Chùa vàng Shwedagon là di sản văn hóa của nhân loại; là niềm kiêu hãnh của đất nước Myanmar. Đây là một trong những công trình kiến trúc tôn giáo kỳ diệu nhất trên thế giới có thể sánh với Angkor Wat của Campuchia, cung điện Potala của Tây Tạng, đền Borobudur của Indonesia... - những danh lam của Đông Nam Á.
Toạ lạc trên đỉnh đồi Singuttara, Yangon (Myanmar), chùa Vàng Shwedagon cao hơn mặt đường khoảng 20-30m. Từ đây có thể quan sát được quang cảnh thành phố Yangon. Khuôn viên chùa có hình chữ nhật với tháp chùa chính cao 98,9 m. Xung quanh chùa tháp chính là hàng trăm chùa tháp nhỏ, đền, miếu với hàng ngàn tượng phật, linh vật và hoa văn trang trí đặc sắc.
Hầu hết các chùa tháp đều được dát vàng với nhiều hoa văn tráng lệ
Theo truyền thuyết, vào thế kỷ thứ 6 (năm 588 BC) trước công nguyên, 2 anh em nhà buôn Taphussa và Ballika sang Ấn Độ buôn bán. Họ đến gặp Phật tổ và được giác ngộ phật pháp nên đã về Myanmar xây dựng chùa vàng Shwedagon. Hai nhà buôn còn mang theo 2 bảo vật là 8 sợi tóc của đức phật và một nhánh rễ cây bồ đề để đức phật chứng ngộ về lòng thành. Đến nay, trải qua 2600 năm, 8 sợi tóc của đức phật vẫn được lưu giữ.
Lúc đầu tháp chỉ được xây bằng gạch, cao 8 m không được dát vàng. Đến thế kỉ thứ XV, một vị nữ vương đã cung tiến 41 kg vàng bằng đúng trọng lượng cơ thể của bà để dát lên tòa tháp. Noi gương mẹ, thái tử con nữ vương cũng cung tiến số vàng bằng trọng lượng cơ thể để dát tiếp lên tháp. Từ đó đến nay, phong tục cung tiến vàng, ngọc để dát tiếp lên tháp cứ nhân lên theo lòng thành kính đức phật của các phật tử đến nước này.
Sân chùa rộng lớn với nhiều tháp nhỏ xung quanh chùa tháp chính.
Sau nhiều lần trùng tu nâng cấp, chùa vàng Shwedagon cao 98,9m được dát 80 tấn vàng và nạm 89994 viên ngọc quý. Phần chóp của tháp có hình một chiếc lọng cao 13m, dát 500 kg vàng, nạm 83,850 viên ngọc quý, treo 4016 chiếc chuông vàng và nặng 5 tấn. Trên đỉnh cao nhất là quả cầu kim cương cao 56 cm, đường kính 27cm, nạm 4351 viên kim cương.
Qua thời gian, 20 tấn vàng đã bị mưa gió bào mòn, nên ước tính số lượng vàng trên tháp còn lại khoảng 60 tấn. Cứ 5 năm, tháp lại được bảo dưỡng một lần.
Cặp đôi Chinthe - sư tử thần khổng lồ canh cổng phía Bắc của chùa Vàng trên đường Arzami
Tượng phật Chan - Thar - Gyi là tượng lớn nhất của chùa Vàng Shwedagon, nằm ở phía tây bắc ngôi chùa. Tất cả mọi người đến đây đều tin tưởng rằng mọi lời cầu nguyện trước Phật đều trở thành hiện thực.
Tượng phật Chan - Thar - Gyi của chùa vàng Shwedagon
Trên sân chùa có 5 cây bồ đề - tượng trưng cho sự thông thái của Phật - được trồng ở 5 góc xung quanh hành cung Chùa Vàng. Hàng năm, chùa tổ chức lễ hội tưới nước cho cây vào tháng 5 tại góc thứ ngày thứ 3.
Các cây được Mehdet Sayadaw mang về từ bảo tàng Phật giáo Ấn Độ và trồng vào năm 1926.
Trong chùa treo một quả chuông có tên Maha Tihaddha Grandha nghĩa là "ba âm thanh", nặng 42 tấn, cao 2,6m, đường kính 3,3m được đúc dưới triều đại vua Tharyarwady, được cung tiến vào chùa năm 1841.
Mọi người thường gọi là "quả chuông của vua Tharyarwady" - người cho đúc chuông và cung tiến lên chùa.
Linh vật canh tháp chuông được kết hợp từ vẻ đẹp và sức mạnh của các con vật như đầu sư tử, vòi và ngà voi, cánh chim, vẩy cá và mình của rắn thần Naga
Những tháp nhỏ xung quanh đều có tượng phật bên trong, bên ngoài là cặp đôi sư tử và rắn thần Naga canh cổng là những nơi người đi lễ có thể cầu nguyện.
Vào những ngày lễ hội Phật đản, khắp chùa ngân nga những tiếng cồng và chuông lớn nhỏ khác nhau, âm thanh vang xa, hầu hết người dân Yangon đều nghe thấy và đến lễ.
Hình ảnh chiếc cồng trước cửa bảo tàng ở góc Tây Bắc chùa Vàng Shwedagon.
Trần một điện thờ với hoa văn trang trí cầu kỳ, tráng lệ
Một điều kỳ diệu là chùa vàng Shwedagon vẫn vững như bàn thạch qua nhiều trận động đất và một đám cháy lớn vào năm 1831. Dường như lòng thành kính đức phật của hàng triệu phật tử đã giúp ngôi chùa trường tồn 2600 năm vượt qua sự khốc liệt của thiên tai và chiến tranh.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam tại TV Online!