Người Việt ở Đông Âu từ bao giờ? Với lưu học sinh đó là những viện trợ giáo dục của những nước khối XHCN Đông Âu dành cho Việt Nam từ trong chiến tranh cho tới năm 1990, với các bậc đào tạo từ công nhân kỹ thuật cho tới tiến sỹ khoa học.
Với người xuất khẩu lao động, làn sóng lớn nhất là vào đầu thập niên 80, họ tạo nên một hình ảnh mới mẻ so với các du học sinh mà cư dân Đông Âu đã quen thuộc. Dù thế hệ trước tới Đông Âu bằng tàu liên vận hay thế hệ sau đi bằng máy bay Aeroflot thì đều quá cảnh tại Moscow, như là một điểm trung chuyển, là cửa ngõ đến Đông Âu của người Việt. Hầu như ai đã từng đi Đông Âu đều có một tấm ảnh kỷ niệm ở Quảng trường Đỏ.
Người Việt đi Đông Âu thời điểm đó đa phần đều không biết cụ thể về vị trí địa lý, khí hậu, điều kiện sống ở nơi mà họ sẽ đến và trải nghiệm một phần cuộc đời. Nhưng hình dung tươi đẹp về nơi đó là có thật. Phim ảnh, bưu thiếp, các tác phẩm văn học… đã cho người ta "biết" một Đông Âu lộng lẫy và tiện nghi, nhất là trong hoàn cảnh Việt Nam còn thiếu thốn trong chiến tranh và trước thời điểm đổi mới. Những đồ vật gợi nhớ ký ức thời "nhà có người đi Tây" nào có xa xôi gì : Xe đạp Mifa (Đức), xe đạp Eska (Tiệp)...
Trong chương trình, Tiến sĩ Thụy Anh sẽ chia sẻ cảm xúc về mùa đông đầu tiên lạnh không tưởng ở châu Âu. Với nhà văn Nguyễn Văn Thọ, đó là lần đầu tiên mở tủ lạnh đầy ắp thức ăn, thấy thương người thân ở quê nhà. NSƯT Ngọc Khang kể về cảm giác được rơi vào một "chốn thiên đường nơi hạ giới". Mỗi lưu học sinh được phát áo ấm, ủng. Các công nhân được ổn định nơi ăn chốn ở rất khang trang. Hầu hết mọi người đều thấy mình thật may mắn, xen lẫn những lo lắng cho người ở nhà, cảm giác nhớ nhà luôn thường trực.
Theo nhà báo Duy Nghĩa, mỗi người Việt Nam khi đi Đông Âu đều gánh trên vai một trách nhiệm nặng nề. Với các du học sinh là áp lực học hành, thành đạt. Họ mang niềm tự hào của gia đình dòng họ. Họ phải đạt được bằng đỏ. Nếu có thể, họ phải tìm cách ở lại học cao hơn (phó tiến sỹ, tiến sỹ). Còn với những người lao động là áp lực kiếm sống cho gia đình. Học tập, buôn bán, lao động để tồn tại và vươn lên.
Bên cạnh chia sẻ của các vị khách mời, những ca khúc không chỉ làm rưng rưng những ai đã từng sống ở nơi xứ tuyết, chương trình Quán thanh xuân tháng 12 – Đường xa tuyết trắng còn có những clip phóng sự công phu và gợi mở: Người Việt ở Đông Âu, Âm nhạc - Một làn gió mới văn hóa phương Tây mang lại cho đời sống, Những người ở lại Đông Âu sau biến động 1990… hứa hẹn sẽ mang đến cho người xem trực tiếp và khán giả truyền hình một buổi tối cuối năm tràn đầy cảm xúc.
Chương trình Quán thanh xuân tháng 12 sẽ được THTT lúc 20h40 ngày 1/12/2019 trên kênh VTV1.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!