Hơn 33.300 người Úc đang sống chung với căn bệnh thần kinh mãn tính đa xơ cứng (MS). Trong số đó có cố vấn quản lý Laura Birchall có trụ sở tại Canberra, người được chẩn đoán vào năm 2020.
"Sau khi tập thể dục, tay và chân của tôi bị tê nhức, tầm nhìn của tôi rất tối và tôi chỉ nghĩ đó là do tôi tập tim mạch rất tệ" - chàng trai 31 tuổi nhớ lại - "Khi đang tắm, tôi không thể cảm nhận được chân của mình và nghĩ rằng mình cần phải ngừng tắm nước nóng như vậy; Tôi đã có những cơn mệt mỏi".
Dữ liệu đáng báo động do Viện Menzies của Úc công bố năm 2023 cho thấy MS đang gia tăng với tốc độ ngày càng nhanh - tăng 30% trong 4 năm tính đến năm 2021 và tăng hơn gấp đôi so với giai đoạn trước. Và một báo cáo mới được MS Australia công bố vào cuối tháng 5 nhân Ngày MS Thế giới, cho thấy mặc dù thời gian chẩn đoán đang giảm xuống nhưng thời gian trung bình từ khi xuất hiện triệu chứng đến khi chẩn đoán của căn bệnh này vẫn còn quá cao, trung bình là 4 năm.
"Ở MS, thời gian là bộ não. Chúng ta biết rằng thời gian chẩn đoán bệnh MS càng lâu thì nguy cơ xảy ra tổn thương càng cao" - Tiến sĩ Julia Morahan, người đứng đầu nghiên cứu của MS Australia, cho biết - "Báo cáo cho thấy rằng đối với quá nhiều người thì đó vẫn là một quá trình rất dài".
Vậy, chính xác thì bệnh đa xơ cứng là gì?
Bệnh đa xơ cứng thường được chẩn đoán ở độ tuổi từ 20 đến 40 và ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều gấp ba lần so với nam giới, MS xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào chất béo - gọi là myelin - xung quanh các dây thần kinh. Nó có thể dẫn đến khó khăn khi đi lại, mất chức năng bàn tay và cánh tay, các vấn đề về nói và nuốt, mất cảm giác, đau, thay đổi thị lực và suy nghĩ chậm lại.
Tiến sĩ Morahan giải thích: "Không có nguyên nhân duy nhất nào gây ra MS, đây là một căn bệnh phức tạp nhưng các yếu tố di truyền, môi trường và hành vi đều có thể đóng một vai trò nào đó".
Cô cho biết có người thân mắc bệnh MS hoặc một bệnh tự miễn khác, trước đây từng nhiễm virus Epstein-Barr (virus gây sốt tuyến), thiếu vitamin D và hút thuốc là những yếu tố nguy cơ.
Các triệu chứng của MS là gì?
Bệnh đa xơ cứng có nhiều triệu chứng, có thể rất đa dạng và khó đoán. Tiến sĩ Morahan nói: "Những điều này có thể xuất hiện bất cứ lúc nào và theo bất kỳ thứ tự nào, có thể đến và đi hoặc thay đổi mức độ nghiêm trọng theo thời gian và hành trình của mỗi người là khác nhau".
Các triệu chứng phổ biến bao gồm:
- Chuột rút và cứng cơ
- Yếu
- Mất sự phối hợp và cân bằng
- Gặp rắc rối khi nói và nuốt
- Các vấn đề về thị lực, bao gồm các điểm mù và thay đổi màu sắc
- Mệt mỏi và chóng mặt
- Cảm giác bất thường như kim châm và nhạy cảm với nhiệt
- Các vấn đề liên quan về bàng quang và ruột
- Gặp vấn đề với chức năng tình dục
- Thay đổi về trí nhớ, sự tập trung hoặc suy nghĩ
- Trầm cảm và lo âu
MS được chẩn đoán và điều trị như thế nào?
Tiến sĩ Morahan nói, bước đầu tiên là bạn cần đến gặp bác sĩ gia đình, người sẽ giới thiệu bạn đến bác sĩ thần kinh. Một sự kết hợp của các xét nghiệm có thể được sử dụng để chẩn đoán, bao gồm chụp MRI não và tủy sống để phát hiện tổn thương. Cô nói: "Với sự can thiệp sớm, rất nhiều điều có thể được thực hiện, vì vậy hãy thúc đẩy các xét nghiệm, cố gắng đến gặp bác sĩ thần kinh, vì hiện nay có rất nhiều loại thuốc tốt, rất nhiều phương pháp điều trị rất hiệu quả".
"Nhiều người bị MS sống một cuộc sống năng động và trọn vẹn, vì vậy đừng giấu kín bất kỳ triệu chứng nào bạn có thể gặp phải, ngay cả khi chúng đến rồi đi".
Giám đốc điều hành MS Australia, Rohan Greenland: "Chúng tôi không thể ngăn chặn hoặc khắc phục thiệt hại đã có nhưng chúng tôi có thể làm chậm đáng kể sự tiến triển, vì vậy, điều rất quan trọng là những người mắc MS phải được chẩn đoán nhanh chóng và họ được tiếp cận với các liệu pháp điều trị bệnh rất hiệu quả này".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!