Sốt là hiện tượng xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể bắt đầu chống lại nhiễm trùng, hoặc cũng có thể xảy ra do những nguyên nhân khác như các bệnh tự miễn hay do tác dụng phụ của một số loại thuốc.
Nhiệt độ cơ thể con người thường được duy trì ở 37 độ C. Mức nhiệt độ này cho phép các tế bào của chúng ta hoạt động ở trạng thái tốt nhất. Vùng dưới đồi của não hoạt động giống một bộ điều nhiệt, liên tục theo dõi và điều chỉnh nhiệt độ cơ thể về mức 37 độ C. Trong quá trình nhiễm trùng, các tế bào miễn dịch của cơ thể sẽ giải phóng các chất gây sốt như pyrogens khi phát hiện vi khuẩn hoặc virus.
Tiến sĩ Paul O'Rourke, trợ lý giáo sư y khoa tại Đại học Johns Hopkins, cho biết những hóa chất này di chuyển đến não, báo cho não biết rằng đã đến lúc phải tăng nhiệt độ cơ thể. Kết quả là các tế bào thần kinh trong não giải phóng các chất prostaglandin để điều chỉnh nhiệt độ cơ thể và gây sốt. O'Rourke cho biết: “Sốt xảy ra khi nhiệt độ cơ thể tăng lên trên mức 38 độ C”.
Vùng dưới đồi có thể làm tăng nhiệt độ cơ thể theo nhiều cách. Ví dụ, nó có thể khiến các mạch máu co lại, làm giảm lượng nhiệt tỏa ra qua bề mặt da. Nó cũng có thể khiến cơ thể run rẩy để tạo ra càng nhiều nhiệt càng tốt. Các quá trình sinh lý này kết hợp với nhau tạo thành một phần của tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại nhiễm trùng, được gọi là viêm cấp tính, có tác dụng kiểm soát và ngăn chặn nhiễm trùng lây lan.
Đặc biệt, người bệnh có thể cảm thấy ớn lạnh khi đang sốt, mặc dù thân nhiệt của họ đang tăng. Điều này là do vùng dưới đồi đã tạm thời tăng bộ điều nhiệt bên trong cơ thể lên mức cao hơn. Khi cơ thể người bệnh đang cố gắng thích ứng với mức điều nhiệt mới này, họ sẽ cảm thấy lạnh hơn.
Vậy tại sao chúng ta cần tăng thân nhiệt khi sốt? O'Rourke cho biết một lý do có thể là khến vi khuẩn hoặc virus khó lây lan ra xung quanh hơn. Ông nói: “Nhiệt độ cơ thể cao hơn giúp hệ thống miễn dịch “chiến đấu” tốt hơn”. Khi thân nhiệt tăng, các tế bào sẽ tạo ra các protein sốc nhiệt (HSP) chống lại nhiễm trùng.
Tiến sĩ Kitty O'Hare, cộng tác viên tư vấn Y khoa tại Đại học Duke cho biết: “Thanh thiếu niên hoặc người trưởng thành có thể bị sốt trong vài ngày mà không nhất thiết cần phải được chăm sóc y tế”. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng của bạn không cải thiện, bạn vẫn nên tới phòng khám để kiểm tra.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!