loại thực phẩm siêu chế biến, khiến việc lựa chọn một cách khôn ngoan của chúng ta trở nên khó khăn.
Và bài viết sau đây - với lời khuyên từ các chuyên gia - có thể giúp chúng ta giải quyết vấn đề này, đưa ra những lựa chọn sáng suốt hơn cho những gì chúng ta tiêu thụ.
Thực phẩm siêu chế biến là gì?
Thực phẩm siêu chế biến là những sản phẩm thường chứa nhiều đường, carbohydrate tinh chế hoặc chất béo (và đôi khi là cả ba) nhưng thường được đóng gói khéo léo để trông có vẻ lành mạnh.
Một nghiên cứu trên gần 20.000 người ở Tây Ban Nha trong khoảng thời gian 20 năm cho thấy ăn hơn bốn khẩu phần thực phẩm siêu chế biến mỗi ngày có liên quan đến nguy cơ tử vong cao hơn 62%, với mỗi khẩu phần ăn bổ sung làm tăng nguy cơ thêm 18%.
Nghiên cứu của Úc đã chỉ ra rằng việc cung cấp, phân phối và tiêu thụ ngày càng tăng các sản phẩm sản xuất hàng loạt giá rẻ, ngon, dễ tiếp cận, tiện lợi và được tiếp thị rộng rãi có nghĩa là chúng ta đang ăn ngày càng ít thực phẩm tươi và ít chế biến. Các chuyên gia dinh dưỡng chỉ ra rằng không phải tất cả các chế biến đều là điều xấu và một số thực phẩm chế biến được bổ sung thêm các chất dinh dưỡng như vitamin, khoáng chất và chất xơ.
Vậy làm thế nào để chúng ta phân loại được thực phẩm tốt và thực phẩm xấu?
Với sự giúp đỡ của các chuyên gia, chúng tôi đã tổng hợp một số loại thực phẩm siêu chế biến phổ biến và các loại thực phẩm tốt hơn cho bạn nhằm giúp bạn có những lựa chọn khôn ngoan hơn.
Dầu thực vật thông thường → dầu ô liu nguyên chất
"Các loại dầu thực vật tinh chế như dầu hạt cải, dầu hướng dương và dầu hạt cải thường được chiết xuất từ thực vật bằng hóa chất và dung môi, đun nóng ở nhiệt độ cao và tinh chế đến mức chúng bị biến đổi về mặt hóa học và gây viêm" - chuyên gia dinh dưỡng Luke Hines cho biết - "Vì thế, hãy đổi những loại dầu này sang các loại dầu được chế biến lành mạnh hơn như ép lạnh và ép khô, đặc biệt là dầu ô liu nguyên chất tốt cho tim và dầu dừa có chứa chất béo lành mạnh MCT".
Nước soda (kể cả nước ăn kiêng) → nước có ga tự làm
Mặc dù có thể bạn sẽ muốn giải cơn khát bằng nước ngọt có ga, nhưng nước soda được chế biến bằng các chất phụ gia như đường và đôi khi là chất tạo ngọt nhân tạo - theo chuyên gia dinh dưỡng Geraldine Georgeou.
"Ngay cả nước ngọt ăn kiêng không calo cũng được chế biến rất nhiều và nghiên cứu đã chỉ ra rằng nước soda có liên quan đến bệnh béo phì và các bệnh về hội chứng chuyển hóa" - Geraldine nói - "Hãy thử thay thế nước có ga tự làm bằng một lát cam tươi hoặc ngâm với lá bạc hà và chanh để tạo hương vị".
Ca cao → ca cao thô
"Khi chọn bột chocolate để làm bánh, hãy đảm bảo bạn nghiêng về thuật ngữ "ca cao thô" vì về mặt dinh dưỡng, nó khá khác so với ca cao" - chuyên gia dinh dưỡng Luke khuyên - "Ca cao thường là ca cao thô sau khi được đun nóng, xử lý và chế biến theo một cách nào đó, so với ca cao thô là bột thô nguyên chất được chế biến tối thiểu từ hạt ca cao và rất giàu khoáng chất, đặc biệt là magiê".
Sữa chua hương trái cây → sữa chua Hy Lạp không hương vị
"Sữa chua là thực phẩm chính quan trọng, cung cấp canxi cho xương và các vi khuẩn sống để hỗ trợ sức khỏe đường ruột nhưng đáng ngạc nhiên là nó lại nằm trong danh mục thực phẩm siêu chế biến vì nó có thêm hương vị, làm tăng hàm lượng đường" - chuyên gia Geraldine nói - "Vì thế, bạn hãy chọn sữa chua nguyên chất, không hương vị và truyền thống, với các chủng vi khuẩn sống".
Phi lê cá đông lạnh vụn → phi lê vụn
"Gần đây, tôi đã nghiên cứu một số loại thực phẩm tiện lợi, đặc biệt là phi lê cá đông lạnh vụn, và rất ngạc nhiên khi thấy một số loại chỉ chứa chưa đến 50% cá thực sự, với các thành phần còn lại bao gồm dầu hạt gây viêm, bột, chất độn và chất làm đặc" - Luke nói - "Hãy đổi loại đồ ăn vặt chế biến này sang loại vụn tự làm, không chứa gluten bằng cách sử dụng trứng gà thả rông, bột sắn và bột hạnh nhân".
Đồ ăn đông lạnh → pizza tự làm
"Việc dự trữ các bữa ăn đóng gói sẵn, chế biến sẵn có thể tiện lợi và tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các bữa ăn như pizza đông lạnh chứa nhiều muối, đường và chất béo, có thể gây hại cho sức khỏe" - Geraldine nói.
"Thay vào đó, bạn hãy tự làm một chiếc pizza tươi bằng cách phết một lớp mỏng phủ lên bánh mì pita hoặc bánh mì nguyên cám và phủ thêm rau còn thừa từ tủ lạnh" - Geraldine nói tiếp - "Đừng quên protein, chẳng hạn như ức gà nạc, sau đó rắc phô mai ít béo lên và nướng trong năm đến 10 phút".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!