Đến nay, những nghệ nhân được nhà nước công nhận là "thợ thủ công truyền thống" vẫn tạo ra chiếc tủ này hoàn toàn thủ công với kỹ thuật có từ hàng trăm năm.
Xưởng sản xuất đồ gỗ Iwayado và chạm khắc kim loại Kikuhiro, tại thành phố Oshu, tỉnh Iwate là nơi sản xuất tủ gỗ truyền thống Iwayado Tansu. Nơi đây đã có 3 nghệ nhân truyền thống được chứng nhận theo "Luật thúc đẩy các ngành thủ công truyền thống" của Nhật Bản.
Tủ gỗ Iwayado Tansu được các nghệ nhân tỉnh Iwate bắt đầu sản xuất cách đây khoảng 200 năm, kết hợp với kỹ thuật sơn mài lâu đời tại địa phương này.
Một chiếc tủ gỗ Iwayado Tansu
Vào thế kỷ thứ 18, những lãnh chúa ở khu vực này đã động viên người dân phát triển nghề mộc để giảm phụ thuộc vào trồng lúa và những trồng trọt khác, kể từ đó nghề mộc đã phát triển và trở thành nghề truyền thống tại địa phương.
Tủ gỗ Iwayado thường được làm từ gỗ zelkova và gỗ paulownia, với nhiều chủng loại và có thể đựng nhiều thứ khác nhau như quần áo, thuộc men, tài liệu hay cả gươm, kiếm.
Kỹ thuật phủ sơn mài 1.300 năm của tỉnh Iwate được ứng dụng triệt để nhằm tạo sự khác biệt của tủ Iwayado của địa phương này so với sản phẩm của vùng khác.
Ông Shinya Yaegashi - nghệ nhân mộc truyền thống - cho biết: "Tôi không biết điều gì sẽ xảy ra trong tương lai với cái nghề này, nhưng hiện tại tôi muốn truyền lại kỹ thuật tạo ra những chiếc tủ gỗ ngăn kéo truyền thống Iwayado cho các thế hệ tương lai. Tôi muốn truyền lại nó cho những người thợ thủ công trẻ hơn, và nếu có thể kể cả con trai tôi nữa, tôi mong sự đón nhận này".
Điểm thú vị của chiếc tủ Iwayado là mọi chi tiết đều được làm thủ công, kể cả những họa tiết kim loại. Kỹ thuật sắt Nanbu ở thành phố Oshu có từ thế kỷ thứ 12 đã tạo ra những họa tiết kim khí trên tủ gỗ Iwayado đặc trưng của vùng này. Kỹ thuật chạm khắc kim loại hoàn toàn bằng tay được xem là bí quyết truyền qua các đời nghệ nhân trong vùng.
Ông Yo Oikawa chia sẻ: "Tôi dán bức họa mẫu lên tấm kim loại và dùng đục để tạo ra hình như mẫu vẽ. Có nhiều trường hợp phải mất đến 3,4 ngày, thậm trí là mất cả tuần để một sản phẩm kim loại nổi phồng 3D như thế này. Tôi tự làm mọi thứ".
Cuộc sống Nhật Bản hiện đại và phương tây hóa đã buộc các nghệ nhân có những cải tiến về mẫu mã, hình thức đối với tủ Iwayado Tansu. Tuy nhiên với một sản phẩm được xem là thủ công truyền thống thì sản xuất bằng tay vẫn là một kỹ thuật ưa chuộng, được người Nhật Bản tôn trọng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!