Nguyên liệu làm nem chay bao gồm 3 loại trái cây chính là: vỏ bưởi, đu đủ và khế tàu. Nem chay hoàn toàn không chứa chất phụ gia, chỉ có 5 loại gia vị gồm: tiêu, tỏi, ớt, bột nêm, rau răm.
Để làm ra một đòn nem chay cần phải trải qua nhiều công đoạn. Đầu tiên, lấy vỏ bưởi cắt bỏ phần vỏ xanh bên ngoài, thái mỏng, ngâm nước cho nở đều rồi xả lại với nước nhiều lần cho đến khi hết đắng, sau đó đem ép khô. Khế chua bào mỏng, vắt nước, bỏ hột, trộn đều vỏ bưởi với nước khế rồi đem hấp cách thủy. Đu đủ bào sợi nhuyễn phơi khô trộn với bột nem còn nóng rồi cho vào khuôn ép thành hình. Màu hồng nhẹ của chiếc nem cũng là do màu của đu đủ tạo thành chứ không bỏ phẩm màu. Để có màu đẹp, người làm nem thường chọn loại đu đủ "mỏ vịt" vừa chín tới.
Công đoạn trộn các gia vị
Nem chay sau khi làm xong chỉ khoảng 3 tiếng đồng hồ là ăn được nhưng chưa ngon. Muốn ngon phải để ít nhất qua một đêm. Nem sau khi hút chân không bảo quản được ở ngoài không khí khoảng 5 ngày. Nếu để trong ngăn mát tủ lạnh thì được nửa tháng.
Theo chị Mỹ Dung, chủ cơ sở sản xuất nem chay Phước Dung, ấp Phú Ninh, xã Phú Đức, nem chay vốn không phải là mặt hàng truyền thống của địa phương. Các thế hệ trước vì muốn tiêu thụ nguồn nông sản có sẵn nên đã làm ra món nem chay nhưng chủ yếu chỉ để ăn trong gia đình vào các dịp lễ, Tết, ngày Rằm, mùng Một. Vài năm gần đây, món nem chay mới được nhiều người biết đến nên các chị em trong xã lập ra các tổ sản xuất để phát triển mặt hàng này.
Để nem ngon không có độ chua gắt thì phải chọn khế tàu
Nem chay không chỉ ngon mà còn tốt cho sức khỏe. Vỏ bưởi có vị đắng, cay, tính bình có tác dụng trừ phong, hóa đờm... Khế cung cấp lượng chất xơ và vitamin C dồi dào. Đu đủ từ lâu đã được chứng minh có công dụng bồi bổ sức khỏe và chữa nhiều bệnh, tốt cho tim mạch và đẩy lùi các dấu hiệu lão hóa.
Hiện tại, ở Phú Đức có 11 hộ sản xuất nem chay. Mỗi ngày, các hộ sản xuất ra hơn 1.000 đòn nem, tiêu thụ chủ yếu ở các siêu thị và tuyến đường xung quanh cầu Rạch Miễu. Thời điểm tiêu thụ mạnh nhất là vào dịp Tết nguyên đán, Lễ Phật đản và Rằm tháng 7. Mặc dù vậy, do xu hướng ăn chay ngày càng trở nên phổ biến nên nem chay Phú Đức vẫn tiêu thụ đều đều mỗi ngày, mang lại cuộc sống ổn định cho những người thợ làm nem.
Màu của Nem chay do đu đủ tạo thành
Cách đây 3 năm, nem chay Phú Đức đã được Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm công nhận OCOP 3 sao vì được làm từ các nguyên liệu thiên nhiên, bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe.
Theo ông Phạm Ngọc Minh Tú, cán bộ phụ trách Du lịch xã Phú Đức, Châu Thành, Bến Tre, huyện mới đầu tư xây dựng tuyến đường thông từ ấp Phú Ninh đến cầu Rạch Miễu thuận tiện cho việc đi lại và sẽ phát triển làng nghề làm nem chay Phú Đức thành một trong những sản phẩm đặc sản thu hút du khách đến thưởng thức và tìm hiểu.
Ăn chay có thiếu chất? VTV.vn - Nghệ nhân Hồ Đắc Thiếu Anh, Phó giám đốc Trung Tâm UNESCO Văn hóa Ẩm thực Việt Nam, sẽ giúp chúng ta trả lời câu hỏi này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!