Quyền tự chủ của các trường đại học tại Việt Nam được luật hóa kể từ năm 2005 khi Nghị quyết 14 của Chính phủ chỉ rõ việc trao quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục Đại học phải gắn liền với việc xóa bỏ cơ chế Bộ chủ quản. Tuy vậy đến nay, việc thực hiện tự chủ Đại học đã được thực hiện đến đâu và cần có thêm động lực gì để tự chủ thực sự là chìa khóa cho cải cách giáo dục Đại học?
Đại học Bách khoa Hà Nội là một ví dụ điển hình trong thực hiện đề án thí điểm tự chủ Đại học của Chính phủ. Sau 6 năm thực hiện, năm 2017, trường có tỉ lệ cán bộ giảng dạy là Tiến sỹ cao nhất trong cả nước với 65%, tỉ lệ thí sinh đầu vào trên 28 điểm chiếm 25% trong khi số bài báo quốc tế có được chỉ số Scorpus và ISI tăng gần 60% so với năm 2016.
Tuy nhiên đến hết 2017, cả nước mới chỉ có 23 cơ sở đào tạo đại học trong tổng số gần 500 trường tham gia thí điểm tự chủ. Theo các chuyên gia, vẫn còn nhiều vướng mắc trong quá trình thực hiện tự chủ của các trường Đại học.
Trong một sự kiện gần đây, đại diện các trường đại học Đức đã chia sẻ kinh nghiệm tự chủ giáo dục Đại học tại nước này. Nêu vấn đề về tự chủ đại học, các chuyên gia cho rằng, tự chủ học thuật, trách nhiệm giải trình là vấn đề cốt yếu của tự chủ đại học.
GS - TS. Horst Hippler - Chủ tịch Hội đồng Hiệu trưởng các trường Đại học Đức (HRK) cho biết: "Tại Đức, chúng tôi có nhiều bang khác nhau và việc tự chủ của các trường Đại học phụ thuộc nhiều vào quy định của Bang đó. Việc tự chủ của Đại học Đức nhấn mạnh vào trách nhiệm giải trình, trong khi các trường không cần tự chủ về tài chính, mà vẫn được bảo trợ bởi chính phủ".
Chính phủ dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Giáo dục đại học vào năm 2018. Theo các chuyên gia, dự thảo cần phải đi xa hơn tới mục tiêu của tự chủ giáo dục đại học trong bối cảnh mới.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!