Cuối tháng 3 năm nay, Chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà trọ của Chính phủ đã kịp thời động viên, đem lại sự phấn chấn cho những người lao động - những người đã phải chịu nhiều thiệt thòi khó khăn do sản xuất đình trệ trong đại dịch. Khoảng 3,4 triệu người thuộc diện hỗ trợ này, điều kiện được nhận hỗ trợ cũng rất đơn giản:
+ Ở thuê, ở trọ trong khoảng thời gian từ ngày 1/2/2022 đến ngày 30/6/2022.
+ Có hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 1 tháng trở lên trước ngày 1/4/2022.
+ Đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc hoặc có tên trong danh sách trả lương của doanh nghiệp của tháng liền kề trước thời điểm doanh nghiệp lập danh sách lao động đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà.
Mức hỗ trợ từ 1,5 triệu- 3.5 triệu/người tùy đối tượng.
Thống kê cho thấy đã hơn 3/4 chặng đường đi qua, hiện tỷ lệ giải ngân gói hỗ trợ 6.600 tỷ đồng tiền thuê nhà cho người lao động được chưa tới 10% (thời gian triển khai gói từ tháng 4 đến tháng 8). Tiền đã có, đối tượng đã rõ, mục tiêu hỗ trợ cụ thể, nhưng vì sao tiến độ triển khai của chính sách đầy nhân văn này lại chậm?
Gói hỗ trợ tiền thuê nhà 6.600 tỷ đồng mới giải ngân được chưa tới 10% dù 15/8 là thời điểm hết hạn xét duyệt hồ sơ hỗ trợ (Ảnh minh hoạ)
Ghi nhận tại các khu công nghiệp tại Quế Võ (Bắc Ninh), nơi có tới 30.000 lao động được hưởng hỗ trợ thuê nhà. Nhưng đến hiện tại, mới xác nhận được 1/3 cho lao động. Tiến độ còn chậm là do một số doanh nghiệp ngại trách nhiệm hoàn thiện hồ sơ hoặc chỉ gửi một danh sách mập mờ thông tin hoặc ko xác nhận tình trạng ở trọ... dẫn đến lao động mất quyền lợi.
"Có một số địa phương sau khi nhận quyết định đã chậm trong việc ban hành văn bản, kế hoạch triển khai thực hiện cho nên việc thông tin tuyên truyền phổ biến đến các doanh nghiệp, người lao động chưa kịp thời. Vì vậy thời gian đầu, nhiều doanh nghiệp chưa tiếp cận được với thông tin. Đến tháng 5, các tỉnh đã có kế hoạch triển khai", ông Tào Bằng Huy - Phó Cục trưởng Cục Việc làm, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết việc triển khai gói hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động.
Có quan điểm cho rằng trong quy định thì trách nhiệm của người sử dụng lao động phải lập danh sách người lao động và chịu trách nhiệm về tính chính xác. Nếu doanh nghiệp lập hồ sơ không đúng đối tượng, chậm trễ… phải chịu toàn bộ trách nhiệm. Với những doanh nghiệp hàng chục ngàn lao động thì đây là một khối lượng công việc rất mất thời gian, trách nhiệm lại lớn.
Nói về vấn đề này, ông Tào Bằng Huy cho rằng với những doanh nghiệp lớn việc quản lý lao động rất là tốt khi bao giờ cũng có danh sách người lao động. Do đó để nhận được tiền hỗ trợ, người lao động chỉ cần nộp hồ sơ lên, công ty trên cơ sở danh sách bổ sung thêm.
Quy trình chưa tối ưu?
Cũng có ý kiến cho rằng quy trình để người lao động nhận được tiền hỗ trợ tiền thuê nhà chưa tối ưu, còn nhiều bước, chưa phân cấp, uỷ quyền cho nên triển khai bị chậm?
Cụ thể theo Quyết định 08, thủ tục hỗ trợ tiền thuê nhà gồm 7 bước sau:
Bước 1: Người lao động lập đơn đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà mẫu gửi đến doanh nghiệp nơi đang làm việc
Bước 2: Doanh nghiệp sẽ tổng hợp danh sách lao động đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà và niêm yết tại nơi làm việc
Bước 3: Doanh nghiệp tiến hành danh sách lao động đến cơ quan bảo hiểm xã hội
Bước 4: Sau khi nhận được xác nhận của cơ quan BHXH, doanh nghiệp tiến hành nộp bộ hồ sơ tại UBND cấp quận/huyện
Bước 5: UBND cấp quận/huyện sẽ thẩm định hồ sơ và tổng hợp danh sách tới UBND cấp tỉnh/thành
Bước 6: UBND cấp tỉnh/thành phố ban hành quyết định phê duyệt danh sách và kinh phí hỗ trợ gì
Bước 7: Sau khi nhận được tiền hỗ trợ từ UBND cấp tỉnh, doanh nghiệp tiến hành chi trả cho người lao động.
Phó Cục trưởng Cục Việc làm, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Tào Bằng Huy nhấn mạnh đây là thủ tục đơn giản nhất từ xưa đến giờ. Theo ông Huy, trong 7 bước thì đến bước thứ 3 mới bắt đầu là bước thủ tục hành chính (xác nhận của bảo hiểm).
Ông Huy nhấn mạnh, nhiều UBND cấp tỉnh được phép uỷ quyền cho UBND cấp huyện để phê duyệt các danh sách lao động. Do đó theo quy định là 7 bước nhưng thực tế quy trình nhận được tiền của người lao động có thể chỉ cần qua 6 bước.
Theo thống kê mới nhất, Bảo hiểm xã hội đã xác nhận được gần 2 triệu lao động được hưởng chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà
Theo ông Tào Bằng Huy, một số doanh nghiệp thấy thủ tục quá đơn giản nên lo sợ tình trạng lạm dụng chính sách. Nên nhiều doanh nghiệp yêu cầu người lao động phải có xác nhận tạm trú, tạm vắng hoặc chứng minh đăng ký chủ thuê trọ. Tuy nhiên những quy định này không có trong Quyết định 08.
Có kịp về đích?
Dù đến ngày 15/8 là thời điểm hết hạn xét duyệt hồ sơ hỗ trợ trong khi tốc độ giải chưa tới 10%, song Phó Cục trưởng Cục Việc làm, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Tào Bằng Huy cho rằng vẫn sẽ kịp giải ngân gói hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động.
"Theo thống kê từ Bảo hiểm xã hội cho thấy đã xác nhận được gần 2 triệu lao động được hưởng chính sách. Sau khi xác nhận xong, doanh nghiệp sẽ chuyển cho huyện, sau đó huyện sẽ phê duyệt. Tháng 7, 8, các địa phương sẽ rất vất vả để thẩm định phê duyệt" ông Huy cho biết.
Cũng theo ông Tào Bằng Huy, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội trong một vài ngày tới đây sẽ tổ chức một số đoàn tiếp tục đi kiểm tra nắm tình hình để đôn đốc các địa phương thực hiện, đặc biệt là tháo gỡ các khó khăn nếu có.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!