Ngày 13/12, đã diễn ra Hội thảo Quốc tế về Kinh tế dữ liệu với chủ đề "Tư tưởng mới - Chính sách mới - Cơ hội mới" do Bộ Công an tổ chức. Hội thảo mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thế giới đang bước vào kỷ nguyên mà dữ liệu trở thành nguồn lực chiến lược, định hình trực tiếp năng suất, đổi mới sáng tạo và năng lực cạnh trang quốc gia.
Hội thảo có sự tham dự của 350 đại diện các bộ, ngành, cơ quan ngoại giao, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp công nghệ, trường đại học và viện nghiên cứu trong nước và quốc tế.
Trong thập kỷ tới, dữ liệu sẽ giữ vai trò tương tự như năng lượng và tài chính từng giữ trong các kỷ nguyên trước: quốc gia nào sở hữu hạ tầng dữ liệu mạnh - minh bạch - an toàn - kết nối và được quản trị thông minh, quốc gia đó sẽ nắm lợi thế trong cuộc đua AI, tự động hóa và mô hình kinh tế mới.
Nếu không có chiến lược dữ liệu quốc gia rõ ràng, chuyển đổi số và AI chỉ dừng ở khẩu hiệu. Nhưng khi dữ liệu được quy định đúng - chia sẻ đúng - khai thác đúng, dữ liệu trở thành động lực mở khóa giá trị mới cho doanh nghiệp, tăng hiệu quả điều hành của Nhà nước và chất lượng cuộc sống của người dân. Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã nêu rõ "...làm giàu, khai thác tối đa tiềm năng của dữ liệu, đưa dữ liệu thành tư liệu sản xuất chính, thúc đẩy phát triển nhanh cơ sở dữ liệu lớn, công nghiệp dữ liệu, kinh tế dữ liệu".
Hội thảo Quốc tế về Kinh tế dữ liệu lần này được tổ chức mang ba tầng ý nghĩa: Tư tưởng mới - Định hình cách tiếp cận mới về phát triển quốc gia; Chính sách mới - Đòi hỏi hình thành kiến trúc quản trị dữ liệu quốc gia thống nhất; Cơ hội mới - Kiến tạo động lực tăng trưởng mới và nâng vị thế quốc gia.
Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, nhấn mạnh rằng thế giới đã chính thức bước vào Kỷ nguyên dữ liệu, nơi dữ liệu không còn là tập hợp thông tin rời rạc, mà trở thành tài nguyên chiến lược quyết định năng lực cạnh tranh của quốc gia.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương - Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia cho biết, trong kỷ nguyên dữ liệu, dữ liệu trở thành yếu tố sản xuất ngang hàng với đất đai, lao động và vốn; được định giá, được giao dịch, được khai thác để nâng cao năng suất; làm nền tảng cho đổi mới sáng tạo và trí tuệ nhân tạo và đóng góp trực tiếp vào GDP ở nhiều nền kinh tế OECD và Châu Âu. Việt Nam không đứng ngoài xu thế này. Việt Nam lựa chọn bước vào Kỷ nguyên dữ liệu bằng cách xây dựng hệ thống dữ liệu quốc gia hiện đại, an toàn, liên thông và bằng việc đặt vai trò dẫn dắt cho một cơ quan đủ năng lực, đủ hạ tầng, đủ trách nhiệm. Trong những năm qua, Bộ Công an đã xây dựng và vận hành nhiều nền tảng dữ liệu cối lõi: Cơ sở Dữ liệu Quốc gia về Dân cư; Hệ thống định danh và xác thực điện tử; Hệ thống kết nối, chia sẻ dữ liệu quốc gia; và đặc biệt triển khai Trung tâm Dữ liệu Quốc gia.
Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương cũng cho biết thêm, hội thảo này không chỉ nhằm trao đổi học thuật mà là diễn đàn đặt nền móng cho hợp tác khu vực và hợp tác quốc tế về kinh tế dữ liệu - nơi Việt Nam mong muốn kết nối sâu hơn với các trường đại học hàng đầu thế giới, các cơ quan hoạch định chính sách, các tổ chức nghiên cứu quốc tế, các doanh nghiệp công nghệ toàn cầu và mạng lưới chuyên gia về dữ liệu và AI. Thông qua hội thảo lần này cũng sẽ mở ra ba hướng hợp tác dài hạn: Hợp tác nghiên cứu về kinh tế dữ liệu và đo lường giá trị dữ liệu; hợp tác trong quản trị dữ liệu và an ninh dữ liệu; hợp tác trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.
Hội thảo quốc tế về Kinh tế dữ liệu tập trung vào bốn nhóm câu hỏi lớn bao gồm: Mô hình kinh tế dữ liệu nào phù hợp với một quốc gia có tốc độ tăng trưởng nhanh như Việt Nam; Dữ liệu tạo năng suất, đổi mới sáng tạo và năng lực cạnh tranh bằng cơ chế nào; Làm thế nào để đo lường tài sản dữ liệu và tích hợp vào hệ thống tài khoản quốc gia; Cần xây dựng hệ thống pháp lý nào để đảm bảo dữ liệu được khai thác an toàn, minh bạch, có trách nhiệm.
Những vấn đề này không chỉ là bài toán riêng của Việt Nam mà là thách thức toàn cầu. Tuy nhiên, các chuyên gia quốc tế cho rằng Việt Nam đang có những điều kiện thuận lợi hiếm có để bước vào kinh tế dữ liệu nếu biết cách thiết kế thể chế và tạo dựng niềm tin xã hội.
Ông Raymond Gordon, Hiệu trưởng Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam cho rằng dữ liệu không chỉ là yếu tố kỹ thuật mà còn gắn chặt với sự liêm chính của xã hội và lợi thế quốc gia.
Ông Raymond Gordon, Hiệu trưởng Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam, cho rằng dữ liệu không chỉ là yếu tố kỹ thuật mà còn gắn chặt với sự liêm chính của xã hội và lợi thế quốc gia. Kinh tế dữ liệu, với AI đóng vai trò dẫn dắt, đòi hỏi nguồn nhân lực có khả năng sử dụng dữ liệu thông minh. Việc đào tạo và phát triển lực lượng lao động dữ liệu không chỉ phục vụ doanh nghiệp, mà còn quyết định khả năng tận dụng dữ liệu cho phát triển quốc gia trong dài hạn.
Ở góc nhìn chính sách so sánh, Giáo sư Rajrajam, Đại học Tổng hợp London, phân tích rằng Mỹ, Trung Quốc và châu Âu đang đi theo những con đường rất khác nhau trong quản trị dữ liệu.
Theo Giáo sư Rajrajam, mô hình châu Âu đặc biệt đáng tham khảo với Việt Nam khi cho phép chia sẻ dữ liệu vì lợi ích cộng đồng, đồng thời thiết lập các tiêu chuẩn bảo vệ quyền riêng tư, chủ quyền dữ liệu và cạnh tranh.
Đạo luật dữ liệu của châu Âu yêu cầu các doanh nghiệp "mở khóa" dữ liệu công nghiệp, trao nhiều quyền hơn cho chủ thể dữ liệu, nhưng đi kèm là nghĩa vụ minh bạch và trách nhiệm sử dụng.
Ở góc độ công nghệ và ứng dụng, Phó Giáo sư Ali Dulaimi, Trưởng khoa Máy tính và Dữ liệu của Đại học Anh Quốc Việt Nam ví dữ liệu như dầu mỏ của thế kỷ 21, còn AI chính là "nhà máy lọc" để biến dữ liệu thô thành sản phẩm, dịch vụ và thị trường mới.
AI không chỉ xử lý dữ liệu hiện có mà còn tạo ra dữ liệu mới thông qua các vòng lặp học tập liên tục, giúp mô hình ngày càng thông minh hơn và giá trị kinh tế ngày càng lớn hơn.
Theo ông Ali Dulaimi, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc tập hợp dữ liệu từ nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, nhưng thách thức lớn nhất hiện nay là chuyển từ lưu trữ sang sử dụng dữ liệu. Ước tính, nếu khai thác hiệu quả dữ liệu và AI, Việt Nam có thể tạo ra thêm khoảng 79 tỷ USD doanh thu mới trong tương lai. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi đầu tư nghiêm túc vào hạ tầng AI, dữ liệu và năng lực làm chủ công nghệ.
Lợi thế của Việt Nam nằm ở cơ cấu dân số trẻ, tỷ lệ sử dụng smartphone cao và hệ sinh thái startup năng động. AI có thể được ứng dụng để nâng cao năng suất nông nghiệp, tăng thu nhập cho hàng chục triệu hộ nông dân nhỏ, cải thiện quản lý giao thông đô thị, nâng hạng Chính phủ số và mở rộng tiếp cận dịch vụ y tế cho người dân vùng sâu, vùng xa. Song song với cơ hội là thách thức về quyền riêng tư, chủ quyền dữ liệu và chủ quyền AI.
Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia ký bản ghi nhớ với Trường đại học BUV.
Theo các chuyên gia, Việt Nam cần tìm điểm cân bằng giữa chia sẻ dữ liệu và bảo vệ quyền riêng tư, giữa mở cửa cho đổi mới và bảo đảm an ninh quốc gia.
Việc xây dựng khung pháp lý về dữ liệu, AI và năng lượng cho AI, cùng với việc phát triển các thuật toán tiết kiệm năng lượng và giảm phụ thuộc công nghệ nước ngoài, sẽ quyết định khả năng Việt Nam làm chủ tương lai số của chính mình.
Như Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương khẳng định, Việt Nam bước vào Kỷ nguyên dữ liệu với quyết tâm biến dữ liệu thành động lực tăng trưởng, thành tài sản kinh tế và thành hạ tầng chiến lược của quốc gia.
Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, cùng với vai trò điều phối của Bộ Công an, đang đặt những viên gạch đầu tiên cho một nền kinh tế dữ liệu minh bạch, an toàn, cạnh tranh và hội nhập, nơi dữ liệu không chỉ được bảo vệ, mà còn được khai thác để kiến tạo thịnh vượng dài hạn cho đất nước.
Bình luận (0)