Bất kỳ một nền kinh tế nào cũng có hai khu vực kinh tế đó là khu vực kinh tế được quan sát và khu vực kinh tế chưa được quan sát. Hầu như quốc gia nào cũng mong muốn thu thập được đầy đủ dữ liệu của 2 khu vực kinh tế này nhưng rất khó. Tại Việt Nam, mới đây Thủ tướng chính phủ đã phê duyệt Đề án thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát.
Đề án ra đời nhằm thu thập đầy đủ thông tin của các hoạt động kinh tế thực tế đang diễn ra và ảnh hưởng đến quy mô nền kinh tế nhưng chưa được đo lường và tính toán đầy đủ trong GDP, với mục tiêu đánh giá kết quả sản xuất, kinh doanh của khu vực kinh tế này, nhằm phản ánh đầy đủ, toàn diện hơn phạm vi, quy mô của nền kinh tế.
Theo Đề án, khu vực kinh tế chưa được quan sát bao gồm 5 thành tố:
- Thứ nhất là kinh tế ngầm bao gồm các hoạt động sản xuất kinh doanh hợp pháp nhưng chủ các cơ sở kinh doanh có chủ ý, không khai báo vì mục đích trốn thuế hay trốn đóng bảo hiểm xã hội. Để thống kê được rõ ràng cần các sự vào cuộc đồng bộ của Thuế, hải quan và các cơ quan chức năng
- Thứ hai là các hoạt động kinh tế bất hợp pháp như buôn bán ma túy hay mại dâm hoặc các hoạt động hợp pháp nhưng chưa được đăng ký kinh doanh. Với nhóm này, mục cao đích cao nhất là thu hẹp tối đa các hoạt động chứ không phải để đo lường và tính toán vào GDP.
- Thứ ba là khu vực kinh tế phi chính thức. Đây là các hoạt động hợp pháp nhưng quy mô nhỏ như bán nước vỉa hè, xe ôm, bán hàng bún bánh…và thường không có đăng ký kinh doanh.
-Thứ 4 là khu vực kinh tế tự sản, tự tiêu của hộ gia đình như tự trồng rau, nuôi gà, nuôi lợn để tự trang trải cho cuộc sống.
- Thứ 5 là hoạt động kinh tế bị bỏ sót trong quá trình thu thập, thống kê..
Ba nhóm thứ 3, thứ 4, thứ 5 sẽ được rà soát, thống kê để có thể tính vào GDP. Theo đề án, bắt đầu từ năm nay, việc thu thập thông tin, đánh giá về khu vực kinh tế chưa được quan sát sẽ được tiến hành. Vậy việc thu thập thông tin, đánh giá sẽ được thực hiện như thế nào để có được kết quả chính xác và khách quan? Đặc biệt trong bối cảnh những khu vực kinh tế phi chính thức hay kinh tế ngầm thường bị giấu giếm, khó nắm bắt.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!