Nghề lưới rùng là một nét đẹp văn hóa độc đáo của người dân ven biển xã Cương Gián (Nghi Xuân, Hà Tĩnh). Hoạt động này diễn ra vào những ngày thời tiết thuận lợi, khi biển êm và không có sóng lớn. Các ngư dân tụ họp thành từng nhóm, cùng nhau ra bờ biển để kéo lưới rùng. Ngư cụ sử dụng cho nghề này rất đơn giản, bao gồm một tấm lưới dài vài ngàn mét, một chiếc thuyền thúng, và khoảng từ 15 đến 20 ngư dân tham gia.
Lưới rùng là một loại lưới lớn, được làm bằng những sợi dây thừng to, dày, có chiều dài lên đến 800m. Để hạ lưới, đầu tiên, ngư dân sẽ cố định một đầu lưới vào bờ bằng cọc gỗ. Sau đó, họ dùng thuyền thúng chở đầu mành lưới còn lại ra biển, cách bờ khoảng 300 - 400m.
Khi ra đến vùng biển đã đánh dấu, các ngư dân bắt đầu thả lưới. Họ phối hợp nhịp nhàng, kéo con thuyền di chuyển theo đường vòng cung, tạo thành một vòng tròn khép kín trên mặt nước.
Khi lưới đã được thả xuống hoàn toàn, ngư dân kéo đầu mành lưới còn lại vào bờ. Mọi người cùng nhau chung sức kéo lưới, từng nhịp kéo đều đặn, dồn sức lực vào từng sợi dây thừng thô ráp. Lưới được kéo từ từ để tránh làm rách hoặc làm sổng cá.
Kỹ thuật đánh bắt cá bằng lưới rùng đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ của nhiều người. Mỗi người đều có vai trò quan trọng, từ việc chuẩn bị lưới, thả lưới, kéo lưới đến thu hoạch cá. Tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau là yếu tố then chốt để đảm bảo thành công cho mỗi mẻ lưới.
Lưới rùng không chỉ mang lại thành quả về kinh tế mà còn vun đắp cho tình làng nghĩa xóm, gắn kết cộng đồng. Sau mỗi mẻ lưới, họ cùng nhau chia sẻ thành quả. Những đứa trẻ háo hức chờ đợi mẻ cá tươi ngon, phụ nữ chuẩn bị gia vị để chế biến những món ăn thơm ngon từ biển cả.
Niềm vui vỡ òa khi những mẻ lưới nặng trĩu được kéo lên bờ, lộ ra vô số những con cá bạc lấp lánh quẫy đạp. Có nhiều loại cá được kéo lên như cá đục, cá trích, cá nóc và một số hải sản khác. Mỗi loài mang một vẻ đẹp riêng biệt, tạo nên một bức tranh thiên nhiên sinh động dưới ánh mặt trời.
Ngư dân hứng khởi mang các vật dụng cần thiết để chuẩn bị đưa thành quả cá lên bờ sau hàng giờ miệt mài lao động căng lưới và kéo lưới.
Niềm vui hiện rõ trên khuôn mặt của mỗi ngư dân, trong ánh mắt lấp lánh niềm hạnh phúc.
Công việc kéo lưới rùng đòi hỏi sự kiên trì, nhẫn nại và sức khỏe dẻo dai. Tuy vất vả, nhưng nụ cười luôn nở trên môi họ bởi niềm vui được bội thu sau bao giờ lao động hăng say.
Đây là lúc bà con ngư dân thu về những món quà từ biển cả. Tuy nghề kéo lưới rùng có nhiều khó khăn, vất vả nhưng cũng đưa lại thu nhập khá cho bà con ngư dân.
Sau khi kéo lưới vào, ngư dân chia nhau gỡ từng con cá mắc ở lưới, phân loại các loại cá, rồi thu nhặt bán cho thương lái.
Khi mặt trời đã lên cao, ngư dân trở về nhà, bắt đầu với những công việc thường ngày và tiếp tục nhịp sống trong ngày.
Kỹ thuật đánh bắt cá bằng lưới rùng không chỉ là một phương thức sinh kế mà còn là một nét độc đáo trong văn hóa đánh bắt của ngư dân Cương Gián (Nghi Xuân - Hà Tĩnh). Nó thể hiện sự sáng tạo, kinh nghiệm và sự gắn bó sâu sắc của con người với biển. Hình ảnh những chiếc thuyền thúng chở lưới rùng ra khơi trong bình minh là biểu tượng cho tinh thần cần cù, chịu khó và ý chí kiên cường của người dân nơi đây.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!