Liệu trẻ em có đem đến những thay đổi tích cực về thói quen rửa tay không? Đây là mong muốn của UNICEF khi cùng với Việt Nam kỷ niệm Ngày Vệ sinh Bàn Tay thế giới hôm nay. Để mong muốn đó trở thành sự thật thì chúng ta cần phải làm gì? Thứ nhất, mọi người Việt Nam ở mọi độ tuổi đều có thói quen rửa tay thường xuyên, hành vi rửa tay đã được chúng ta đưa vào bài hát và chia sẻ rộng rãi cũng như đang được tăng cường trong các nhà trường. Thứ hai, tất cả trẻ em ở tất cả các trường học đều có nước sạch và xà phòng để rửa tay.
Ngày Vệ sinh Bàn tay năm nay diễn ra đúng vào thời điểm học sinh trên cả nước đang từng bước quay trở lại trường học theo phương thức đảm bảo an toàn theo tiêu chuẩn quốc tế sau nhiều tháng trường học phải đóng cửa để ngăn chặn sự lây lan của COVID-19. Khi trường học mở cửa trở lại với các biện pháp tăng cường an toàn cho học sinh và giáo viên, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng với UNICEF và các đối tác nhấn mạnh thách thức thiếu nước sạch và điều kiện vệ sinh cá nhân, môi trường ở 30% trường học ở Việt Nam (theo số liệu chính thức của Bộ Giáo dục và Đào tạo). Đối với học sinh của các trường học này khi quay lại đi học, Bộ cũng nhấn mạnh cần ưu tiên đảm bảo nước sạch và xà phòng cho các em.
Việc tăng cường điều kiện vệ sinh này có nghĩa là cần đảm bảo cho khoảng 6,4 triệu học sinh có nước sạch và xà phòng hoặc đảm bảo nguồn cung tạm thời dung dịch rửa tay cho tất cả trẻ em, cho tới khi các biện pháp bền vững được thực hiện. "Nước không sạch, điều kiện vệ sinh không đảm bảo và vệ sinh cá nhân không tốt không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, sự an toàn và chất lượng cuộc sống của trẻ em mà còn ảnh hưởng đến việc học tập của các em.
Cung cấp nước sạch, đảm bảo điều kiện vệ sinh và vệ sinh cá nhân đầy đủ hơn không chỉ giúp giảm các bệnh liên quan đến vệ sinh như COVID-19 và giảm truyền nhiễm ký sinh; mà còn giúp giảm số ngày nghỉ của học sinh do bị tiêu chảy. Đặc biệt, việc làm này còn giúp bảo vệ quyền được giáo dục của trẻ em gái vì trẻ em gái thường ngại đi học khi nhà vệ sinh và khu rửa không riêng tư, không an toàn, không sạch hay chỉ đơn giản là không có.
Thay vì coi đây là giải pháp trong tình huống khẩn cấp – cần phải coi đây là mong muốn bình thường của tất cả trẻ em và trường học cần có dòng ngân sách riêng để đảm bảo trường học không bao giờ bị thiếu xà phòng rửa tay, thứ có thể bảo vệ cuộc sống của chúng ta," Bà Rana Flowers, Trưởng Đại diện UNICEF Việt Nam, nhận định.
UNICEF và các đối tác đang nỗ lực giải quyết khó khăn này và trong những tuần tới sẽ phân phối những thiết bị thiết yếu tới 500.000 người, trong đó có 300.000 học sinh tại các trường học. UNICEF và các đối tác sẽ gửi xà phòng, dung dịch rửa tay và bình lọc nước bằng gốm để hỗ trợ các trường học, trạm y tế xã và cộng đồng người dân ở các tỉnh Lào Cai, Điện Biên, Gia Lai, Kon Tum, Ninh Thuận, Bến Tre và Sóc Trăng. Những đồ dùng thiết yếu này sẽ được phân phối cùng với các thông điệp và thông tin hữu ích về vệ sinh cá nhân và thói quen vệ sinh. Các thông tin được xây dựng bằng cả tiếng dân tộc thiểu số.
Tuy nhiên, vẫn còn cần nhiều hỗ trợ để tiếp cận được tất cả trẻ em đang cần trợ giúp như cung cấp hệ thống nước sạch khẩn cấp tới 30% trường học không có nước sạch, nhà vệ sinh và khu vệ sinh, và cung cấp xà phòng và dung dịch rửa tay trên quy mô lớn cho tất cả học sinh. Những kế hoạch dài hạn bao gồm tăng ngân sách cho phát triển nhân lực, vận hành và bảo dưỡng các công trình, và những chi phí định kỳ như mua xà phòng và những đồ phục vụ vệ sinh cá nhân. Ứng phó ngay lập tức là cần thiết trong những tuần tới nhưng để đảm bảo duy trì kết quả bền vững cần có các chương trình bền vững, quy mô lớn đảm bảo nước sạch, vệ sinh trong nhà trường.
UNICEF luôn cam kết đảm bảo rằng mỗi trẻ em đều có quyền học tập trong một ngôi trường có đủ nước sạch, điều kiện vệ sinh và được học về vệ sinh cá nhân. UNICEF kêu gọi các nhà hoạch định chính sách, các đối tác phát triển, và các đối tác khác, trong đó có các doanh nghiệp, cần khẩn trương đầu tư nhiều hơn cho nước sạch, vệ sinh môi trường trong trường học, với sự tham gia của các cộng đồng, xã hội dân sự, cha mẹ, và chính các học sinh và trẻ em.
UNICEF sẽ tiếp tục hỗ trợ Chính phủ Việt Nam đem các chương trình nước sạch, vệ sinh môi trường quy mô đến với trường học. Nỗ lực chung từ các đối tác ứng phó với COVID-19 có thể đáp ứng nhu cầu trước mắt của học sinh khi quay trở lại trường học trong tháng này, đồng thời cũng góp phần đáp ứng nhu cầu lâu dài thông qua tiếp cận nhiều trường học hơn nữa và cải thiện công trình vệ sinh và thói quen vệ sinh cá nhân, đặc biệt ở những vùng dễ bị tổn thương nhất và khó tiếp cận nhất.
"Đây chính là thời điểm mà chúng ta có thể tạo nên thay đổi mong muốn ở tất cả các trường học. Chúng ta đang phục hồi, vươn lên và tư duy khác đi về một thế giới phù hợp hơn cho trẻ em hậu COVID-19 – tôi hi vọng rằng các bạn sẽ hành động cùng chúng tôi để đảm bảo những thay đổi bền vững tại các trường học", Bà Rana chia sẻ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!