Cận thị đang trở nên ngày càng phổ biến trên toàn thế giới. Theo thống kê, đến năm 2050, khoảng 4,8 tỷ người sẽ bị ảnh hưởng bởi rối loạn thị giác, tăng khoảng 2,8 tỷ người so với năm 2010. Ở Trung Quốc, nơi có hơn 90% thanh niên bị cận thị, vấn đề này được coi là một "đại dịch".
Nhiều người thường đổ lỗi cận thị gây ra bởi cấu trúc gen, tuy nhiên, di truyền rõ ràng không phải là nguyên nhân duy nhất khiến bệnh cận thị phát triển nhanh chóng như vậy. Thay vào đó, các chuyên gia cho rằng chúng ta đã đánh giá thấp tác động của môi trường đối với thị lực, đặc biệt là môi trường tự nhiên. Nhiều nghiên cứu hiện nay cho thấy thời gian chơi ngoài trời của trẻ càng nhiều, nguy cơ phát triển cận thị ở trẻ càng giảm.
Vui chơi ngoài trời không chỉ buộc chúng ta phải nhìn xa hơn vào khoảng không mà còn tăng thời gian chúng ta tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Điều này khá quan trọng bởi nó giúp làm chậm lại sự phát triển trục dọc của mắt, từ đó giảm thiểu khả năng mắc cận thị.
Các chuyên gia cho rằng yếu tố môi trường có khả năng gây ra bệnh cận thị lớn hơn yếu tố di truyền học. Ý tưởng này được chứng minh rõ ràng hơn trong một nghiên cứu gần đây trên các cặp song sinh.
Nghiên cứu tiến hành bằng cách theo dõi 1.991 cặp song sinh chào đời từ năm 1994 đến 1996 tại Anh trong suốt quá trình phát triển của chúng. Trong 16 năm đầu tiên, các nhà nghiên cứu đã phân tích sự phát triển, hành vi và giáo dục của mỗi đứa trẻ thông qua các bảng câu hỏi đồng thời thu thập các xét nghiệm mắt của chúng. Kết quả khá thú vị khi nghiên cứu xác định được 4 yếu tố môi trường chính có liên quan đến bệnh cận thị ở trẻ.
Đầu tiên, nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ em sinh ra nhờ can thiệp y tế, ví dụ sinh mổ, có nguy cơ mắc cận thị khi lớn lên ít hơn trẻ em sinh thường khoảng từ 25-30%.
"Nguyên nhân một phần có thể liên quan đến thực tế là những em bé sinh mổ thường có sức khoẻ yếu, cân nặng thấp và tuổi thai ngắn hơn thông thường. Trong một vài nghiên cứu, các em còn có biểu hiện của việc chậm phát triển và nhận thức kém" - trích từ kết luận của nghiên cứu.
Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng những người sinh vào mùa hè có khả năng mắc cận thị cao gấp hai lần những người sinh vào các mùa còn lại. Nguyên nhân được dự đoán là vì họ bắt đầu đi học sớm hơn bạn bè cùng tuổi.
Yếu tố thứ ba phụ thuộc vào trình độ giáo dục của người mẹ. Với những người mẹ có trình độ học vấn cao, tỷ lệ trẻ em mắc cận thị tăng 33%. Kết quả này có thể liên quan đến mối liên hệ giữa trí thông minh và bệnh cận thị.
Công nghệ là yếu tố cuối cùng được xem xét đến. Trong nghiên cứu trên các cặp song sinh, thời gian dành cho việc chơi trò chơi trên máy tính tỷ lệ thuận với khả năng mắc cận thị. Việc phát triển của truyền thông và giải trí kỹ thuật số khiến chúng ta dành nhiều thời gian hơn để chơi game, lên mạng, đồng nghĩa với việc giảm thời gian cho các hoạt động vận động ngoài trời.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng các yếu tố môi trường này chỉ có mối quan hệ tương quan với việc mắc cận thị chứ không nhất thiết gây ra bệnh cận thị.
Một điểm hạn chế khác của nghiên cứu là toàn bộ đối tượng tham gia đều là trẻ em sinh ra vào những năm 90, trước thời đại của điện thoại thông minh và các thiết bị cầm tay.
Ngày nay, chúng ta nhìn vào màn hình ở mọi nơi, bất kể là trong nhà hay ngoài trời. Điều này làm vấn đề trở nên tồi tệ hơn. Trẻ em được cho tiếp xúc với các thiết bị thông minh quá sớm và chúng cũng dễ dàng bị thu hút bởi những gì diễn ra trên màn hình. Do đó, khuyến khích trẻ ra ngoài chơi cần phải đi cùng với việc hướng dẫn trẻ tham gia vào các hoạt động ngoài trời thực sự.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!