Khi mùa hè trở thành “cơn ác mộng” của người nghèo ở Hong Kong (Trung Quốc)

Những người nghèo tại Hong Kong (Trung Quốc) thường phải sống trong các căn "nhà lồng" chật chội (Ảnh: CNN)

Những "lồng sắt" ngột ngạt giữa thành phố phồn hoa

Một buổi chiều mùa hè oi ả ở Hong Kong (Trung Quốc), căn phòng nhỏ của bà Yeung Fong-yan giống như một chiếc lò nướng. Chiếc máy điều hòa cũ kỹ hoạt động hết công suất, nhưng trong căn phòng lợp tôn trên mái nhà tập thể, nhiệt kế vẫn chỉ 36^oC.

"Có những hôm nóng đến mức chúng tôi chẳng thể nào ngủ được", bà Yeung chia sẻ, ngồi trên chiếc giường nhỏ vừa là nơi tiếp khách, vừa là bàn ăn, vừa là chỗ ngủ của hai bà cháu. Cậu cháu trai 13 tuổi vừa trở về sau khi leo 9 tầng thang bộ để lên đến căn hộ, mồ hôi nhễ nhại, mặt mày phờ phạc.

Họ sống trong một căn nhà dựng tạm trên mái một tòa chung cư cũ không thang máy ở quận Sham Shui Po - nơi tập trung nhiều hộ gia đình lao động nghèo. Bị đẩy ra ngoài lề xã hội bởi giá thuê tăng chóng mặt và tình trạng khan hiếm nhà ở công cộng, nhiều gia đình như bà Yeung buộc phải chấp nhận những căn hộ tạm bợ, nóng hầm hập vào mùa hè và dột nát mỗi khi mưa lớn.

Trong những tháng gần đây, Hong Kong (Trung Quốc) liên tục phát đi cảnh báo nắng nóng cực đoan. Thế nhưng hàng chục nghìn cư dân vẫn phải chen chúc trong những căn phòng chưa đầy 15 m², thậm chí nhỏ hơn cả một chỗ đậu xe - nơi việc làm mát là một thứ xa xỉ.

Theo ước tính, khoảng 220.000 người tại Hong Kong (Trung Quốc) đang sống trong các căn hộ chia nhỏ, "nhà lồng" hoặc phòng dựng trái phép trên mái nhà. Phần lớn các căn phòng này thiếu thông gió, không có cửa sổ, thường xuyên xuất hiện gián, chuột và rệp giường. Người ở phải dùng chung nhà bếp và nhà vệ sinh với hàng chục hộ khác.

Các căn hộ dựng bằng tôn và gỗ mỏng không chỉ nóng bức vào ban ngày mà còn giữ nhiệt suốt ban đêm, trái ngược hẳn với những tòa tháp kính thép bóng loáng - biểu tượng giàu có của trung tâm tài chính hàng đầu châu Á này. Một khảo sát của tổ chức SoCO cho thấy, nhiệt độ trong nhà có thể lên tới 41^oC, cao hơn cả ngoài trời. Trong khảo sát năm nay, 93% người dân cho biết mùa hè này nóng nực và khó chịu hơn hẳn các năm trước.

Cái nóng "bào mòn" sức khỏe và tinh thần

Ông Wu, một người trung niên sống trong căn hộ chia nhỏ không có điều hòa ở Sham Shui Po, than thở: "Nóng đến mức tôi cảm giác như bị say nắng. Giữa buổi chiều, căn phòng chẳng khác gì cái lò".

Chỉ cách đó vài dãy nhà, cậu bé Roy (15 tuổi) cùng mẹ sống trong căn phòng không cửa sổ, cũng không có điều hòa. "Ngột ngạt lắm, như bị cắt đứt với thế giới bên ngoài. Tâm trạng cháu lúc nào cũng nặng nề, chán nản và mất hết tự tin", Roy nói.

Không chỉ tinh thần, sức khỏe Roy cũng bị ảnh hưởng. Cậu từng bị sốt nặng dẫn đến liệt dây thần kinh mặt và tin rằng môi trường sống chật hẹp, nóng nực đã khiến bệnh tình thêm trầm trọng.

Ở tuổi 69, ông Tse lại chọn cách "tị nạn" tại thư viện để tránh nóng. "Ngày nào tôi cũng phải tắm nước lạnh 3 lần mới chịu nổi", ông kể.

Còn với bà Yeung, để tiết kiệm tiền điện chạy điều hòa cho cháu, bà đành cắt giảm bữa ăn, chỉ ăn 1 lần mỗi ngày.

Theo các chuyên gia, nguyên nhân của các đợt nắng nóng bất thường trên toàn cầu xuất phát từ biến đổi khí hậu. Theo cơ quan Copernicus, năm 2024 là năm nóng nhất lịch sử toàn cầu. Tại Hong Kong (Trung Quốc), số ngày "rất nóng" (nhiệt độ hơn 33^oC) đã tăng từ 6 ngày cách đây 20 năm lên 52 ngày vào năm 2024. Tháng 6/2025, nơi này ghi nhận ngày nóng nhất trong lịch sử. Cơ quan khí tượng cảnh báo các đợt nắng nóng cực đoan sẽ ngày càng thường xuyên, dữ dội và kéo dài, chính người nghèo là những người chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Ở các khu dân cư đông đúc như Sham Shui Po, hiệu ứng đảo nhiệt đô thị khiến nhiệt độ ban đêm vẫn cao, gần như không có sự hạ nhiệt. Hong Kong (Trung Quốc) là một trong những thành phố giàu có bậc nhất thế giới, đồng thời sở hữu hệ thống nhà ở công cộng quy mô lớn. Thế nhưng, trong 14 năm liên tiếp, nơi này vẫn giữ "ngôi vương" thị trường bất động sản đắt đỏ nhất toàn cầu (theo khảo sát của Demographia).

Chính quyền Hong Kong (Trung Quốc) cam kết sẽ xây thêm 30.000 căn hộ công cộng dạng nhẹ vào giai đoạn 2027 - 2028 và hiện có hơn 21.000 căn hộ chuyển tiếp đang triển khai. Ông Michael Wong, Giáo sư kinh tế tại Đại học Hong Kong, cho rằng: "Vấn đề không chỉ là giá đất hay nguồn cung hạn chế mà là sự bế tắc trong chính sách nhà ở công cộng". Theo ông, nhiều hộ gia đình có thu nhập trung bình vẫn "kẹt" trong nhà công cộng vì không thể mua nổi nhà tư nhân, khiến người nghèo thực sự không có cơ hội tiếp cận.

Trong khi đó, người dân vẫn phải trả tới 3.000 HKD (khoảng 382 USD) mỗi tháng cho những căn phòng chật chội, nóng nực và thậm chí bất hợp pháp.

Trung Quốc đã yêu cầu Đặc khu hành chính này "chấm dứt tình trạng nhà chia nhỏ và nhà lồng" trước năm 2049 nhưng những người như Roy lại lo sợ mất chỗ ở. Vì không có giấy tờ tùy thân hợp lệ, mẹ con cậu không được xét duyệt nhà công cộng. "Cháu sợ rằng một ngày nào đó sẽ bị đuổi đi, nhưng chẳng có cách nào khác - Roy nói.