"Đất Cần Thơ nam thanh, nữ tú
Đất Rạch Giá vượn hú, chim kêu"
Nghe qua hai câu thơ này, chắc ai cũng đã hình dung được phần nào về địa danh Rạch Giá, một vùng đất hoang vu, dân cư thưa thớt thưở xa xưa. Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, nhờ bàn tay cần cù mở đất của những con người lao động mang đậm chất miền Tây, giờ đây Rạch Giá mang một diện mạo hoàn toàn mới, một thành phố biển giàu tiềm năng, giao thông thuận lợi gắn liền với những trang lịch sử hào hùng của dân tộc.
Theo sử liệu Việt Nam, địa danh Rạch Giá xuất hiện vào cuối thế kỷ 16, đầu thế kỷ 17. Các bậc tiền hiền đã đặt chân tới vùng Rạch Giá, từ những điều kiện tự nhiên vốn có dần dần đã sinh ra cái tên quen thuộc cho vùng đất này. Qua nhiều thời kỳ, trải qua các biến cố của lịch sử, Rạch Giá đã nhiều lần thay đổi địa giới, tách nhập, đổi tên từ Rạch Giá thuộc huyện Kiên Giang, tỉnh Rạch Giá, nay là thành phố Rạch Giá thuộc tỉnh Kiên Giang.
Thưở xưa, Rạch Giá là vùng đất hoang vu, rừng rậm, có nhiều thú dữ, rắn độc. Theo thời gian, dưới tác động kỳ diệu của thiên nhiên, những bãi lầy dần dần được phù sa bồi đắp cao hơn. Ngày nay, thành phố Rạch Giá nằm trên một bờ biển dài hơn 6.000m. Bãi biển ở đây là bãi bùn, nước chứa nhiều phù sa do nước ngọt từ các con rạch đổ ra. Biển có nhiều hải sản, thuận lợi cho việc phát triển ngư nghiệp.
Với lợi thế về khai thác từ vùng đất mỡ và phương châm "Tám phương là nhà - Tứ hải giai huynh đệ", Rạch Giá là nơi tụ họp của nhiều cụm dân cư với nhiều ngành nghề khác nhau. Do đó, người già ở đất Rạch Giá chính là "sản phẩm" hòa quyện và thăng hoa của quá trình cộng cư mở cõi từ các cộng đồng dân tộc, tiêu biểu là người Việt, Hoa và Khmer. Trong công cuộc chống ngoại xâm, Rạch Giá là vùng căn cứ địa cách mạng qua nhiều thời kỳ lịch sử, có truyền thống đấu tranh bất khuất.
Hiện Rạch Giá là thành phố có quy mô đô thị và mức độ đô thị hóa khá nhanh so với các đô thị khác trong khu vực. Từ khi trở thành tỉnh lị của Kiên Giang, vị thế trung tâm của thành phố Rạch Giá ngày càng được nâng lên mạnh mẽ. Thành phố Rạch Giá hiện đã trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa và chính trị của tỉnh Kiên Giang
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!