Nếu bạn đã từng cảm thấy bồn chồn sau một vài tách cà phê espresso, hoặc chán nản sau một ngày cuối tuần với đồ ăn vặt, bạn sẽ hiểu chúng ta thực sự bị ảnh hưởng bởi những gì chúng ta ăn vào.
Hiện nay, hơn bao giờ hết, các nhà nghiên cứu đang xem xét vai trò của chế độ ăn uống đối với sức khỏe tinh thần của chúng ta, với sự tập trung sâu sắc vào trục ruột - não. Và về cơ bản là tín hiệu sinh hóa diễn ra giữa hệ tiêu hóa và não.
Chế độ ăn uống ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần như thế nào?
Ví dụ, một bài đánh giá hệ vi sinh vật đường ruột – những vi sinh vật sống trong đường tiêu hóa của chúng ta – điều chỉnh chức năng não thông qua trục não ruột, trong khi một nghiên cứu khác cho thấy cùng một hệ vi sinh vật đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh các chất dẫn truyền thần kinh.
Chuyên gia dinh dưỡng Gabrielle Newman của The Fast 800 cho biết: "Những hóa chất này truyền tải thông điệp từ ruột qua hệ thống thần kinh đến não, tác động đến tâm trạng và mức độ lo lắng của chúng ta".
"Tám mươi phần trăm serotonin của chúng ta – hormone hạnh phúc – được sản xuất trong ruột" - Newman nói thêm.
Chuyên gia dinh dưỡng và liệu pháp thiên nhiên Madeline Calfas cho biết việc duy trì sức khỏe đường ruột tốt là điều cần thiết cho sức khỏe của chúng ta. Madeline nói: "Các loại thực phẩm lên men và men vi sinh như dưa cải bắp, kim chi và kefir đã được chứng minh là giúp cân bằng hệ vi sinh vật trong đường tiêu hóa, dẫn đến ít rối loạn chức năng và hấp thụ chất dinh dưỡng tốt hơn".
"Chúng cũng có thể giúp làm dịu chứng viêm do mất cân bằng hệ vi sinh vật - một động thái dẫn đến giảm adrenaline và cortisol" - chuyên gia dinh dưỡng Madeline Calfas nói thêm.
Các chuyên gia cũng cho biết chế độ ăn giàu axit béo Omega-3 (có trong cá nhiều dầu như cá hồi và cá ngừ), giàu chất xơ, đa dạng các loại trái cây và rau quả nhiều màu sắc có thể hỗ trợ, nhưng bạn cũng nên tránh các loại thực phẩm gây lo lắng.
Thực phẩm gây lo lắng phổ biến cần tránh:
1. Thức ăn nhanh
Madeline nói: Ăn một chiếc bánh mì kẹp thịt kỳ lạ hoặc một rổ khoai tây chiên có thể thuận tiện, nhưng những thực phẩm này chứa nhiều natri, đường tinh chế và chất béo bão hòa.
Cô giải thích: "Mỗi thứ này không chỉ góp phần gây ra lo lắng mà những thực phẩm này còn khiến cơ thể bạn khó tiêu hóa, gây căng thẳng cho hệ thống tiêu hóa của bạn, tiếp tục kích hoạt giải phóng adrenaline trong cơ thể bạn".
Tương tự như vậy, Madeline Calfas đề nghị bạn tránh đặt thực phẩm chế biến cao như xúc xích, bánh nướng và xúc xích Ý khi chọn đồ ăn cho mình và gia đình.
2. Rượu bia
Gabrielle nói một ly rượu nhỏ lúc này hay lúc khác cũng không sao, nhưng nếu nó trở thành thói quen thường xuyên, thì đã đến lúc dừng lại và đánh giá lại. Cô giải thích: "Rượu có thể làm gián đoạn các chất hóa học và quá trình trong não của bạn, ảnh hưởng đến suy nghĩ, cảm xúc và hành động".
"Nó cũng có thể làm tăng tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể và làm đảo lộn hệ vi sinh vật đường ruột".
3. Đường tinh luyện
Bạn có niềm tin rằng kem hoặc một thanh sô cô la làm cho bạn cảm thấy tốt? Theo một cách nào đó, nó làm tăng nhanh lượng đường trong máu của bạn trong một thời gian ngắn. Nhưng rồi cũng nhanh như vậy, nó giảm mạnh chúng, vì vậy cuối cùng bạn cảm thấy lờ đờ và cáu kỉnh.
Madeline giải thích: "Làm điều này thường xuyên có nghĩa là cơ thể bạn bắt đầu giải phóng adrenaline và cortisol vào máu khi nó cố gắng chống lại hành động lên xuống này của lượng đường trong máu – những hormone tuyến thượng thận này sau đó có thể làm tăng mức độ lo lắng".
4. Caffein
Gabrielle cho biết mặc dù caffein có thể tăng mức năng lượng và tập trung trong thời gian ngắn, nhưng nó cũng có thể làm tăng cảm giác lo lắng và hồi hộp. Về cơ bản, nó kích hoạt các thụ thể adenosine trong cả hệ thống thần kinh trung ương và ngoại vi của bạn, thường được gọi là phản ứng "chiến đấu hay bỏ chạy" của bạn.
"Bạn có thể muốn hạn chế uống cà phê, trà và các loại đồ uống có chứa caffein khác nếu bạn dễ bị những cảm giác này" - cô đưa ra lời khuyên.
5. Một số loại sinh tố
Mặc dù sinh tố có thể là một cách tuyệt vời để đóng gói nhiều loại trái cây và rau lá vào một ly đồ uống, nhưng các chuyên gia cho rằng tốt nhất bạn nên hạn chế sinh tố hoặc nước ép trái cây loại lớn mua ở cửa hàng, chỉ chứa trái cây. Lý do vì theo các chuyên gia, những thức uống này có tải lượng đường huyết cao hơn và có thể tạo ra lượng đường trong máu tăng và giảm – chính xác như bạn sẽ trải nghiệm với đường tinh luyện.
Nếu bạn đang vật lộn với cảm giác lo lắng, hãy liên hệ với bác sĩ gia đình để được tư vấn thêm.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!