Giấc ngủ trưa từng được xem là biểu tượng văn hóa đặc trưng của Tây Ban Nha đang dần biến mất trong đời sống hiện đại, đặc biệt tại các đô thị lớn như Madrid hay Barcelona. Khi nhịp sống ngày càng hối hả, lịch làm việc thay đổi và áp lực công việc gia tăng, thói quen nghỉ ngơi giữa ngày đang trở thành điều "xa xỉ" với nhiều người dân tại nơi đây.
Theo một số khảo sát gần đây, có tới khoảng 60% người dân Tây Ban Nha cho biết họ "không bao giờ ngủ trưa". Con số này cho thấy một sự thay đổi đáng kể trong lối sống, khi tập quán từng tồn tại hàng trăm năm dần bị thay thế bởi nhịp sinh hoạt hiện đại.
Một trong những nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự suy giảm của giấc ngủ trưa truyền thống bắt nguồn từ một quyết định lịch sử. Năm 1942, dưới thời nhà độc tài Francisco Franco, Tây Ban Nha chuyển sang múi giờ Trung Âu (CET) để đồng bộ với Đức và các quốc gia đồng minh, dù xét về vị trí địa lý, quốc gia này gần với múi giờ của Anh và Bồ Đào Nha hơn.
Sự thay đổi này khiến "đồng hồ xã hội" của người Tây Ban Nha bị lệch khỏi nhịp sinh học tự nhiên. Tại nhiều khu vực, khi đồng hồ chỉ 13h thời điểm ăn trưa phổ biến ở nhiều nước châu Âu thì mặt trời vẫn ở vị trí cao nhất trên bầu trời. Kết quả là giờ ăn trưa của người Tây Ban Nha bị kéo lùi đến khoảng 14h–15h, còn bữa tối có thể diễn ra vào lúc 22h, thậm chí 23h.
Lịch sinh hoạt "muộn hơn thế giới" này khiến quỹ thời gian trong ngày bị xáo trộn. Việc ngủ trưa kéo dài như trước đây không còn phù hợp với lịch trình làm việc và học tập của đa số người dân.
Áp lực công việc và sự biến đổi trong văn hóa lao động
Bên cạnh yếu tố lịch sử, nhịp sống công nghiệp hóa và áp lực công việc đang ngày càng trở thành rào cản lớn với giấc ngủ trưa. Nhiều chuyên gia cho rằng văn hóa "presentismo" sự hiện diện kéo dài tại nơi làm việc, bất kể hiệu quả công việc đang phổ biến tại Tây Ban Nha. Nhiều người phải ở lại văn phòng trong thời gian dài, chỉ để thể hiện sự chăm chỉ, thay vì chú trọng vào năng suất.
Các khảo sát của OECD cũng cho thấy người lao động Tây Ban Nha nằm trong nhóm làm việc nhiều giờ nhất ở Tây Âu. Điều này khiến thời gian nghỉ giữa ngày ngày càng ít đi. Thay vì có một giấc ngủ ngắn như trước kia, nhiều người chỉ vội vàng ăn trưa rồi quay lại với công việc.
Đặc biệt với phụ nữ có gia đình, việc cân bằng giữa công việc và trách nhiệm gia đình khiến giấc ngủ trưa gần như không còn tồn tại. Sau giờ làm, họ tiếp tục bận rộn với việc chăm sóc con cái, nhà cửa, ít có cơ hội để dành thời gian cho bản thân.
Tác động đến giấc ngủ và sức khỏe
Sự biến mất của giấc ngủ trưa không chỉ là câu chuyện về văn hóa mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng. Hiện nay, thời gian ngủ trung bình mỗi đêm của người Tây Ban Nha chỉ khoảng 7 tiếng thấp hơn mức khuyến nghị đối với một lối sống lành mạnh.
Thói quen ăn tối muộn và đi ngủ khuya không chỉ ảnh hưởng đến người lớn mà còn tác động đến trẻ em. Nhiều gia đình có con nhỏ nhưng vẫn duy trì khung giờ sinh hoạt muộn, khiến trẻ không có đủ thời gian nghỉ ngơi để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển.
Một số chuyên gia cho rằng, thay vì giấc ngủ trưa kéo dài như truyền thống, những giấc "ngủ ngắn" từ 15–20 phút (power nap) có thể là giải pháp phù hợp hơn trong bối cảnh hiện đại. Tuy nhiên, điều này vẫn khó phổ biến rộng rãi vì điều kiện làm việc và không gian tại công sở không phải lúc nào cũng cho phép.
Trước thực trạng này, không ít nhà hoạch định chính sách đã đề xuất cải cách giờ làm và xem xét khả năng quay lại múi giờ GMT phù hợp hơn với vị trí địa lý của Tây Ban Nha. Mục tiêu là đưa lịch sinh hoạt của người dân tiệm cận hơn với nhịp sống tự nhiên và các quốc gia châu Âu khác.
Bên cạnh đó, một số ý tưởng hướng đến việc rút ngắn ngày làm việc hoặc tổ chức lại lịch làm theo mô hình hiệu quả hơn, giúp người lao động có nhiều thời gian nghỉ ngơi, chăm sóc gia đình. Tuy nhiên, những đề xuất này vẫn gặp nhiều trở ngại từ phía doanh nghiệp và các tổ chức lao động do lo ngại ảnh hưởng đến năng suất và kinh tế.
Trong khi đó, tại một số vùng nông thôn và miền Nam Tây Ban Nha nơi thời tiết nắng nóng gay gắt vào giữa trưa thói quen nghỉ trưa vẫn được duy trì. Ở những khu vực này, giấc ngủ trưa không chỉ là nhu cầu nghỉ ngơi mà còn là cách thích nghi với điều kiện khí hậu.
Bình luận (0)