Một trong bốn sắc lệnh cứu trợ vừa được tổng thống Mỹ Trump ký là cung cấp thêm 400 USD/tuần trợ cấp thất nghiệp của người Mỹ, ít hơn so với mức 600 USD/tuần được thông báo trước đó. Khoản trợ cấp thất nghiệp bổ sung được đưa ra sau khi tổng thống Trump đàm phán bất thành với Quốc hội.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump nhấn mạnh rằng 25% trong số tiền 400 USD/tuần sẽ do các bang chi trả, trong khi ngân sách các bang cũng đã chịu ảnh hưởng nặng nề do đại dịch.
Ba sắc lệnh khác mà ông Trump đã ký bao gồm việc tạm dừng thu thuế trên tiền lương đối với những lao động có thu nhập dưới 100.000 USD/năm, trợ giúp những người thuê nhà và chủ nhà thuê cũng như hoãn trả nợ sinh viên.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra các sắc lệnh hỗ trợ kinh tế sau khi đàm phán bất thành với quốc hội (Nguồn: New York Times)
Tổng thống Mỹ Donald Trump: "Tôi đang hành động để cung cấp thêm 400 USD/tuần và mở rộng các phúc lợi khác. Tôi xin nhắc lại là 400 USD. Một số tiền hào phóng vào thời điểm này nhưng vì chúng tôi muốn chăm sóc người dân Mỹ".
Các bang cảm thấy áp lực trước sắc lệnh cứu trợ của tổng thống Trump
Tuy nhiên, từ lời nói cho đến hành động thực tiễn luôn phức tạp hơn thế. Các bang phải đồng ý với thoả thuận tài chính mà chính phủ liên bang đề xuất, góp 25% (tức là 100 USD) trong tổng số 400 USD/tuần, lấy từ ngân sách của bang đó, để trợ cấp cho người lao động thất nghiệp.
Tuy nhiên, khi được hỏi về quyết đinh của Tổng thống Trump, một quan chức tại một bang ở Đông Bắc Mỹ chỉ cười và nói rằng: "Chúng tôi lấy đâu ra khoản tiền đó."
Vị này cho biết Nhà Trắng đã không hề bàn bạc trước về kế hoạch này và trong bối cảnh dịch bệnh thế này, ngân quỹ của các bang cũng đang dần cạn kiệt.
Trên thực tế, các bang còn đang yêu cầu Quốc hội cung cấp cho họ thêm 500 tỷ USD để bổ sung cho ngân sách của họ, vốn đã bị thâm hụt do thất thu thuế vì dịch COVID-19. Đây là một trong những điểm gây tranh cãi chính giữa đảng Dân chủ muốn phân bổ thêm hỗ trợ cho các bang và đảng Cộng hòa không muốn cứu trợ những bang quản lý yếu kém.
Hàng triệu người Mỹ nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp đã "rút sạch" khoản ngân sách dành cho trợ cấp thất nghiệp của một số bang. Đã có 10 bang phải vay gần 20 tỷ USD từ Bộ Tài chính Mỹ để trang trải cho các khoản thanh toán của họ, thường cũng chỉ kéo dài được 26 tuần.
Hàng triệu người lao động Mỹ rơi vào cảnh thất nghiệp (Nguồn: CNN)
Một số chuyên gia đặt ra những câu hỏi lớn với hãng truyền thông CNN rằng liệu có bao nhiêu bang có đủ khả năng chi trả thêm chi phí. Nếu trong trường hợp một bang nói rằng họ không có ngân quỹ hoặc không muốn tham gia góp tiền với chính phủ liên bang thì những người thất nghiệp ở bang đó sẽ không nhận được khoản trợ cấp nào từ liên bang hay sao?
Ngoài ra, vì Quốc hội không cho phép gia hạn thêm trợ cấp thất nghiệp liên bang, do đó mỗi bang sẽ phải thiết lập một hệ thống hoàn toàn mới để cung cấp khoản viện trợ bổ sung. Điều này có thể mất hàng tháng.
Bà Michelle Evermore, chuyên gia về thất nghiệp của Dự án Luật Lao động Quốc gia và là một trong những chuyên gia hàng đầu Mỹ về thất nghiệp, nói với CNN rằng theo bà nỗ lực từ liên bang khả năng cao sẽ không giúp được nhiều người mới thất nghiệp do COVID-19.
Bà Evermore cho biết: "Đây là một chương trình hoàn toàn mới. Đó là một chương trình hỗ trợ cho những người bị giảm lương, yêu cầu tạo ra một hệ thống hành chính hoàn toàn mới. Bang nào mà không thiết lập chương trình nhanh sẽ không nhận được bất kỳ khoản trợ cấp nào, vì ngân quỹ sẽ nhanh chóng bị cạn".
Ngoài ra, một người lao động chỉ có thể nhận được khoản phúc lợi liên bang 300 USD, nếu người đó đủ điều kiện nhận được 100 USD hỗ trợ từ bang. Tuy nhiên, yêu cầu này có thể loại một số lượng lớn người lao động ra khỏi danh sách nhận tiền từ liên bang.
Khi được một phóng viên hỏi vào hôm thứ Bảy là tại sao chỉ có 400 USD/tuần thay vì 600 USD như thảo luận trước đó, Tổng thống Trump cho biết: "Đây là số tiền người lao động cần. Đây cũng là số tiền họ mong muốn. Điều này mang lại cho họ động lực lớn để quay trở lại làm việc".
Các quan chức ủng hộ Tổng thống Trump và phía Đảng Cộng hòa đều không muốn tiếp tục khoản trợ cấp 600 USD, đã hết hạn vào ngày 31/7. Nguyên nhân họ đưa ra là khoản tiền này có thể khiến người lao động giảm động lực quay trở lại làm việc. Một nghiên cứu của Đại học Chicago củng cố nhận định này. Đó là khi kết hợp với các phúc lợi của liên bang, khoảng 2/3 số người lao động nhận được nhiều tiền từ hỗ trợ của chính quyền hơn so với số tiền lương họ kiếm được khi đi làm.
Mâu thuẫn giữa hai Đảng của Mỹ
Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell ca ngợi Tổng thống Trump trong việc điều hành chính phủ và tiếp tục chỉ tay đổ lỗi đảng Dân chủ đã "phá hoại" các cuộc đàm phán về gói kích thích nền kinh tế.
Ông McConnell phát biểu: "Chúng ta cần hành động ngay lập tức để hỗ trợ những người Mỹ đang chật vật trong cuộc sống. Thế nhưng Đảng Dân chủ chỉ tập trung phá hoại các cuộc thảo luận ở đằng sau hậu trường với những yêu cầu vô lý, không giúp ích gì cho những người lao động. Thế nên tôi ủng hộ Tổng thống Trump".
Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và Lãnh đạo thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer phản đối các biện pháp hỗ trợ kinh tế của Tổng thống Trump (Nguồn: Wall Street Journal)
Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và Lãnh đạo thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer thì chỉ trích các kế hoạch điều hành của Tổng thống Trump và mô tả chúng là "sơ sài", cáo buộc Tổng thống Trump không nắm được mức độ nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng hiện nay.
Bà Pelosi và ông Schumer cho biết trong một tuyên bố: "Chúng tôi thất vọng bởi thay vì nỗ lực giải quyết các vấn đề của người Mỹ, Tổng thống lại chọn ở lại sân golf sang trọng của mình để công bố các thông báo chính sách hạn hẹp, yếu kém và không khả thi nhằm cắt giảm trợ cấp thất nghiệp mà hàng triệu người Mỹ đang rất cần và gây nguy hiểm cho người cao tuổi, những người đang phải dựa vào các chính sách "An sinh xã hội và bảo hiểm y tế Medicare"".
Còn ứng cử viên Tổng thống Mỹ của đảng Dân chủ Joe Biden gọi các hành động của ông Trump là "nửa vời."
Ông Biden nói trong một tuyên bố: "Đây không phải là cách một tổng thống lãnh đạo. Những mệnh lệnh này không phải là giải pháp thực sự. Một số hành động có thể gây hại nhiều hơn có lợi".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!