Đây là yêu cầu của Bộ Chính trị về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, và chủ trương lớn này được kỳ vọng sẽ tạo chuyển biến mạnh mẽ, nâng cao năng lực ngoại ngữ cho người Việt, phù hợp với bối cảnh hội nhập sâu rộng của đất nước ta hiện nay.
Tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai trong trường học được hiểu đơn giản là cả người học và người dạy đều giao tiếp bằng tiếng Anh. Các kiến thức được truyền thụ trong lớp, trong trường đều bằng tiếng Anh.
Còn trên thế giới, giáo dục song ngữ là chương trình giáo dục tiên tiến được áp dụng từ lâu ở nhiều quốc gia.
Năng lực ngoại ngữ ngày càng trở thành một điều kiện quan trọng để học tập, làm việc và phát triển bản thân. Ở quy mô quốc gia, trình độ ngoại ngữ của người dân là yếu tố quan trọng, góp phần đẩy nhanh quá trình phát triển kinh tế, xã hội, khoa học công nghệ và hội nhập quốc tế.
Tuy nhiên, mức độ thông thạo ngoại ngữ của người Việt vẫn nằm trong nhóm trung bình của thế giới, theo xếp hạng của tổ chức EF Education First vào năm ngoái. Từ năm 2021 trở về trước, Việt Nam bị xếp vào nhóm có mức độ thông thạo tiếng Anh thấp.
Hiện nhiều trường công lập ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Bắc Giang, Quảng Ninh... đã dạy thử nghiệm Toán và Khoa học bằng tiếng Anh, chứ không chỉ coi đây là môn ngoại ngữ. Chương trình thử nghiệm đem lại kết quả tích cực, giúp học sinh tiếp cận với kiến thức mới trong khoa học và công nghệ.
Mới đây nhất, Sở GD&ĐT TP Hồ Chí Minh cho biết sẽ bắt đầu triển khai thí điểm đưa tiếng Anh là ngôn ngữ thứ 2 trong trường học bắt đầu từ giữa học kì 2 năm học tới, năm học 2024 - 2025.
Thực tế trong 10 năm qua thành phố đã áp dụng chương trình tương tự với tên gọi Tiếng Anh tích hợp, áp dụng dạy tiếng Anh với 3 môn Toán, Khoa học và tiếng Anh ở một số trường học.
Phát triển đội ngũ giáo viên giảng dạy bằng tiếng Anh
Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học là chủ trương lớn và cần lộ trình triển khai từng bước. Quá trình triển khai chắc chắn sẽ gặp nhiều thách thức. Trong đó vấn đề khó khăn nhất là cần chuẩn bị đội ngũ giáo viên, giảng viên đủ yêu cầu. Đây cũng là nhiệm vụ đặt ra cho các trường đại học đào tạo giáo viên.
Quan trọng hơn, cần xây dựng và phát triển được đội ngũ giáo viên người Việt đủ trình độ giảng dạy môn học của mình bằng tiếng Anh, cả về kỹ năng ngôn ngữ và phương pháp giảng dạy.
Bên cạnh đó, phải trang bị cho các giáo viên trong tương lai kỹ năng công nghệ - được coi là giải pháp then chốt cho dạy ngoại ngữ ở các tỉnh vùng sâu vùng xa, miền núi hay nông thôn.
Tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức của Singapore
Các nước ASEAN ngay cạnh Việt Nam đã có những bài học kinh nghiệm thành công khi đưa tiếng Anh vào nhà trường, xã hội, trở thành ngôn ngữ thứ nhất hay thứ hai. Trong đó Singapore là một điển hình của châu Á và trên toàn thế giới với việc phát triển tiếng Anh thành ngôn ngữ chính thức, chủ trương quốc tế hóa nền khoa học và giáo dục. Đó cũng chính là tầm nhìn của nhà lập quốc - cố Thủ tướng Lý Quang Diệu.
Một năm sau khi lên năm quyền, vào năm 1960, Đảng Hành động Nhân dân (PAP) đã thực hiện chính sách song ngữ, theo đó bắt buộc phải học tiếng Anh ở các trường tiểu học. Tiếp theo là các trường trung học bắt buộc học tiếng Anh vào năm 1966.
Việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ chính thức ở Singapore là tầm nhìn nhà sáng lập đất nước, cố thủ tướng Lý Quang Diệu.
Theo cố thủ tướng Lý Quang Diệu, cách để đảm bảo năng lực tiếng Anh cao ở Singapore là cho trẻ tiếp xúc với tiếng Anh tốt ngay từ khi trẻ vào mẫu giáo. Các nữa là đảm bảo trẻ em có thể tiếp cận những cuốn sách hay cũng khuyến khích văn hóa đọc sách.
Đến nay thì người dân Singapore nói chung đều thành thạo 2 ngôn ngữ là tiếng Anh (là ngôn ngữ chính thức) và tiếng mẹ đẻ. Nỗ lực kiên trì như quyết tâm thực hiện đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ chính thức trong nhiều thập kỷ qua đã góp phần quan trọng đưa Singapore tiến xa trên con đường hội nhập và phát triển, trở thành một trong những trung tâm thương mại quốc tế và giáo dục hàng đầu ở khu vực và thế giới.
Nhìn từ kinh nghiệm của các nước, Việt Nam hiểu rằng để đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ 2 trong nhà trường, trong xã hội là một mục tiêu không hề đơn gian, khó có thể làm được trong ngày 1 ngày 2. Nhưng đây cũng đang gần như thế xu hướng tất yếu khi Việt Nam đang hội nhập ngày càng sâu rộng. Ngôn ngữ chính là công cụ quan trọng của tiến trình hội nhập đó.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!