Trong vòng 100 năm qua, việc sử dụng nước đã tăng lên gấp đôi so với dân số thế giới. Khi nguồn cung cấp nước tiếp tục bị thu hẹp, một số nơi trên thế giới đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng sắp xảy ra.
Theo dữ liệu mới nhất của Viện Tài nguyên thế giới (WRI), tính đến năm 2019, tổng cộng 17 quốc gia đang trải qua khủng hoảng về nước ở mức cực kỳ cao.
Về bản chất, điều này có nghĩa là gần 1/4 dân số thế giới - khoảng 1,7 tỷ người - hiện đang sống ở những khu vực mà nông nghiệp, công nghiệp và các thành phố tiêu thụ tới 80% lượng nước cung cấp hàng năm.
Trong tình trạng này, ngay cả một khu vực hạn hán nhỏ cũng có thể đủ để gây ra khủng hoảng. Và những sự kiện hạn hán, các nhà khoa học đều đồng ý rằng, sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn với biến đổi khí hậu.
"Thiếu nước là cuộc khủng hoảng lớn nhất mà không ai nhắc đến" - ông Andrew Steer, Chủ tịch và CEO của WRI, tuyên bố trong một thông cáo báo chí gần đây - "Hậu quả của nó đã trong tầm nhìn rõ ràng như mất an ninh lương thực quốc gia, bất ổn tài chính, xung đột và di cư".
Tình trạng thiếu nước nghiêm trọng xảy ra tại nhiều khu vực trên thế giới (Ảnh: AP)
Sử dụng một mô hình thủy văn mới, vẽ ra một bức tranh chính xác hơn về rủi ro thiếu nước hơn bao giờ hết, các nhà nghiên cứu của WRI đã tính toán rằng lượng nước tiêu thụ trên toàn cầu đã tăng hơn gấp đôi kể từ năm 1960.
Đó là một nhu cầu ngày càng tăng mà không có dấu hiệu chậm lại. Ngày nay, công cụ Aqueduct của WRI đã xác định được không dưới 44 quốc gia có mức độ khủng hoảng về nước ở mức cao. Điều này đồng nghĩa với việc 1/3 hành tinh có nguồn cung cấp nước bị cạn kiệt trung bình khoảng 40% mỗi năm.
"Một thế hệ giải pháp mới đang xuất hiện, tuy nhiên, không có giải pháp nào đủ nhanh" - Steer nói thêm - "Thất bại trong hành động sẽ dẫn đến tốn kém rất nhiều trong cuộc sống và sinh kế của con người".
Năm ngoái, nguồn cung cấp nước của Cape Town đã chạm tới mức báo động của Day Zero - khi hầu hết mọi vòi nước của thành phố ngừng chảy. Năm nay, thành phố Chennai ở Ấn Độ đã sắp cạn kiệt nước. Mặc dù hiện tại không có tình trạng khan hiếm nước toàn cầu như vậy, tuy nhiên, Liên Hợp Quốc cho biết, ngày càng có nhiều nơi bị thiếu nước triền miên.
Sử dụng dữ liệu được đánh giá ngang hàng để lập bản đồ các rủi ro về nước như lũ lụt, hạn hán và khủng hoảng, WRI đã xếp hạng khủng hoảng về nước, rủi ro hạn hán và rủi ro lũ lụt trên sông ở khắp 189 quốc gia và khu vực địa phương.
Các kết quả cho thấy rõ ràng Trung Đông và Bắc Phi là những khu vực chịu nhiều khủng hoảng về nước nhất trên Trái đất cho đến nay. Trên thực tế, 12 trong số 17 quốc gia chịu khủng hoảng về nước nhiều nhất được liệt kê bởi WRI nằm ở những khu vực nóng và khô, được gọi chung là MENA. Qatar, Israel và Lebanon được xếp trong top 3.
Xếp hạng khủng hoảng về nước tại các quốc gia trên thế giới (Nguồn: WRI)
Ấn Độ là quốc gia đầu tiên bên ngoài MENA xuất hiện trong danh sách này, mặc dù điều đó không nhất thiết có nghĩa là vấn đề về nước ở quốc gia này ít nghiêm trọng hơn. Khủng hoảng về nước chỉ là một chiều của an ninh về nước, quản lý là một chiều khác.
Với 1,3 tỷ người, Ấn Độ đã nắm giữ hơn 3 lần dân số của 16 quốc gia khác trong danh sách và các vấn đề quản lý nước của Chennai - thành phố thủ phủ lớn thứ tư của Ấn Độ - chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.
"Cuộc khủng hoảng nước gần đây ở Chennai đã thu hút sự chú ý toàn cầu, tuy nhiên, các khu vực khác ở Ấn Độ cũng đang trải qua khủng hoảng về nước trong thời gian dài" - ông Shashi Shekhar, nguyên Bộ trưởng Bộ Tài nguyên nước Ấn Độ và cũng là thành viên của WRI Ấn Độ, chia sẻ - "Ấn Độ có thể quản lý rủi ro về nước với sự trợ giúp của dữ liệu đáng tin cậy và mạnh mẽ liên quan đến lượng mưa, lượng nước bề mặt và nước ngầm để phát triển các chiến lược tăng cường khả năng phục hồi".
Người dân Ấn Độ tranh nhau lấy nước. (Ảnh: Getty Images)
Đối với khu vực MENA, vấn đề cần quan tâm nhiều hơn là việc "tái chế" nước thải. Hơn 80% nước tại khu vực MENA không được tái sử dụng, vì vậy, nếu các quốc gia này tạo ra cơ sở hạ tầng xung quanh ý tưởng này, nó có thể tạo ra một nguồn nước sạch hoàn toàn mới.
Australia là một ví dụ điển hình về cách quản lý hiệu quả có thể cứu một quốc gia bên bờ vực khủng hoảng về nước. Trên đường đến Day Zero của chính mình trong một thiên niên kỷ hạn hán, quốc gia này gần như đã giảm một nửa lượng nước sử dụng trong nước. Điều đó nói rằng, Australia vẫn trải qua các vấn đề hạn hán nghiêm trọng hơn do biến đổi khí hậu.
Tuy nhiên, nhìn vào những vấn đề này theo từng quốc gia không nhất thiết là cách tốt nhất để xem xét vấn đề. Trong khi Hoa Kỳ xếp hạng khá tốt về khủng hoảng nước nói chung, tiểu bang New Mexico lại có áp khủng hoảng cực kỳ cao đối với nguồn nước. Điều này xảy ra tương tựng với Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Eritrea.
Một nghiên cứu ở Mỹ từ đầu năm nay đã dự đoán rằng chỉ trong 5 thập kỷ, vùng đồng bằng lớn ở miền Trung và miền Nam, miền Tây Nam và miền Trung dãy núi Rocky, California và các khu vực ở miền Nam và miền Trung Tây Hoa Kỳ có khả năng gặp phải tình trạng thiếu nước đáng kể.
Các nhà nghiên cứu giải thích: "Trong tương lai, khi dân số và tăng trưởng kinh tế cộng với biến đổi khí hậu làm thay đổi nguồn cung và nhu cầu nước, sự thiếu hụt được dự báo sẽ tăng đáng kể, trong trường hợp không có các biện pháp thích ứng".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!