Theo số liệu từ các kênh phi chính thức, sản lượng dầu thô xuất khẩu của Iran đã sụt giảm khoảng 80% kể từ khi Mỹ tái áp đặt các lệnh trừng phạt. Nhưng với lượng xuất khẩu các sản phẩm từ dầu của Iran, doanh số có thể đạt tới gần 500 triệu USD/tháng.
Tờ Daily Star của Lebanon đã dùng từ "bùng nổ" khi nói về lượng xuất khẩu các sản phẩm từ dầu của Iran. Các sản phẩm từ dầu ở đây có thể kể đến như dầu nhiên liệu, dầu mazut… Chưa kể, doanh số từ xuất khẩu khí hóa lỏng của Iran cũng có thể lên tới gần 200 triệu USD/tháng.
Bộ trưởng Bộ Dầu mỏ của Iran thậm chí tự tin tuyên bố, với các sản phẩm từ dầu thì Iran không gặp vấn đề gì, bất chấp các lệnh cấm vận, theo trang mạng Al Jazeera (Qatar). Trang mạng này lý giải, không giống như xuất khẩu dầu thô, phía mua thường là các nhà máy lọc dầu của các quốc gia. Phía mua các sản phẩm dầu mazut hay khí hóa lỏng thường là hàng ngàn nhà máy quy mô nhỏ, phục vụ công nghiệp hay hộ gia đình. Những nhà máy này thường rất khó để Mỹ theo dõi và cũng khó trừng phạt khi nhiều trong số đó không làm ăn gì với Mỹ.
Không thể nói các lệnh trừng phạt của Mỹ không tác động tới nền kinh tế Iran. Nhưng những gì đang diễn ra với việc xuất khẩu các sản phẩm từ dầu của Iran là minh chứng cho thực tế không phải lĩnh vực nào Mỹ trừng phạt Iran cũng đều có thể phát huy hiệu lực.
Thời báo Israel cho biết, trường hợp tương tự cũng đang diễn ra với việc xuất khẩu kim loại của Iran. Đây là nguồn thu ngoại tệ lớn thứ hai của Iran. Nhưng khi nhà nhập khẩu chỉ là những công ty vừa và nhỏ, lại phân tán thì Washington rất khó để truy tìm. Hiện tỷ giá đồng nội tệ của Iran sụt giảm tới gần 60%, nhiều nhà máy lại càng bất chấp để nhập khẩu từ Iran.
Để thoát khỏi bị theo dõi, nhiều tàu chở hàng và dầu của Iran đã chấp nhận tắt hệ thống định vị khi ra khơi và sử dụng nhiều biện pháp khác.
Theo Thời báo Kinh tế của Ấn Độ, trong số những cách phổ biến hàng đầu hiện nay, có thể kể đến việc Iran đưa tàu hàng ra khơi, nhưng rồi sau đó lại bí mật chuyển hàng sang tàu của bên thứ ba. 1/3 lượng xuất khầu dầu thô và các sản phẩm từ dầu của Iran được cho là đang được vận chuyển theo cách này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!