Khai quật khu định cư thời đồ đá bị nhấn chìm dưới đáy biển ở Đan Mạch

(Ảnh: AP)

Mùa hè năm nay, một nhóm thợ lặn đã lặn xuống độ sâu khoảng 8m gần Aarhus - thành phố lớn thứ 2 của Đan Mạch và tìm thấy những bằng chứng đầu tiên về một cộng đồng săn bắt, hái lượm cổ xưa nằm ngay bên bờ biển cổ đại.

Phát hiện này nằm trong khuôn khổ một dự án quốc tế kéo dài 6 năm, trị giá 13,2 triệu Euro (15,5 triệu USD), do Liên minh châu Âu tài trợ. Dự án quy tụ các nhà nghiên cứu từ Đại học Aarhus (Đan Mạch), Đại học Bradford (Anh) và Viện Nghiên cứu Lịch sử Bờ biển Hạ Saxony (Đức), với mục tiêu lập bản đồ các cảnh quan Bắc Âu đã bị chìm và tìm kiếm những khu định cư thời kỳ đồ đá giữa lúc châu Âu mở rộng các dự án năng lượng gió ngoài khơi.

"Khác với những phát hiện trước đây vốn chỉ thấy ở sâu trong đất liền, lần này chúng tôi tìm thấy một khu định cư nằm trực tiếp trên bờ biển cổ xưa", nhà khảo cổ học dưới nước Peter Moe Astrup - người dẫn dắt nhóm khai quật ở Đan Mạch - cho biết.

Sau kỷ băng hà cuối cùng, băng tan đã khiến mực nước biển toàn cầu dâng cao. Cách đây 8.500 năm, tốc độ nước biển dâng lên tới khoảng 2m mỗi thế kỷ, buộc con người thời kỳ đồ đá phải di cư vào sâu trong đất liền.

Tại khu khai quật rộng khoảng 40 m² dưới đáy biển, nhóm của ông Astrup đã tìm thấy xương động vật, công cụ đá, mũi tên, răng hải cẩu và một mảnh gỗ được chế tác, có thể là công cụ thô sơ. Họ kỳ vọng sẽ tìm thấy thêm lao, lưỡi câu hoặc dấu vết của công trình đánh bắt cá.

"Đây giống như một chiếc hộp thời gian. Khi mực nước dâng, tất cả đều được bảo quản trong môi trường không có oxy - thời gian như ngừng lại. Chúng tôi tìm thấy cả gỗ và hạt phỉ còn nguyên vẹn", ông Astrup nói.

Ngoài Vịnh Aarhus, các cuộc khai quật sẽ tiếp tục diễn ra ngoài khơi Đức và ở hai điểm thuộc Biển Bắc - khu vực từng là vùng đất Doggerland, nối liền Anh với lục địa châu Âu trước khi bị nhấn chìm.

Để dựng lại bức tranh biến đổi mực nước, các nhà khoa học sử dụng phương pháp niên đại vòng cây (dendrochronology). Những gốc cây bị chôn vùi trong bùn có thể xác định chính xác thời điểm chết, qua đó cho thấy khi nào rừng ven biển bị nhấn chìm.

"Mỗi vòng cây cho chúng ta biết chính xác mực nước biển thay đổi ra sao", chuyên gia Jonas Ogdal Jensen tại Bảo tàng Moesgaard giải thích khi nghiên cứu một thân cây 8.000 năm tuổi.

Khi thế giới ngày nay đang đối mặt với nguy cơ nước biển dâng do biến đổi khí hậu, các nhà khoa học hy vọng nghiên cứu này sẽ cung cấp cái nhìn mới về cách con người thời kỳ đồ đá thích ứng với một cảnh quan liên tục biến đổi.