Trong tuần qua, trên hệ thống bản tin Tài chính Kinh doanh của VTV1 đã có chuỗi phóng sự phản ánh các dấu hiệu bất thường của tổ chức Lion Group, tự nhận là giao dịch ngoại hối (forex). Khi nhắc tới forex, hình thức chưa được cấp phép tại Việt Nam, cách đây ít lâu, VTV cũng đã đề cập tới một cái tên khác, đó là Liber. Hãy cùng chỉ ra một số điểm chung của các mô hình kiểu như thế này.
Trước tiên là mức lãi suất siêu lợi nhuận, đánh thẳng vào khao khát muốn làm giàu của bất kỳ ai. Lãi suất tới hàng trăm %/năm, chỉ có lãi, không bao giờ lỗ.
Lãi suất hàng trăm %/năm
Theo những người tham gia, cách thức đầu tư được hướng dẫn rất đơn giản, chỉ cần bỏ ra tối thiểu 1.000 USD, sau đó "ngồi chơi xơi nước" cũng hưởng lãi "khủng" lên tới 1%/ngày. Giao dịch đã có Ban chuyên gia của sàn FX Trading Markets làm hộ, với cam kết chỉ có thắng, không bao giờ có ai bị lỗ.
"Có phải làm gì đâu đúng không. Ăn suốt ngày, chờ chuyên gia xong cám ơn rồi đi ngủ", người truyền lửa "tự xưng" của Lion Group nói.
Một buổi hội nghị giới thiệu về sàn Forex FX Trading Markets của Lion Group.
"Em tham gia thị trường này 2 tháng, em chưa thua một hôm nào", một người tham gia nhóm Lion Group chia sẻ.
Chưa thua hôm nào, theo người chơi là vì lợi nhuận đã được Lion Group lập trình sẵn, việc của người tham gia chỉ là bỏ tiền vào. Bỏ càng nhiều, thu nhập càng lớn. Ví dụ, muốn có thu nhập hàng chục triệu đồng 1 tháng, chỉ cần đầu tư 2.000 USD...
Vậy Libfx là gì? Theo lời chào mời, đây được gọi là 1 đồng tiền điện tử do sàn Forex Liber phát hành được khoảng 3 tháng nay. Muốn sở hữu được đồng coin này, người tham gia bắt buộc phải bỏ tiền mua các gói từ 500 USD cho đến 50.000 USD. Số tiền đầu tư này sẽ được quy ra Libfx, với tỷ lệ sàn tự quy ước, là 1 Libfx bằng khoảng 50 USD.
Hàng tháng, người tham gia sẽ nhận được tiền lãi được sàn Liber trả, từ 8% cho đến 16% tùy vào giá trị các gói đầu tư.
"16%/tháng vậy 1 năm là bao nhiêu? 192% đúng không các anh chị? Có phải mình đầu tư 1 tỷ sau 1 năm mình có 2 tỷ đúng không ạ?", người môi giới của sàn Forex Liber nói.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, thống kê của Tạp chí nghiên cứu về Forex cho thấy, mức sinh lời của các nhà giao dịch forex chuyên nghiệp chỉ ở mức 0,5 - 6%/tháng. Mức sinh lời lớn thường đi kèm với rủi ro cao, khó có chuyện đầu tư forex mà chỉ có lãi không lỗ.
"Nếu họ kiếm được lợi nhuận cao như vậy thì họ đã trở thành những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực tài chính, thậm chí làm khuynh đảo thị trường tài chính. Tuy nhiên trên thị trường tài chính, những nhà đầu tư thành danh, thậm chí các quỹ lớn, hàng năm lợi nhuận kép của họ chỉ khoảng 20 - 25% đã là thành công rồi. Vì vậy, so sánh với mức lợi nhuận mà team Lion Group đưa ra có thể thấy có sự chênh lệch khủng khiếp mà chỉ có "thánh nổ" trong Lion Group mới có thể phát biểu được như vậy", ông Lưu Chí Kháng, Công ty CP Chứng khoán Kiến Thiết Việt Nam, nhận định.
Hoạt động đa cấp trái phép
Để kiếm được lợi nhuận cao như vậy, các sàn này có dấu hiệu áp dụng mô hình đa cấp biến tướng, bởi nếu giao dịch ngoại hối không thể sinh lời ở mức siêu lợi nhuận, thì khoản tiền để trả cho các nhà đầu tư cũng chỉ có thể tới từ những nhà đầu tư đến sau. Như bất kỳ mô hình Ponzi nào, cũng sẽ đến lúc phải sụp đổ, nhà đầu tư đến sau sẽ phải chịu hậu quả.
Người tham gia có thể phát triển mạng lưới, đội nhóm bằng cách kêu gọi, vận động người khác tham gia vào Lion Group tương tự hình thức đa cấp.
Với Lion Group, để tham gia vào sàn FX Trading Markets, phải có những người thuộc nhóm Lion Group giới thiệu, sau đó người tham gia có thể phát triển mạng lưới, đội nhóm bằng cách kêu gọi, vận động người khác tham gia tương tự hình thức đa cấp và được hưởng hoa hồng tới 4 cấp bậc.
Còn với sàn Liber forex, cứ giới thiệu được 3 người F1 vào đầu tư, người môi giới nhận ngay 6% hoa hồng, F2 là 5%, F3 là 3%. Không những vậy, nếu phát triển được hệ thống theo mô hình kim tự tháp, người tham gia còn được hưởng thêm hoa hồng cân nhánh tới nhiều cấp bậc tùy theo doanh số. Hoa hồng được trả theo ngày, tối thiểu là từ 500 USD cho đến 10.000 USD/ngày, tương đương từ 10 triệu cho đến 230 triệu đồng/ngày. Theo đại diện Bộ Công Thương, các sàn này có dấu hiệu hoạt động theo mô hình đa cấp trái phép.
"Các tổ chức, cá nhân tham gia, vận động người tham gia đầu tư thông qua sàn này đều có thể có thể bị xử phạt tới 5 tỷ đồng hoặc 5 năm tù giam theo Điều 217a Bộ Luật Hình sự", ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Bộ Công Thương, nhấn mạnh.
Tự nhận được cấp phép hoạt động nước ngoài
Để tránh sự quản lý của pháp luật Việt Nam, các sàn này sẽ nhận là được cấp giấy phép hoạt động ở nước ngoài. Đây cũng chính là dấu hiệu thứ 3. Nói là giấy phép nước ngoài, thế nhưng chỉ với vài phép kiểm chứng đơn giản, chiêu bài này cũng dễ dàng bị lật tẩy.
Gắn mác nước ngoài là để lôi kéo nhà đầu tư. Theo các luật sư, đây cũng là cách để né tránh trách nhiệm pháp lý và dễ dàng biến mất về sau.
Giấy phép được những người môi giới của Forex Liber quảng cáo là từ Ủy ban dịch vụ Tài chính Quốc tế Belize IFSC.
Forex là một trong những thị trường giao dịch lớn nhất, với doanh thu hàng ngày toàn cầu ước tính vượt mức 5.000 tỷ USD. Bởi vậy, các quốc gia cấp phép hoạt động forex đều có quy định ràng buộc nhằm đảm bảo tính minh bạch. Đây cũng là một cách để các nhà đầu tư ở Việt Nam đối chiếu để thấy những sàn forex nhận là có xuất xứ nước ngoài có thực sự đáng tin hay không?
Thị trường ngoại hối thế giới có nhiều quy định chặt chẽ
Tại Vương quốc Anh, việc quản lý các giao dịch tài chính, trong đó có thị trường forex thuộc trách nhiệm Cơ quan Kiểm soát ngành Tài chính Anh - FCA. Để có được giấy phép hoạt động trong lĩnh vực ngoái hối, các môi giới phải đạt yêu cầu về vốn tối thiểu từ 50.000 - 730.000 Bảng Anh. Các nhà mối giới phải cung cấp báo tài chính theo tháng, quý, năm. Đặc biệt, nhà đầu tư sẽ nhận được số tiền bồi thường lên đến 85.000 Bảng Anh trong trường hợp khiếu nại thành công hoặc sàn forex tuyên bố phá sản.
Thị trường forex bị kiểm soát chắt chẽ nhất là tại Mỹ. Chỉ những sàn giao dịch forex được cấp phép bởi Ủy ban về Giao dịch Hàng hóa Tương lai và Hiệp hội Giao dịch Tương lai Mỹ mới được phép quảng bá dịch vụ hay tiếp cận người dân. Sau khủng hoảng tài chính 2008 cùng với sự ra đời của Đạo luật Dodd-Frank, mức đòn bẩy tối đa cho việc giao dịch forex giảm xuống chỉ còn 50 lần. Trước đó, con số này dao động trong khoảng từ 500 - 1.000 lần. Bên cạnh đó, các sàn giao dịch phải công khai số liệu của mình, bao gồm số lượng tài khoản mở ở sàn, chính sách và cách vận hành, cũng như mức lợi nhuận thu về.
Còn tại Singapore, thị trường forex tại đây được kiểm soát bởi Cơ quan Tiền tệ Singapore (MAS). Bất kỳ ai muốn mở tài khoản giao dịch đều phải cung cấp định danh cá nhân cũng như hóa đơn điện/nước để chứng minh họ đang sinh sống ở Singapore. Bên cạnh đó nhà đầu tư phải cung cấp giấy tờ chứng minh khả năng tài chính của mình. Ngoài ra, các sàn forex bị yêu cầu phải giải thích thật kỹ các gói sản phẩm mà họ mời chào cho khách hàng, cũng như sẽ bị phạt nặng nếu những thông tin của họ đưa ra là thiếu chính xác hoặc gây hiểu nhầm cho nhà đầu tư.
Siêu lợi nhuận, đa cấp trái phép, hay gắn mác xuất xứ nước ngoài là những dấu hiệu ai cũng có thể nhìn thấy nhiều bất thường trong đó. Tuy nhiên, để đánh mạnh vào lòng tin và lôi kéo thêm người tham gia, những tấm gương người thật việc thật, giàu có, thành công, đã có dịp khoe của với những nhà đầu tư đến sau, khi trong thời gian ngắn, họ đã có thể mua được nhà, xe đẹp.
Sau khi loạt phóng sự phát sóng tuần qua và những loạt phóng sự trước đó đã phát liên tục trên hệ thống bản tin Tài chính Kinh doanh, một số nhà đầu tư chia sẻ: "Điều đáng tiếc hơn cả đó là để lợi nhuận càng lớn, họ phải lôi kéo càng nhiều người tham gia càng tốt. Gia đình, bạn bè, người thân chính là những người dễ dàng trở thành tuyến dưới của họ". Rủi ro khi mô hình tan vỡ sẽ dẫn đến khả năng mất tiền của những người tham gia sau nhiều hơn. Người được lôi kéo thì mất tiền, người đi lôi kéo sẽ mất niềm tin với người thân, bạn bè. Vì vậy, dù dưới bất cứ hình thức nào, đa cấp biến tướng mượn lốt forex, tiền ảo, hay công nghệ 4.0, nhà đầu tư vẫn chỉ có 3 sự lựa chọn: làm nạn nhân, làm kẻ lừa đảo, hay cả 2 phương án trên.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!