Trong tâm thức của mỗi người dân Việt Nam, Đại Lễ Vu Lan không chỉ là ngày lễ của riêng Phật giáo mà đã trở thành ngày lễ chung để những người con thể hiện tấm lòng hiếu thảo đối với các đấng sinh thành, dưỡng dục. Nhiều người lựa chọn nghi thức phóng sinh để cầu mong cho cha mẹ được khỏe mạnh và bình an. Tuy nhiên, việc phóng sinh không thể thực hiện bừa bãi và phải làm đúng cách.
Thực tế, rất nhiều trường hợp nghi lễ phóng sinh bị biến tướng, không còn mang ý nghĩa tốt đẹp đơn thuần hoặc động vật khi thả ra môi trường sai cách tạo nên nghiệp sát và nhiều hậu quả khác. Nói về nghi thức phóng sinh, TS Nguyễn Thị Hồng - chuyên gia nghiên cứu văn hóa Việt Nam - cho biết: "Phóng sinh là một hành động xuất phát từ tâm mỗi con người, là hành vi cứu súc vật, chim chóc, cá khỏi bị giết hại hay giam nhốt. Theo giáo lý nhà Phật, phóng sinh còn mang ý nghĩa sâu xa là phóng thích cái tâm tham, đố kỵ, hơn thua và thù hận khỏi đầu để được tự do và thanh thản trong tâm tưởng. Do đó, việc phóng sinh phải xuất phát từ tình yêu thương của mọi người đối với các sinh vật chứ không vì ý nghĩa tư lợi".
Tuy nhiên, nếu việc phóng sinh không được thực hiện đúng thì sẽ kích thích lòng tham của kẻ khác. Nhu cầu phòng sinh trong dịp Rằm tháng 7 tăng cao, nhiều người đặt mua thú để phóng sinh số lượng lớn, khiến nhiều kẻ giăng bẫy khắp nơi để bắt chim cá, khiến việc phóng sinh lại trở thành tạo nghiệp.
Nhiều người đặt mua chim phóng sinh số lượng lớn ở những thương buôn đã vô tình kích thích việc săn bắt chim
Việc phóng sinh không nên tổ chức ồ ạt, không phải chỉ có ngày Rằm tháng 7 mới được phóng sinh. Mọi người đều có thể thực hiện phóng sinh mọi lúc, mọi nơi, khi có đủ điều kiện. Theo dân gian, khi chọn mua vật phóng sinh, nên mua cả mớ để tránh tình trạng “con đi con ở”. Dân gian còn kiêng phóng sinh loài nào thì không nên ăn ngay loài đó để thể hiện tâm từ bi không phân biệt chỗ cứu, chỗ ăn.
Chuyên gia văn hóa cũng đưa ra lời khuyên: Để việc phóng sinh được thực hiện đúng và giúp tâm thanh thản, người phóng sinh cần để việc phóng sinh xuất phát từ lòng từ bi, không vì ý nghĩa tư lợi, không làm phô trương để nhiều người biết đến, không phân biệt các loài khi phóng sinh. Ngoài ra, khi làm nghi lễ phóng sinh cần thực hiện âm thầm, chọn nơi vắng vẻ để tránh kích thích lòng tham của người săn bắt.
Những năm trước đây, truyền thông đã không ít lần đưa tin về những trường hợp phóng sinh không đúng cách, thả các con vật vào môi trường sống không phù hợp làm xáo trộn hệ sinh thái. Để đảm bảo con vật được an toàn thì cần tìm hiểu môi trường trước khi thực hiện phóng sinh. Ngoài ra, tránh trường hợp phóng sinh tham về số lượng, có thể khiến động vật bị chết trước khi được giải phóng ra ngoài.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!