Cho dù bọn trẻ mới lớn của bạn đặt lại chuông báo thức vào mỗi buổi sáng hay chúng hoàn toàn phớt lờ chuông để ngủ tiếp... thì hình ảnh chúng thiếu năng lượng buổi sáng sớm đã quá quen thuộc rồi. Nhưng tại sao thanh thiếu niên nổi tiếng là hay mệt mỏi và uể oải?
Theo các chuyên gia, đó là sự kết hợp giữa việc lướt web vào đêm khuya và những thay đổi sinh lý tự nhiên xảy ra trong thời niên thiếu. Carly Dober, Chuyên gia Sức khỏe Tâm thần của Ứng dụng Headspace, cho biết: "Hoóc môn tuổi dậy thì làm thay đổi đồng hồ sinh học của thanh thiếu niên nhanh hơn khoảng một hoặc hai giờ, khiến họ buồn ngủ hơn một đến hai giờ sau đó".
Kết hợp điều này với sự cám dỗ của thời gian xem điện thoại và các thiết bị vào đêm muộn dẫn đến việc thanh thiếu niên đang phải vật lộn để có được giấc ngủ cần thiết.
Tại sao thanh thiếu niên cần ngủ nhiều hơn?
Giấc ngủ là điều cần thiết cho tất cả chúng ta, đặc biệt là đối với thanh thiếu niên vẫn đang phát triển. Điều này quan trọng đến mức chính phủ Úc khuyến nghị họ nên ngủ 8-10 giờ mỗi đêm, trái ngược với 7-9 giờ của người lớn.
Carly nói: "Bộ não của thanh thiếu niên đang phát triển với tốc độ nhanh đến mức giấc ngủ là điều không thể bàn cãi. Giấc ngủ rất cần thiết cho thanh thiếu niên vì nó đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển thể chất và tinh thần của các em".
Mặc dù có xu hướng ngủ nướng tự nhiên nhưng một nghiên cứu năm 2018 cho thấy chỉ một nửa số thanh niên 16-17 tuổi ngủ đủ giấc. Những số liệu thống kê này chỉ được ghi lại vào các buổi tối trong tuần, khi lịch học buổi sáng buộc thanh thiếu niên phải thức dậy và rời khỏi giường.
Carly nói: "Mặc dù thanh thiếu niên ngủ muộn hơn nhưng thời gian bắt đầu đi học không cho phép họ ngủ nướng.
""Nợ ngủ" hàng đêm này dẫn đến tình trạng thiếu ngủ kinh niên" - Carly nói thêm.
Với tình trạng thiếu ngủ này, chuyên gia về giấc ngủ Olivia Arezzolo cho biết thanh thiếu niên đang làm ảnh hưởng đến một số quá trình khá quan trọng như khả năng duy trì trí nhớ và khả năng miễn dịch.
Olivia cho biết: "Trong khi ngủ sâu, não của chúng ta giải độc khỏi beta amyloid, một chất độc thần kinh góp phần gây ra sương mù não và mất trí nhớ. Đây là lý do tại sao nếu không ngủ, chúng ta gặp khó khăn trong việc tập trung và ghi nhớ chính xác các sự kiện".
Olivia cho biết giấc ngủ sâu cũng là lúc chúng ta sản xuất 70% hormone tăng trưởng của con người, đây là hormone chính để sửa chữa và phục hồi tế bào. Cô nói: "Chúng ta sẽ làm hỏng quá trình này nếu chúng ta không ngủ đủ giấc, điều này khiến chúng ta cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức và dễ bị ốm hơn".
Tác động của màn hình trước khi đi ngủ đối với thanh thiếu niên
Mặc dù chính phủ khuyến nghị thanh thiếu niên nên tắt màn hình ít nhất một giờ trước khi đi ngủ, nhưng nhiều người không thể cưỡng lại. Một nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Gia đình Úc cho thấy 90% trẻ em từ 8-18 tuổi sử dụng thiết bị điện tử một giờ trước khi đi ngủ ít nhất một đêm mỗi tuần, với 51% sử dụng thiết bị mỗi đêm.
Tương tác với TikTok và các chương trình Netflix mới phát hành không chỉ giúp bộ não luôn hoạt động mà ánh sáng của màn hình cũng báo hiệu bộ não luôn tỉnh táo. Carly nói: "Vào buổi tối, ánh sáng xanh phát ra từ tivi, điện thoại di động và máy tính có thể ngăn cản việc sản xuất đủ melatonin, chất dẫn truyền thần kinh chịu trách nhiệm cho giấc ngủ".
Điều này có ý nghĩa gì đối với thanh thiếu niên?
Theo một đánh giá có hệ thống năm 2016, thời lượng giấc ngủ ngắn hơn, chất lượng giấc ngủ thấp hơn, độ trễ giấc ngủ lớn hơn (thời gian cần thiết để đi vào giấc ngủ) và buồn ngủ vào ngày hôm sau đều liên quan đến việc sử dụng màn hình trước khi đi ngủ.
Cách tạo thói quen ngủ lành mạnh cho thanh thiếu niên
Đề cập đến vấn đề đi ngủ có thể khó khăn, đặc biệt là với thanh thiếu niên. Carly cho biết: "Cố gắng làm việc với con bạn và không tranh cãi với chúng, vì chúng có nhiều khả năng cộng tác hơn khi bạn tích cực thảo luận vấn đề với chúng".
Cũng giống như không bậc cha mẹ nào muốn sống với một thiếu niên thiếu ngủ, không một thiếu niên nào muốn cảm thấy khó chịu khi một đêm ngủ không ngon giấc. Carly đề xuất những lời khuyên sau đây để giúp con bạn bắt đầu có thói quen ngủ lành mạnh:
Bạn có thể:
- Cho con ngủ nướng vào cuối tuần
- Khuyến khích ngủ sớm mỗi tuần một lần
- Cùng nhau quyết định giới hạn thời gian thích hợp cho bất kỳ hoạt động kích thích nào như bài tập về nhà hoặc thời gian xem màn hình
- Tránh các cuộc hẹn, lớp học hoặc buổi đào tạo vào sáng sớm nếu có thể
- Khuyến khích con bạn chợp mắt buổi chiều sau giờ học để giúp nạp lại năng lượng, nếu chúng có thời gian.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!