Đốt rác giữa phố, khói phủ khắp bầu trời Hà Nội

Người phụ nữ thản nhiên đốt rác ngay trên cầu Phố Viên. Ảnh: Hà Linh

Những ngày gần đây, chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại Hà Nội liên tục dao động ở mức "xấu" và "rất xấu". Trong bối cảnh đó, các nguồn phát thải cục bộ như đốt rác thải sinh hoạt, rác nhựa, phế thải xây dựng không chỉ gây mùi khó chịu mà còn làm gia tăng bụi mịn và khí độc trong không khí - yếu tố đặc biệt nguy hại đối với sức khỏe cộng đồng.

Xuất phát từ ý thức người dân

Theo phản ánh của người dân, hoạt động đốt rác tự phát thường diễn ra vào giữa trưa, chiều tối hoặc ban đêm - thời điểm việc kiểm tra, giám sát gặp nhiều khó khăn. Những đám khói xám đặc quánh từ rác cháy không chỉ gây ngột ngạt mà còn "bồi thêm" lượng ô nhiễm vào bầu không khí vốn đã nặng nề.

Tại khu vực cầu Đùng (xã Đông Anh, Hà Nội), tình trạng đổ trộm rồi đốt rác thải nhựa, vật liệu xây dựng, dây điện, vải vụn diễn ra thường xuyên. Đáng chú ý, nhiều vụ đốt rác xảy ra đúng vào giờ tan tầm, khi mật độ người và phương tiện qua lại đông đúc. Chị Hồng Thơ (42 tuổi) cho biết, chỉ tính từ ngày 12/12 đã có ít nhất ba vụ đốt rác. "Có hôm khói nhiều quá, cả nhà phải đóng kín cửa vì không thể thở nổi", chị Thơ bức xúc.

Không chỉ ở khu vực ven đô, ngay giữa các khu dân cư đông người, việc vứt và đốt rác trái phép cũng diễn ra công khai. Ghi nhận của phóng viên tại khu vực cầu Phố Viên (phường Đông Ngạc, TP. Hà Nội), vào khoảng 14 giờ, một người phụ nữ thu gom thùng xốp, túi nilon, giấy báo xếp ngay trên vỉa hè rồi châm lửa đốt. Chỉ trong ít phút, khói đen bốc cao, kèm theo mùi khét và những tiếng nổ lách tách. Bà Nguyễn Thị Hải - người bán rau gần đó cho biết hành vi này đã diễn ra nhiều lần, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt của người dân xung quanh.

Khi được hỏi lý do đốt rác ngay trên cầu - nơi bị cấm đổ và đốt rác, người phụ nữ thản nhiên trả lời: "Tôi đốt mấy cái thùng xốp thôi mà, có gì đâu".

Khu vực đường Phố Viên là địa điểm gần như ngày nào cũng xuất hiện các đống rác sinh hoạt gồm túi nilon, hộp xốp, rác hữu cơ bị châm lửa đốt. Khói xám đặc quánh cùng mùi khét, mùi hôi nồng nặc.

Trước thông tin trên, UBND phường Đông Ngạc cho biết phường đã yêu cầu các tổ dân phố tiến hành kiểm tra, tuyên truyền, vận động người dân thực hiện nghiêm chỉnh việc thu gom rác thải đúng nơi, đúng giờ quy định và không đốt rác thải, phế thải, gây ô nhiễm môi trường.

"Gánh nặng" trong cao điểm ô nhiễm

Thực tế cho thấy, thói quen đốt rác để "giải quyết nhanh" vẫn tồn tại ở nhiều nơi, đặc biệt tại các khu vực chưa có điểm tập kết rác ổn định hoặc việc thu gom chưa kịp thời. Khi ý thức bảo vệ môi trường còn hạn chế, người dân sẵn sàng đốt rác mà không lường hết tác hại lâu dài đối với sức khỏe cộng đồng.

Trong bối cảnh đó, ngày 10/12/2025, Chủ tịch UBND TP Hà Nội đã ký ban hành Chỉ thị số 19/CT-UBND về việc tăng cường các biện pháp cấp bách kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí. Chỉ thị yêu cầu các sở, ngành, địa phương tập trung kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi đốt chất thải rắn công nghiệp, đốt rác thải sinh hoạt trái phép; tăng cường giám sát hoạt động vệ sinh môi trường, phun sương dập bụi, rửa đường tại các trục giao thông chính.

Tuy nhiên, tại nhiều khu dân cư, ven đô và các tuyến đường vắng, tình trạng đốt rác tự phát vẫn diễn ra, thậm chí lặp đi lặp lại trong thời gian dài mà chưa được xử lý dứt điểm. Điều này cho thấy, bên cạnh yếu tố quản lý, ý thức chấp hành của một bộ phận người dân vẫn còn thấp, chưa tương xứng với mức độ nghiêm trọng của ô nhiễm không khí hiện nay.

Không ít trường hợp, vì sự tiện lợi trước mắt, người dân sẵn sàng đánh đổi không gian sống trong lành lấy cách xử lý rác nhanh gọn, bất chấp tác hại của khói rác đối với sức khỏe cộng đồng. Những đám khói phát sinh từ việc đốt rác sinh hoạt, đặc biệt là rác nhựa, không chỉ gây ô nhiễm cục bộ mà còn góp phần làm gia tăng bụi mịn và khí độc trong bầu không khí vốn đã chịu nhiều áp lực từ giao thông, xây dựng và sản xuất.