Evergrande - "gã khổng lồ" bất động sản chìm trong cảnh nợ nần chồng chất của Trung Quốc - đang hướng tới một cuộc tái cơ cấu khổng lồ sau khi công ty này không thể hoàn thành nghĩa vụ đối với khoản thanh toán trái phiếu trị giá 1,2 tỷ USD và vẫn còn sa lầy trong các khoản nợ khác với tổng trị giá hơn 300 tỷ USD.
Vậy việc tái cơ cấu này sẽ có ý nghĩa thế nào đối với các chủ nợ, chủ sở hữu nhà ở và các nhà đầu tư?
Ai sẽ được ưu tiên?
Chính phủ Trung Quốc quan tâm đến việc hạn chế bất kỳ ảnh hưởng nào từ tình trạng của Evergrande đối với hệ thống tài chính. Giới chức nước này cũng lo ngại sâu sắc về những tác động của sự kiện trên đến tính ổn định, trật tự trong xã hội nếu đám đông nhà đầu tư bất mãn có những phản ứng mạnh mẽ.
Dựa trên đánh giá đó, ông Mark Williams, nhà kinh tế trưởng phụ trách thị trường châu Á của công ty tư vấn tài chính Capital Economics (Vương quốc Anh) nhận định Chính phủ Trung Quốc sẽ ưu tiên hàng đầu cho những người mua nhà đã thanh toán tiền, tiếp theo là các nhà thầu làm việc trong các dự án của Evergrande.
Sau đó, Chính phủ Trung Quốc sẽ giải quyết vấn đề với các chủ nợ tài chính và các ngân hàng - những trái chủ của Evergrande. Ông Williams nhận định các trái chủ nước ngoài có thể ở mức ưu tiên khá thấp đối với Chính phủ Trung Quốc.
Liệu Chính phủ có ra tay cứu Evergrande?
Theo ông Louis Kuijs, người đứng đầu bộ phận kinh tế châu Á tại công ty phân tích và dự báo tài chính Oxford Economics (Vương quốc Anh), khả năng về một gói cứu trợ từ Chính phủ Trung Quốc gần như bằng không.
Ông cho rằng các nhà quản lý Trung Quốc sẽ không ngần ngại để Evergrande phá sản và nhà đầu tư chịu một chút tổn thất về tài chính. Họ lo ngại về những rủi ro đạo đức và nhấn mạnh rằng các vấn đề của Evergrande sẽ không ảnh hưởng đến hệ thống tài chính của nước này.
Chuyên gia Larry Ong của công ty tư vấn rủi ro SinoInsider (Mỹ) cho biết thêm, một gói cứu trợ nhà nước sẽ đi ngược lại những nỗ lực của Chính phủ Trung Quốc trong việc kiểm soát "bong bóng bất động sản" để giảm sự phụ thuộc của nền kinh tế vào lĩnh vực này.
Trong một diễn biến mới nhất, Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC, ngân hàng trung ương), ông Dịch Cương (Yi Gang) ngày 9/12 cho biết rằng việc Evergrande không đáp ứng được các nghĩa vụ nợ của mình sẽ được thị trường xử lý. Đây là một dấu hiệu rõ ràng hơn cho thấy sẽ không có gói cứu trợ nào cho nhà phát triển bất động sản này.
Theo chuyên gia Williams, các nhà hoạch định chính sách ở Bắc Kinh có thể cảm thấy rằng xét cho cùng, các ngân hàng cho Evergrande vay đều là các ngân hàng quốc doanh. Vì vậy, họ đều có thể giải quyết và chịu đựng những khoản lỗ của mình.
Cuộc tái cấu trúc có thể diễn ra dưới hình thức nào?
Bà Shujin Chen, một nhà phân tích tại công ty dịch vụ tài chính Jefferies (Mỹ) cho biết dựa trên những kinh nghiệm trước đây, giới chức Trung Quốc có thể cho phép mảng kinh doanh bất động sản chủ chốt của Evergrande tiếp tục hoạt động, trong khi các tài sản không cốt lõi được bán đi. Sau đó, số tiền thu được có thể được phân phối cho các chủ nợ theo mức độ ưu tiên.
Chính phủ Trung Quốc cũng có thể thành lập một ủy ban chủ nợ, nơi sẽ bỏ phiếu về các quyết định liên quan đến cuộc tái cấu trúc của Evergrande. Các trái chủ cũng có thể chọn đưa vụ việc của họ ra tòa.
Bên cạnh đó, ông Ong cho hay Chính phủ cũng có thể yêu cầu các doanh nghiệp nhà nước mua tài sản của Evergrande và giao cho chính quyền địa phương giám sát công việc tái cơ cấu.
Một câu hỏi lớn ở đây là làm thế nào để giải quyết cho những người đã mua các sản phẩm quản lý tài sản của Evergrande mà bây giờ họ không thể thu lại tiền.
Bà Chen nhận định có thể sẽ xảy ra bất ổn nếu Evergrande không trả được nợ cho những nhà đầu tư đó. Nhưng cũng không hợp lý khi thanh toán cho nhóm này trước. Theo bà, đây chính là phần đòi hỏi sự giải quyết khéo léo từ các bên liên quan.
Làm sao để hạn chế tác động lên thị trường?
Giới quan sát đánh giá các cơ quan quản lý Trung Quốc đang đối mặt với một bài toán khó, khi họ phải cân bằng được việc cho phép Evergrande phá sản mà không tạo ra quá nhiều "gợn sóng" đối với thị trường.
Ông Kuijs nói rằng để "giảm sốc", chính phủ có thể tạo điều kiện giúp các nhà phát triển bất động sản dễ huy động vốn trên thị trường hơn, sau khi đã thực hiện các bước nới lỏng trước đó.
Cũng theo chuyên gia này, giới chức Trung Quốc có thể điều chỉnh chính sách đất đai và chuyển sang ngăn chặn các hiệu ứng "gợn sóng" trong hệ thống tài chính. Điều này có thể thông qua việc tách biệt các ngân hàng có nhiều tiếp xúc với các nhà phát triển đang gặp khó khăn khỏi phần còn lại của thị trường.
Ngoài ra, ông Ong cho biết Chính phủ Trung Quốc cũng có thể buộc Evergrande và nhà sáng lập là tỷ phú Hui Ka Yan bán tài sản để trả nợ.
Tiền lệ nào cho Evergrande?
Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã hoàn thành tái cơ cấu thông qua việc chính phủ tiếp quản các tập đoàn gặp vấn đề về thanh khoản. Những ví dụ đưa ra bao gồm tập đoàn bảo hiểm và tài chính Anbang Group, tập đoàn đầu tư Tomorrow Group và ngân hàng Baoshang, cũng như tập đoàn đa ngành nghề HNA Group.
Trong những trường hợp như vậy, các nhóm từ chính quyền đã đến tiếp quản và xử lý các hoạt động tại những công ty, tập đoàn này trong vòng từ một năm đến ba năm.
Nhưng chuyên gia Ong của SinoInsider nhận định mô hình đó có thể không khả thi khi tính tới quy mô, độ phức tạp trong tình huống của Evergrande. Ông cho rằng không có tiền lệ nào có thể so sánh được với những gì xảy ra đối với nhà phát triển bất động sản này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!