Sức khỏe đường ruột của con người có tác động trực tiếp đến chức năng hệ thống miễn dịch và sức khỏe tổng thể của người, và một chế độ ăn uống dựa trên thực vật có thể tăng cường nó. (Ảnh: Getty Images)
Đại trực tràng là bệnh ung thư phổ biến thứ ba ở nam giới và phổ biến thứ hai ở phụ nữ trên toàn thế giới. Tại Hong Kong, theo Trung tâm Bảo vệ Sức khỏe, đây là bệnh ung thư phổ biến thứ hai và chiếm gần 1/6 trường hợp ung thư mới vào năm 2019.
Khi các bác sĩ nói về sức khỏe đường ruột, họ thường sử dụng thuật ngữ "hệ vi sinh vật đường ruột", ám chỉ hàng nghìn tỷ vi khuẩn, sinh vật đơn bào được gọi là vi khuẩn cổ và động vật nguyên sinh, virus, nấm và nấm men chủ yếu cư trú trong ruột già của chúng ta.
Những vi sinh vật này bắt đầu cư trú trong ruột của chúng ta khi mới sinh. Một số có lợi cho cơ thể, nhưng đường ruột của chúng ta cũng chứa các vi sinh vật "xấu" hoặc "không thân thiện" có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Chuyên gia về bệnh truyền nhiễm, Tiến sĩ Andrew Wong Tin-yau.
Tiến sĩ Andrew Wong Tin-yau, chuyên gia tư vấn danh dự và chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Bệnh viện Quốc tế Matilda ở Hong Kong, cho biết sức khỏe đường ruột của chúng ta có tác động trực tiếp đến chức năng hệ thống miễn dịch và do đó là sức khỏe tổng thể của chúng ta.
"Chất xơ trong thực phẩm rất quan trọng đối với sức khỏe đường ruột, mặc dù cơ thể con người không thể tiêu hóa nó. Thay vào đó, chất xơ chúng ta tiêu thụ sẽ đi qua hệ tiêu hóa tương đối nguyên vẹn" - Tiến sĩ Andrew Wong Tin-yau nói - "Khi làm như vậy, vi khuẩn trong đường ruột của chúng ta ăn vào nó, tạo ra chất dinh dưỡng trong quá trình này. Các chất dinh dưỡng này, bao gồm vitamin K, giúp hỗ trợ hệ thống miễn dịch của chúng ta".
Ăn các bữa ăn có nhiều chất xơ cũng làm tăng sản xuất các axit béo chuỗi ngắn (SCFA) của hệ vi sinh vật của chúng ta như axetat, butyrat và propionat.
"Đây là những chất hóa học cung cấp nguồn năng lượng quan trọng cho niêm mạc ruột của chúng ta, kiểm soát sự thèm ăn, điều chỉnh lượng đường trong máu và giảm viêm mãn tính" - Tiến sĩ Alan Desmond, bác sĩ tiêu hóa và bác sĩ đa khoa có trụ sở tại Vương quốc Anh cho biết - "Chúng thậm chí còn kích thích sản xuất serotonin và các hormone khác, có thể ảnh hưởng đến sự tập trung, cảm xúc và phản ứng căng thẳng của chúng ta".
Tiến sĩ Alan Desmond, bác sĩ tiêu hóa và bác sĩ đa khoa.
Những gì chúng ta ăn đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành hệ vi sinh vật đường ruột của chúng ta và giúp vi khuẩn đường ruột tốt của chúng ta phát triển mạnh.
Desmond, người cũng là tác giả của The Plant-Based Diet Revolution, cho biết: "Ở các quốc gia áp dụng chế độ ăn uống tiêu chuẩn của phương Tây - chế độ ăn phụ thuộc vào thịt, sữa và thực phẩm chế biến sẵn để lấy hầu hết calo - các vấn đề về sức khỏe tiêu hóa là cực kỳ phổ biến".
"Những điều kiện này bao gồm các tình trạng ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của chúng ta, chẳng hạn như chứng ợ chua, hội chứng ruột kích thích và táo bón, đến các bệnh có thể trở nên đe dọa tính mạng, như ung thư đại trực tràng và bệnh Crohn".
Mặt khác, những người ăn chế độ ăn nhiều chất xơ, thực vật có xu hướng có hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh và ít nguy cơ mắc các vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng hơn. Họ cũng có nhiều khả năng đi tiêu thường xuyên hơn.
Các chất bổ sung probiotic thường được cho là có lợi cho sức khỏe của chúng ta vì chúng được cho là bổ sung nhiều vi khuẩn tốt cho đường ruột của chúng ta.
Wong nói rằng nếu bạn đang dùng thuốc kháng sinh trong thời gian dài để điều trị hoặc ngăn ngừa nhiễm trùng, các chất bổ sung probiotic có thể giúp bổ sung vi khuẩn tốt trong đường ruột của bạn.
"Tuy nhiên, chúng tôi vẫn cần thêm bằng chứng cho thấy lợi ích của việc bổ sung probiotic" - ông nói thêm - "Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng men vi sinh hoàn toàn không cư trú trong ruột và trên thực tế sẽ bị cơ thể thải ra ngoài. Cách tốt nhất để giúp vi khuẩn đường ruột của bạn là ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ".
Prebiotics, còn được gọi là thức ăn cho vi khuẩn đường ruột của chúng ta, có thể được tìm thấy trong các loại thực phẩm lên men như dưa cải bắp, kim chi và natto. Mặc dù những thứ này có thể giúp vi khuẩn đường ruột của chúng ta phát triển mạnh, nhưng Desmond nói rằng chúng không nên được coi là thành phần thiết yếu của một chế độ ăn uống lành mạnh.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!