Theo Vasant Lad, tác giả của cuốn sách "Ayurveda - Phương pháp Y thuật cổ truyền Ấn Độ hơn 5.000 tuổi", lý thuyết của Ayurveda cho rằng: mỗi chúng ta đều có một thể tạng, được các năng lượng phổ quát của Không gian, Khí, Lửa, Nước và Đất “nhào nặn” nên. Năm nguyên tố này kết hợp với nhau để tạo thành ba năng lượng cơ bản, gọi là các dosha. Không gian và Khí tạo nên vata, tức là năng lượng và chuyển động; Lửa và Nước tạo thành pitta, yếu tố căn bản của tiêu hóa và trao đổi chất, tức quá trình chuyển hóa từ vật chất thành năng lượng; Nước và Đất tạo thành kapha, năng lượng của cấu trúc và sự bôi trơn. Tác giả cho biết, muốn duy trì sức khỏe và sự cân bằng, cần phải “tung hứng” thật khéo léo giữa các dosha.
Là môn khoa học về sự tự chữa lành, Ayurveda bao gồm chế độ ăn và dinh dưỡng, lối sống, việc luyện tập, nghỉ ngơi và thư giãn, thiền định, các bài tập thở, các loại thảo mộc cùng những chương trình thanh lọc và trẻ hóa để chữa lành cơ thể, tâm trí, tinh thần. Trong đó, những yếu tố bổ trợ như âm thanh, màu sắc, mùi hương cũng có thể được đưa vào sử dụng.
Trang artofliving.org cho biết, trong khoa học Ayurveda, các loại thảo mộc và gia vị được xem là mang theo khả năng chữa lành tuyệt vời từ thiên nhiên. Con người và thực vật có mối liên hệ rất sâu xa, thực vật hấp thu năng lượng từ Mặt trời và chuyển hóa thành những chất dinh dưỡng mà con người có thể sử dụng, đem lại rất nhiều lợi ích cho tâm trí, cơ thể và tinh thần như: hỗ trợ giảm cân, hỗ trợ chống ung thư, giải độc cơ thể và thanh lọc máu, cải thiện chức năng tiêu hóa, làm đẹp da, an thần… Việc sử dụng dược liệu, thảo mộc, gia vị trong Ayurveda cần được kết hợp với các phương pháp khác như chế độ ăn uống, tập luyện, sinh hoạt…
Một số thảo dược, gia vị hàng đầu trong y thuật Ayurveda:
*Ajwain (hạt carom)
Với hương vị mạnh mẽ đặc trưng, hạt carom là gia vị không thể thiếu trong nhiều món ăn Ấn Độ, đồng thời được ví như “siêu thực phẩm” với rất nhiều lợi ích. Hạt nổi tiếng với khả năng giảm cân, hút các độc tố nằm sâu trong cơ thể. Là một loại thảo dược lý tưởng để quyết các vấn đề về vata, ngoài ra còn có tác dụng chữa đau khớp.
*Ashwagandha (sâm Ấn Độ)
Ashwagandha (ảnh: artofliving)
Là một loại thảo dược rất quan trọng với Ayurvedic (y học Ấn Độ cổ đại). Loại cây này có nguồn gốc từ Ấn Độ và nó phát triển tốt nhất ở các vùng khô. Được xem như một trong những thảo mộc chống lão hóa tốt nhất, Ashwagandha hỗ trợ, tăng cường sức sống, phục hồi cho những người bị căng thẳng quá mức hoặc làm việc quá sức.
*Brahmi (rau đắng biển)
Là loại thảo dược tốt nhất cho não và hệ thần kinh, đặc biệt có lợi cho việc cân bằng các pitta. Brahmi loại bỏ độc tố và sự tắc nghẽn khỏi hệ thần kinh, giúp giảm trầm cảm, cải thiện trí nhớ và sự tập trung. Ngoài ra, đây là chất rất tốt cho tóc. Cách sử dụng Brahmi hiệu quả nhất là vào mỗi buổi sáng để trẻ hóa cơ thể và tâm trí.
*Cardamom (bạch đậu khấu)
Bạch đậu khấu là một loại thuốc an thần tự nhiên, mang lại sự trong sáng và niềm vui cho trái tim và tâm trí.
*Cumin (thì là Ai Cập)
Tăng cường sức khỏe cho hệ tiêu hóa và trao đổi chất, giúp cơ thể hấp thụ chất dinh dưỡng. Thì là có thể đặc biệt hữu ích cho những bà mẹ mới sinh vì khả năng làm sạch và cải thiện tiết sữa. Thì là Ai Cập được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực Ấn Độ như là một thành phần của bột cari với tác dụng hỗ trợ đồng hóa các vi chất dinh dưỡng.
*Licorice (Cam thảo)
Licorice (ảnh: Joyful Belly)
Là loại thảo mộc trẻ hóa được sử dụng phổ biến ở cả phương Đông và phương Tây, có tác dụng làm dịu tâm trí và nuôi dưỡng tinh thần. Ngoài ra, cam thảo còn làm dịu cổ họng và giảm axit. Rễ cam thảo được thêm vào trà nóng như chất làm ngọt tự nhiên thay thế mật ong hoặc đường.
*Manjistha
Là một loại cây thân leo, được biết đến với khả năng làm sáng da và cải thiện màu sắc da, có tác dụng chống viêm và làm sạch mụn trứng cá. Manjistha làm sạch máu và gan, giảm rối loạn pitta trên da và giúp làm sạch mụn trứng cá, điều hòa các chức năng gan và thận.
*Neem (sầu đâu)
Neem là một trong những chất lọc máu và giải độc mạnh nhất trong các thảo dược. Là sự lựa chọn lý tưởng để chữa lành vết thương và chữa các bệnh về da và tổn thương, đặc biệt là từ ánh nắng Mặt trời. Neem rất hữu ích cho tất cả các rối loạn pitta, chẳng hạn như da và mắt. Neem cũng có tác dụng kỳ diệu đối với bệnh chàm và bệnh vảy nến bùng phát trên da, đồng thời còn hữu ích cho chứng đau khớp và cơ.
*Turmeric (nghệ)
Có xuất xứ từ vùng Đông Ấn, nghệ chứa hoạt chất curcumin với rất nhiều công dụng hữu ích như: chữa bệnh viêm kết mạc, tiểu đường, viêm khớp, tăng bài tiết dịch mật tiêu hóa chất béo, bảo vệ gan... Ngoài ra, đây còn là thành phần chính trong bột cà ri.
Nghệ thanh lọc máu, cải thiện làn da, mang lại sự lưu thông và dinh dưỡng cho da. Nghệ có tác dụng chống viêm và là một phương thuốc hoàn hảo để điều trị làn da dễ bị mụn trứng cá. Nghệ cân bằng tất cả các dosha, nhưng nó cân bằng pitta nhiều nhất vì đặc tính làm sạch máu và gan.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!