Nằm ở phía Tây Bắc của Tổ quốc, Sa Pa là thị xã vùng cao của tỉnh Lào Cai, cách Thủ đô Hà Nội khoảng 315km, cách trung tâm tỉnh lỵ 34km. Đây là vùng đất được thiên nhiên ưu ái ban tặng cho những tiềm lực về cảnh sắc, tài nguyên thiên nhiên và khí hậu đặc biệt. Mỗi mùa ở Sa Pa đều mang một vẻ đẹp riêng, nhưng dù là mùa nào, một ngày ở Sa Pa cũng có đủ cảm giác của Xuân - Hạ - Thu - Đông.
Đến với Sa Pa vào một ngày đông, tôi đã rất bất ngờ bởi sự thay đổi của thời tiết theo thời gian. Buổi sáng sương mù giăng kín lối, thậm chí chẳng thể nhìn thấy những dãy núi ở phía xa. Buổi trưa sương tan nhẹ, nhưng vẫn bồng bềnh quấn quanh những quả đồi, mái nhà, vách đá,... Buổi chiều nắng lên. Những tia nắng nhạt chỉ vừa vặn xóa tan làn sương mờ giăng kín lối và để lộ ra bầu trời trong xanh. Những đám mây trắng cuộn lại như bông giòn, lửng lơ giữa không trung. Tối đến, sương lại bao phủ toàn thị xã, Sa Pa bắt đầu lạnh hơn, chỉ còn khoảng 4-5 độ C.
Trong nhiều cách tận hưởng mùa đông của Sa Pa, có lẽ nhâm nhi tách cà phê là một trải nghiệm thú vị. Cà phê là thức uống quen thuộc của người Việt Nam, nhưng thưởng thức cà phê ở Sa Pa không đơn thuần là ngồi xuống để uống cho ấm cái bụng, mà là “dừng lại” để thả hồn vào núi rừng tự nhiên và cảm nhận cái đẹp trong không gian kiến trúc rất “nghệ thuật” của người bản địa.
Nhiều quán cà phê nằm giữa thung lũng hoặc bên triền đồi, có thể nhìn ra ruộng bậc thang, được thiết kế dựa trên kiểu nhà của người H’Mông. Cái đẹp của cách thiết kế này là sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, chủ yếu sử dụng các vật liệu gắn với đồng bào như: gỗ, đá, tre, nứa,... và trồng các loại cây đặc trưng như: đào, mai, ráy, sa mộc, dương xỉ,...
Giữa cái lạnh của mùa đông, nhóm thì ngồi sưởi ấm bên bến lửa, nhóm thì chuyện trò săn mây, nhóm lại cùng nhau làm việc bên lò sưởi củi,... Tôi chọn một ly cà phê muối, ngồi bên đống củi được nhóm lên. Các bạn nhân viên đón khách tận tình và dễ thương, khuôn mặt tươi tắn. Đặc biệt, những bạn nhân viên nữ đầu đội chiếc khăn đặc trưng của phụ nữ H’Mông. Chị Tina - quản lý quán Sailing Sa Pa chia sẻ: “Các bạn nhân viên đã nỗ lực rất nhiều để có ngày hôm nay. Trong 8 người đang làm việc, có 6 bạn người dân tộc H’Mông, 1 bạn người Tày và 1 bạn người Kinh. Các bạn đều là người bản địa, lúc đầu làm việc chưa nhanh, chưa thạo nhưng qua quá trình đào tạo, nên có nhiều tiến bộ.”
Giàng Thị Chá đon đả phục vụ du khách.
Sa Pa đã có nhiều thời điểm báo động về thực trạng du lịch tiêu cực. Nhiều khách du lịch nghĩ về Sa Pa như một thị xã đông đúc và ồn ào, nhưng chỉ cần đi thêm chục cây số nữa, len lỏi vào các bản làng như Tả Van, Tả Phìn, Bãi Đá cổ,... du khách có thể bắt gặp những quán cà phê mang cá tính riêng, phong cách riêng. Khung cảnh núi rừng rộng mở trong tầm mắt khiến anh Milky (quốc tịch Philippines) đã trở lại Sa Pa lần thứ 2, và vẫn thích cùng gia đình nhâm nhi đồ uống hay thưởng thức đồ ăn ở một không gian thoáng đãng.
Việc xây dựng quán cà phê với tư duy phát triển bền vững cũng là một trong những giải pháp góp phần xây dựng Sa Pa văn minh, hiện đại và thay đổi sinh kế cho bà con. Bạn Giàng Thị Chá - một nhân viên pha chế tâm sự: “Từ khi có việc làm tại quán cà phê, tôi thấy mình thay đổi. Trước kia tôi chỉ biết làm nương rẫy, hết mùa thì đi theo khách du lịch để bán hàng. Nhưng hiện giờ tôi có thu nhập hàng tháng, biết pha chế các loại đồ uống, có cơ hội gặp gỡ nhiều người và được cải thiện khả năng giao tiếp bằng tiếng Anh.”
Càng về chiều tối, Sa Pa lạnh hơn, nhưng tôi vẫn cảm nhận được hơi ấm từ những con người nơi đây. Cách làm một quán cà phê không sử dụng ống hút nhựa, hay việc chú trọng giúp bà con bản địa hiểu được giá trị của bản thân để tự tạo ra thu nhập, đã mang đến một cách nhìn mới về du lịch ở Sa Pa nói riêng, hay ở các khu vực vùng cao nói chung.
Quán cafe Viettrekking Sa Pa.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!