Hàng ngày, chúng ta sử dụng xà phòng, nước thơm, chất khử mùi, sản phẩm dành cho tóc và mỹ phẩm trên nhiều bộ phận khác nhau trên cơ thể. Nhưng trong những năm gần đây, ngày càng có nhiều báo cáo đã làm dấy lên mối lo ngại về lượng hóa chất độc hại có trong các sản phẩm chăm sóc cá nhân.
Các công ty thường dán nhãn mỹ phẩm với lời giới thiệu như: “có nguồn gốc tự nhiên”, “không độc hại” và “sạch” - nghe có vẻ hay nhưng về cơ bản chỉ là thuật ngữ tiếp thị. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm của Mỹ đã cấm khoảng chục thành phần thường có trong mỹ phẩm. Canada, Nhật Bản và các nước thuộc Liên minh châu Âu đưa ra danh sách hàng trăm loại hóa chất bị cấm. Nhiều nghiên cứu trên động vật và một số nghiên cứu ở người đã thiết lập mối liên hệ giữa bệnh tật, đặc biệt là ung thư với các loại hóa chất dưới đây. Dưới đây là những hóa chất phổ biến có trong hầu hết các loại mỹ phẩm, đứng đầu danh sách cấm tại châu Âu và Mỹ.
Hydroxyanisol đã butylat hóa (BHA): BHA thường được sử dụng làm chất bảo quản trong các sản phẩm chăm sóc cá nhân có chứa dầu hoặc chất béo, chẳng hạn như son môi, bút kẻ mắt và kem dưỡng ẩm. Các nghiên cứu trên chuột đã liên kết BHA với bệnh ung thư dạ dày, tổn thương tế bào thận và sự phát triển của hệ thống sinh sản ở nam và nữ.
Danh sách những hóa chất độc hại thường có trong mỹ phẩm
Thuốc nhuộm nhựa than đá, như m-, o- và p-phenylenediamine: Nhựa than là một chất lỏng đặc màu nâu đen. M-phenylenediamine, o-phenylenediamine và p-phenylenediamine là những hợp chất ban đầu có nguồn gốc từ nhựa than đá và hiện nay thường được sản xuất tổng hợp. Chúng thường được tìm thấy trong thuốc nhuộm tóc. Thuốc nhuộm càng đậm thì chứa càng nhiều phenylenediamine. Thuốc nhuộm nhựa than đá có thể gây ra phản ứng dị ứng hoặc kích ứng da và có thể dẫn đến rụng tóc. Dữ liệu dịch tễ học cũng cho thấy, mối liên hệ giữa một số thuốc nhuộm nhựa than với việc tăng nguy cơ phát triển bệnh ung thư hạch, đau tủy, bệnh bạch cầu cấp tính và ung thư bàng quang.
Diethanolamine (DEA): DEA là một phần của nhóm hóa chất thường được sử dụng làm chất nhũ hóa trong các sản phẩm dạng kem hoặc dạng bọt, như dầu gội và kem cạo râu. Các hợp chất này thường phản ứng với các chất bảo quản khác trong các sản phẩm chăm sóc cá nhân để tạo thành nitrosamine, là những hóa chất mà Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế và Chương trình Chất độc Quốc gia Hoa Kỳ xác định là “được dự đoán hợp lý là chất gây ung thư ở người”.
Chất giải phóng formaldehyde và formaldehyde: Formaldehyde là chất hóa học có mùi nồng được sử dụng để kéo dài thời hạn sử dụng của một số loại mỹ phẩm, thuốc duỗi tóc và sơn móng tay. Việc tiếp xúc với lượng khói formaldehyde thấp được biết là gây kích ứng mắt, mũi và cổ họng, trong khi mức phơi nhiễm cao hơn, đặc biệt là trong thời gian dài, có liên quan đến ung thư mũi và họng.
Chung tay giảm thiểu hóa chất độc hại có trong mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc cá nhân
Hương liệu: Công thức tạo mùi được coi là bí mật thương mại, có nghĩa là các công ty có thể che giấu bất kỳ thành phần hóa học nào dưới các thuật ngữ chung là “hương thơm” hoặc “nước hoa”. Theo Hiệp hội Nước hoa Quốc tế, có hơn 3.600 loại hóa chất được sử dụng trong hỗn hợp nước hoa trên toàn thế giới. Chúng bao gồm các hóa chất mà các nhà nghiên cứu tiếp xúc với môi trường và các nhà độc học đồng ý nên tránh, chẳng hạn như benzophenone, BHA, naphthalene và phthalates. Các thành phần khác trong nước hoa có thể gây dị ứng da, chàm, kích ứng mũi và hen suyễn. Các nghiên cứu về một số hóa chất trong nước hoa, chẳng hạn như diethyl phthalate và xeton xạ hương, cũng cho thấy chúng có thể làm gián đoạn chức năng hormone bình thường, có liên quan đến suy buồng trứng và tổn thương tinh trùng.
Paraben: Các hợp chất có tên “paraben”, chẳng hạn như methylparaben và propylparaben, là một nhóm chất bảo quản khác được sử dụng trong các sản phẩm gốc nước. Nồng độ paraben thấp được tìm thấy trong dầu gội và dầu xả, sữa rửa mặt, kem đánh răng và các loại mỹ phẩm khác. Các nghiên cứu trên động vật đã chỉ ra rằng, paraben có xu hướng bắt chước tác dụng của hormone estrogen và trong các nghiên cứu ở người, việc tiếp xúc với paraben có liên quan đến việc tăng tỷ lệ mắc bệnh ung thư vú ở nữ giới, cũng như làm gián đoạn hệ thống sinh sản ở nam giới.
Phthalates: Là một loại hóa chất thường được tìm thấy trong nhiều loại nhựa vinyl. Chúng cũng được sử dụng trong keo dán lông mi và một số sản phẩm trang điểm và chăm sóc cá nhân có mùi thơm. Những hóa chất này được chứng minh là có thể phá vỡ chức năng hormone và làm giảm khả năng sinh sản.
Polyethylene glycol (PEG): PEG là hóa chất được sử dụng để làm đặc xà phòng rửa tay dạng lỏng, kem nền trang điểm và kem. Chúng cũng được sử dụng để tăng cường sự hấp thụ của các thành phần khác vào da. Do cách sản xuất PEG, chúng thường bị nhiễm ethylene oxide và 1,4-dioxane, những chất có liên quan đến ung thư về lâu dài.
Những chất độc hại thường có trong mascara
Bột talc: Talc là một khoáng chất tự nhiên được sử dụng để hấp thụ độ ẩm và làm mờ lớp trang điểm. Nó trở nên nổi tiếng sau hàng nghìn vụ kiện cáo buộc rằng phấn rôm trẻ em làm từ bột talc của Johnson & Johnson gây ung thư. Công ty đã ngừng bán sản phẩm này ở Bắc Mỹ vào năm 2020 và cho biết sẽ ngừng bán phấn trên toàn cầu vào năm 2023. Nhưng một số nhà sản xuất khác vẫn sử dụng bột talc trong phấn nền, phấn mắt, giấy thấm và chất khử mùi.
Toluene là chất lỏng không màu có trong dầu thô. Nó được sử dụng để giúp tạo ra chất kết dính, sản phẩm làm móng và thuốc nhuộm tóc. Các nghiên cứu đã liên kết việc tiếp xúc với toluene mãn tính với tổn thương hệ thần kinh có thể ảnh hưởng đến thính giác, thị lực màu sắc, sự tập trung và trí nhớ. Một số nghiên cứu cho thấy toluene cũng có thể làm giảm phản ứng miễn dịch.
Triclosan và triclocarban: Là những chất chống vi trùng trước đây có trong xà phòng rửa tay và sữa tắm, hiện vẫn được tìm thấy trong nhiều loại kem đánh răng, chất khử mùi và các vật dụng chăm sóc cá nhân. Các nghiên cứu trên động vật đã gợi ý rằng triclosan có liên quan đến việc giảm một số hormon tuyến giáp. Cũng có bằng chứng cho thấy việc lạm dụng các sản phẩm kháng khuẩn như triclosan sẽ gây ra tình trạng vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh quan trọng.
Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy hàm lượng thủy ngân nguy hiểm trong các loại kem làm sáng da và chống lão hóa; họ đã liên kết các hóa chất trong thuốc nhuộm và ép tóc với bệnh ung thư vú và tử cung; họ đã tìm ra mùi thơm trong xà phòng và dầu gội có liên quan đến chất lượng tinh dịch kém và các vấn đề về khả năng sinh sản. Trẻ em cũng tiếp xúc với các hóa chất độc hại từ nhiều nguồn khác nhau - có thể là nguyên nhân gây ra rối loạn học tập và phát triển, béo phì và hen suyễn. Vì vậy, các nhà nghiên cứu khuyên bạn chấp nhận tóc tự nhiên và loại bỏ các bước chăm sóc da không cần thiết nhằm giảm thiểu tối đa việc tiếp xúc với các loại hóa chất độc hại.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!