Ý tưởng cho rằng tính cách của chúng ta được hình thành một phần bởi nơi chúng ta sinh ra trong trật tự gia đình như thế nào không phải là mới. Nhưng hóa ra thứ tự sinh của chúng ta cũng có thể ảnh hưởng đến cách thức và thời điểm chúng ta tập thể dục, môn thể thao chúng ta chọn và việc chúng ta có áp dụng những thói quen không lành mạnh hay không.
"Tính cách của chúng ta phần lớn được xác định bởi gen di truyền nhưng có rất nhiều thứ, bao gồm cả môi trường bạn lớn lên, ảnh hưởng đến con người bạn" - nhà giáo dục và nhà văn Michael Grose nói.
Phó Giáo sư Alexander Jensen của Brigham Young University School of Family Life đồng ý rằng thứ tự sinh sẽ có tác động nhưng nói rằng tác động của nó không phải lúc nào cũng rõ ràng.
"Thứ tự sinh có thể ảnh hưởng đến cách tiếp cận hạnh phúc của mọi người không? Có, nhưng nó có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm cả việc anh chị em lớn hơn hay nhỏ tuổi hơn như thế nào" - PGS Jensen nói - "Hãy tưởng tượng một đứa con thứ hai trong một gia đình mà đứa con đầu lòng dễ thay đổi về mặt cảm xúc hơn, đứa trẻ đó sẽ có hoàn cảnh khác so với đứa con thứ hai trong một gia đình mà đứa con đầu lòng tốt bụng và dịu dàng hơn".
"Trong cả hai trường hợp, thứ tự sinh định hình bối cảnh của chúng nhưng chỉ dựa trên việc con đầu lòng như thế nào".
Michael, người đã viết cuốn "Why First-borns Rule the World and Later-borns Want to Change It" (tạm dịch Tại sao con đầu thống trị thế giới và con sau muốn thay đổi nó), đồng ý rằng thứ tự sinh "không phải là một lý thuyết độc lập", nhưng vẫn có một số điểm chung đối với nhiều người.
Vậy thứ tự sinh của bạn ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe và thể chất của bạn?
Thứ tự sinh và cách tiếp cận với sức khỏe và thể chất
Đứa con đầu lòng
Michael cho biết, được biết đến là những người đạt thành tích cao, những đứa con đầu lòng có nhiều khả năng tiếp cận sức khỏe và thể lực một cách có mục đích. Ông giải thích: "Kỳ vọng rất cao đối với đứa con đầu lòng và 100% nguồn lực của cha mẹ đều tập trung vào chúng. Điều này có nghĩa là họ đảm nhận nhiều trách nhiệm hơn, họ có xu hướng cứng rắn và cầu toàn hơn".
Tuy nhiên, Michael nói, điều này không có nghĩa là tất cả những đứa con đầu lòng sẽ hoàn toàn có được sức khỏe và thể chất tốt, đúng hơn, nếu việc tập thể dục là quan trọng đối với gia đình, thì đó là điều mà họ có thể sẽ tập trung vào.
Ông nói rằng những đứa con đầu lòng cũng là nhóm có nhiều khả năng khiến cho việc tập thể dục trở nên cạnh tranh hơn. Michael nói: "Chúng không chỉ chạy cho vui mà còn muốn cố gắng hết sức có thể" đồng thời cho biết thêm rằng những đứa trẻ được sinh ra trước cũng có nhiều khả năng tuân theo các hướng dẫn về chế độ ăn uống và tập thể dục của sức khỏe cộng đồng "vì chúng có xu hướng tuân theo quy tắc".
Tuy nhiên, có một nhược điểm là con đầu lòng có xu hướng thể hiện kém hơn khi bị căng thẳng; và một số nghiên cứu cho thấy họ có huyết áp cao hơn một chút và nhạy cảm hơn với insulin, điều này có thể khiến họ có nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường cao hơn sau này trong đời.
Đứa con thứ hai
Michael nói, con thứ không kém phần năng động hơn con đầu lòng, nhưng chúng có nhiều khả năng áp dụng cách tiếp cận xã hội để tập thể dục hơn, Michael nói. Ông giải thích: "Những người đứng thứ hai có nhiều khả năng tập thể dục hoặc rèn luyện sức khỏe theo nhóm hoặc chơi một môn thể thao đồng đội".
"Chúng có xu hướng thoải mái hơn một chút khi tuân theo các quy tắc và sẽ không tuân theo chúng một cách kiên quyết như con cả. Thay vào đó, chúng có thể sẽ điều chỉnh các hướng dẫn cho phù hợp với lối sống hoặc mục tiêu của họ, thay vì làm chính xác những gì họ được bảo. Có một chút tinh thần nổi loạn trong họ".
Anh chị em thứ ba, thứ tư (và hơn thế nữa)
Theo Michael, đặc điểm chính của một người sinh sau này trong một gia đình lớn hơn, vững chắc hơn là họ chấp nhận nhiều rủi ro hơn.
Michael giải thích: "Những người trẻ nhất được phép phạm sai lầm trong cuộc sống, vì vậy họ sẵn sàng nắm bắt cơ hội hơn rất nhiều".
Ông nói rằng những đứa trẻ sinh sau có thể có xu hướng tham gia các hoạt động và môn thể thao mạo hiểm hơn, chẳng hạn như lướt sóng và nhảy dù, nhưng chúng cũng có nhiều khả năng có cách tiếp cận thoải mái hơn với sức khỏe của mình.
Thứ tự sinh và sức khỏe, thể trạng theo khoa học
Nghiên cứu tăng thêm sức nặng cho giả thuyết rằng thứ tự sinh tác động đến sức khỏe và thể chất, với các kết quả sức khỏe khác nhau ở người lớn được chú ý về mặt thống kê tùy thuộc vào vị trí của một người trong bảng xếp hạng anh chị em.
Một nghiên cứu cho thấy xác suất bị huyết áp cao giảm theo thứ tự sinh. Nó cho thấy những đứa con thứ hai có khả năng bị huyết áp cao thấp hơn khoảng 3% so với những đứa con đầu lòng. Thật thú vị, nó cũng phát hiện ra rằng những đứa con đầu lòng có nhiều khả năng bị thừa cân.
Một nghiên cứu khác cho thấy những đứa con út có nhiều khả năng có những hành vi không lành mạnh như hút thuốc hoặc uống rượu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!