Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn nhận thấy mình không học được những điều mới một cách dễ dàng hoặc quên thanh toán hóa đơn không thường xuyên? Sau đó là gì? Câu trả lời: nó còn tuỳ thuộc vấn đề.
Các thể loại cho vấn đề tư duy hoặc ghi nhớ là gì? Các phân loại cho các vấn đề về suy nghĩ hoặc ghi nhớ bao gồm: hay quên bình thường, mất trí nhớ có thể đảo ngược, suy giảm nhận thức nhẹ và sa sút trí tuệ.
Mất trí nhớ là một từ đáng sợ. Đây là một thuật ngữ chung để chỉ các vấn đề về mất trí nhớ, khả năng giải quyết vấn đề, khả năng tư duy và khả năng nhớ lại ngôn ngữ có sức lan tỏa hoặc đủ nghiêm trọng để can thiệp vào các hoạt động cuộc sống hàng ngày hoặc gây lo lắng cho sự an toàn của một người.
Điều gì được coi là hay quên bình thường?
Tất cả chúng ta đều có những cơn đãng trí. Hay quên bình thường, ví dụ như "chìa khóa của tôi ở đâu?" và chúng ta có thể được chống lại chứng hay quên này bằng cách sử dụng nhiều kỹ thuật để tăng cường trí nhớ. Ví dụ:
- Ngủ đủ giấc: Bạn cần từ bảy đến tám giờ một đêm. Như Viện Y tế Quốc gia đã giải thích, cách tốt nhất để tìm hiểu một cái gì đó mới / lưu giữ thông tin là ngủ trên đó. Ngủ giúp liên kết những kỷ niệm và thông tin mới với những kỷ niệm và thông tin trước đó, đồng thời giúp củng cố những kỷ niệm mà bạn đã có trong ngày. Ngoài ra, những người thiếu ngủ không thể tập trung tốt như những người được nghỉ ngơi đầy đủ.
- Giao lưu: Vì trầm cảm và căng thẳng có thể tăng cao hoặc kích hoạt mất trí nhớ, nên việc tích cực tìm kiếm thời gian chia sẻ với những người chúng ta yêu thương hoặc thích thú là điều có ý nghĩa.
- Vận động cơ thể của bạn: Hoạt động thể chất tốt cho toàn bộ cơ thể của bạn - bao gồm cả bộ não của bạn. Hãy đặt mục tiêu dành 150 phút hoạt động vừa phải mỗi tuần như đi bộ hoặc 75 phút hoạt động mạnh như chạy.
- Hoạt động tinh thần cũng quan trọng: Chơi các trò chơi board, giải ô chữ, Wordle hoặc học một ngôn ngữ mới. Bạn có thể giữ cho tâm trí của mình luôn hoạt động tốt.
- Nuôi dưỡng trí óc: Trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt cùng với protein nạc như đậu, đậu phụ, cá và thịt gà không chỉ là nhiên liệu lý tưởng cho cơ thể mà còn rất tốt cho tâm trí của bạn.
Mất trí nhớ có thể đảo ngược là gì?
Mất trí nhớ có thể đảo ngược có thể giống với chứng sa sút trí tuệ và rất nhiều nguyên nhân tiềm ẩn của nó. Hầu hết là các tình trạng có thể điều trị được và sau khi được chẩn đoán và điều trị, chứng mất trí nhớ sẽ được cải thiện.
Một số khả năng là:
- Thiếu vitamin B-12: Thường gặp ở người lớn tuổi, hàm lượng vitamin B-12 quá thấp có thể gây ra các vấn đề về trí nhớ.
- Chấn thương đầu hoặc chấn thương: Chấn thương đầu nhẹ do tai nạn hoặc ngã, ngay cả khi đó không phải là chấn động hoặc ngay cả khi bạn không bất tỉnh, có thể gây ra các vấn đề về trí nhớ.
- Thuốc men: Một số loại thuốc, nếu dùng riêng hoặc khi kết hợp với những thuốc khác, có thể gây nhầm lẫn hoặc quên.
- Suy giáp: Khi tuyến giáp hoạt động kém, nó có thể gây ra các vấn đề về suy nghĩ và trí nhớ.
- Nghiện rượu: Rượu ở bất kỳ lượng nào cũng có thể tương tác với các loại thuốc thông thường của bạn và gây ra các vấn đề về trí nhớ, nhưng nghiện rượu mãn tính có thể làm suy giảm nghiêm trọng chức năng nhận thức của bạn, bao gồm cả khả năng lưu giữ thông tin.
- Các bệnh về não: Nhiễm trùng hoặc các khối u trong não có thể gây ra các triệu chứng giống như mất trí nhớ hoặc các vấn đề về trí nhớ kém hơn.
- Rối loạn cảm xúc: Lo lắng, trầm cảm hoặc căng thẳng có thể làm gián đoạn khả năng nhận thức hàng ngày của chúng ta, gây nhầm lẫn, hay quên và khiến bạn khó tập trung.
Suy giảm nhận thức nhẹ là gì?
Suy giảm nhận thức nhẹ (MCI) là giai đoạn giữa suy giảm nhận thức bình thường, dự kiến liên quan đến lão hóa và sa sút trí tuệ, nghiêm trọng hơn và gây rối loạn. Bạn có thể có MCI nếu:
- Bạn mất khả năng suy nghĩ trong khi trò chuyện hoặc không thể theo dõi mạch truyện trong phim hoặc sách
- Bạn càng ngày càng thể hiện khả năng phán đoán kém, hoặc trở nên bốc đồng hơn
- Đưa ra quyết định hoặc lập kế hoạch làm thế nào để hoàn thành một nhiệm vụ là điều quá sức đối với bạn
- Bạn quên các cuộc hẹn và sự kiện xã hội
- Bạn thường đãng trí hơn
- Những người khác nhận thấy những thay đổi trong trí nhớ của bạn
- Bạn cảm thấy lo lắng, chán nản, thờ ơ hoặc cáu kỉnh
- MCI có thể tiến triển thành sa sút trí tuệ, nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Phòng khám Mayo khuyến nghị các bước sau, có thể giúp ngăn ngừa hoặc làm chậm sự khởi phát của suy giảm nhận thức:
.Tránh sử dụng rượu quá mức.
.Hạn chế tiếp xúc với không khí ô nhiễm.
.Giảm nguy cơ chấn thương đầu.
.Đừng hút thuốc.
.Quản lý các tình trạng sức khỏe như tiểu đường, huyết áp cao, béo phì và trầm cảm.
.Thực hành vệ sinh giấc ngủ tốt và quản lý rối loạn giấc ngủ.
.Thực hiện một chế độ ăn uống giàu chất dinh dưỡng với nhiều trái cây và rau quả và ít chất béo bão hòa.
.Tương tác xã hội với những người khác.
.Tập thể dục thường xuyên với cường độ vừa phải đến mạnh.
.Đeo máy trợ thính nếu bạn bị suy giảm thính lực.
.Kích thích tâm trí của bạn với các câu đố, trò chơi và rèn luyện trí nhớ.
Chứng mất trí nhớ là gì?
Sa sút trí tuệ là một thuật ngữ chung để chỉ một loạt các tình trạng làm gián đoạn suy nghĩ và trí nhớ, đủ để làm suy giảm cuộc sống hàng ngày và khả năng tự hoạt động của chúng ta. 60 đến 80% các chẩn đoán sa sút trí tuệ là bệnh Alzheimer; Chứng sa sút trí tuệ thể Lewy chiếm 5-10%; sa sút trí tuệ mạch máu là 5-10%; sa sút trí tuệ phía trước là 5-10% và các dạng sa sút trí tuệ khác như bệnh Parkinson hoặc Huntington và sa sút trí tuệ hỗn hợp chiếm phần còn lại.
Suy giảm tinh thần nghiêm trọng là một căn bệnh, không phải là một phần bình thường của quá trình lão hóa. Nguyên nhân là do tổn thương tế bào não, khiến các tế bào không thể giao tiếp với nhau. Điều này có thể làm giảm trí nhớ, suy nghĩ và hành vi. Khoảng một phần ba số người từ 85 tuổi trở lên sẽ trải qua một số dạng mất trí nhớ.
Các dấu hiệu và triệu chứng của chứng sa sút trí tuệ bao gồm:
- Mất dấu ngày tháng năm
- Thường xuyên sử dụng phán đoán kém
- Lạc vào những nơi quen thuộc
- Hỏi đi hỏi lại cùng một câu hỏi
- Vấn đề cân bằng
- Rắc rối với việc xử lý tiền hoặc thanh toán hóa đơn
- Gọi nhầm những thứ quen thuộc
- Bốc đồng
- Ảo tưởng, hoang tưởng hoặc ảo giác
- Thiếu quan tâm đến cảm xúc của người khác
- Khó đọc hoặc viết
- Mất hứng thú với các hoạt động bình thường hoặc các sự kiện thường xuyên
Nếu bạn hoặc người thân nhận thấy những triệu chứng này, bạn nên gọi cho bác sĩ. Điều trị sa sút trí tuệ trong hoặc ngoài là bước đầu tiên trong điều trị.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!