Giữa nhịp sống hiện đại phát triển nhanh, những cửa hàng tiện lợi hay siêu thị dần thay thế các chợ truyền thống. Tuy nhiên khi lên với vùng cao, bạn có thể tìm thấy nhịp sống dân dã, không gian văn hóa đặc trưng ở các chợ phiên truyền thống.
Chợ phiên Pà Cò cách thị trấn Mai Châu gần 40km về phía Bắc, nằm giữa trung tâm 3 xã Hang Kia, Pà Cò (Mai Châu, Hòa Bình) và Loóng Luông (Mộc Châu, Sơn La). Chợ chỉ họp vào sáng chủ nhật hàng tuần nhưng đông vui như ngày hội.
Từ 5h sáng, khi sương mù còn mịt mù khắp rừng, khắp núi thì bà con đã hăm hở xuống chợ. Các hàng thịt, rau củ quả đã sẵn sàng. Đến khoảng 6h, những sạp hàng vải vóc, phụ kiện trang phục váy Mông bắt đầu rực rỡ.
Là chợ phiên lâu đời, ở đây bán rất nhiều các loại phụ kiện để may thành áo, yếm, váy Mông, thu hút nhiều người dân ở trong và ngoài tỉnh. Được biết, nhiều người từ Sơn La, Lai Châu, Lào Cai còn về đây từ đêm hôm trước hoặc từ 2 - 3h sáng chủ nhật để kịp có mặt ở chợ phiên sớm. Những người bận rộn chọn mua các phụ kiện để mang về may thành một chiếc váy Mông hoàn chỉnh. Một số người đến chợ để mua cả bộ váy về mặc. Nếu tự thêu và may thì người phụ nữ chỉ làm được khoảng một bộ váy Mông mỗi năm, nhưng nếu mua phụ kiện thêu sẵn về để may thì họ có thể hoàn thành 2 - 3 bộ.
Các phụ kiện phong phú nhiều màu sắc được bày bán ở chợ phiên
Người Mông ở hai xã vùng cao Hang Kia, Pà Cò thuộc nhóm Mông Xanh và Mông Đỏ. Nếu người Mông Xanh thường mặc trang phục dân tộc vào những dịp đặc biệt thì người Mông Đỏ lại mặc váy Mông hàng ngày, thay quần áo bình thường, nên nhu cầu mua váy Mông cao. Nhiều người phụ nữ gần như không đi làm nương rẫy nữa mà chỉ ở nhà thêu vải, may váy. Những chiếc váy Mông còn được bán buôn đi các tỉnh lân cận.
Trong khi váy in họa tiết chỉ có giá 200.000 - 300.000 đồng thì một bộ trang phục Mông thêu tay có giá từ 1,5 - 1,7 triệu đối với nam, 2,5 - 3 triệu đồng đối nữ. Thế nên việc tạo ra những chiếc váy thêu tay truyền thống có thể mang lại nguồn thu tốt cho bà con. Mỗi phiên chợ cũng vì thế đã trở thành dịp được người dân mong đợi.
Những em bé theo mẹ đi chợ phiên, trên lưng mẹ, em thấy thật bình yên.
Cùng với các lễ hội hay phong tục tập quán, chợ phiên cũng đang được các địa phương duy trì bảo tồn, vừa để lưu giữ những giá trị văn hóa tốt đẹp, vừa để tạo điểm nhấn thu hút khách du lịch. Đến Mai Châu, không chỉ là tận hưởng không khí trong lành, khí hậu mát mẻ, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của núi rừng, mà du khách còn được hòa mình vào phiên chợ truyền thống đậm đà bản sắc của người Mông.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!