Mỹ đang nhắm vào những công ty công nghệ lớn nhất của Trung Quốc trong bối cảnh cuộc chiến thương mại giữa hai cường quốc chưa hề có dấu hiệu giảm nhiệt trong thời gian qua. Từ TikTok đến Huawei, sau đó WeChat (Tencent), giờ đến lượt Alibaba, có thể là mục tiêu tiếp theo.
Tuyên bố cứng rắn của của Tổng thống Mỹ Donald Trump với các đại gia công nghệ Trung Quốc đánh dầu một bước leo thang căng thẳng mới giữa hai bên, đồng thời buộc các đối tác trên toàn cầu hoặc chọn Mỹ hoặc chọn Trung Quốc.
Ông Alex Capri, nhà nghiên cứu tại Hinrich Foundation, đồng thời là giảng viên cao cấp tại Đại học Quốc gia Singapore, nhấn mạnh: "Môi trường địa chính trị toàn cầu đang trải qua những thay đổi mang tính lịch sử. Các quan chức Washington đang đưa ra "nhiều cáo buộc hơn" nhằm chống lại các công ty công nghệ Trung Quốc. Đây cũng là dấu hiệu cho thấy chính quyền Mỹ đang tìm cách chia rẽ ngành công nghệ toàn cầu".
Ông Trump đang ngắm đến các đại gia công nghệ Trung Quốc
Tại sao lại là Alibaba?
Không giống như TikTok của ByteDance hay Huawei – những công ty rất thành công trên toàn cầu, chắc chắn bị nhiều thiệt hại sau lệnh cấm của Mỹ, Alibaba chưa gặt hái được nhiều thành công ở các thị trường nước ngoài, đặc biệt là ở phương Tây. Tuy nhiên, theo CNN, Alibaba mới chính là biểu tượng thành công của các công ty công nghệ Trung Quốc. Theo ông Capri, đây là lý do đủ để Washiongton nhắm vào nó.
Hồi đầu năm nay, ông Trump đã từng gọi Jack Ma (người đồng sáng lập Alibaba) một cách rất trìu mến là "bạn của tôi" khi tỷ phú Trung Quốc nói rằng ông sẽ quyên góp vật tư y tế để chống lại đại dịch COVID-19 trên toàn cầu.
Nhưng điều đó không giúp Alibaba thoát khỏi tầm ngắm. Ngoại trưởng Mỹ, Mike Pompeo nhắc tới Alibaba vào tuần trước khi ông kêu gọi các công ty Mỹ loại bỏ những công nghệ "không đáng tin cậy" do Trung Quốc sở hữu khỏi mạng lưới của mình.
Từng gọi Jack Ma một cách rất trìu mến là "bạn của tôi", không đồng nghĩa với việc Alibaba thoát khỏi tầm ngắm của ông Trump
Ông Pompeo khẳng định, Washington muốn bảo vệ "những thông tin cá nhân nhạy cảm nhất của người dân và tài sản trí tuệ giá trị nhất của các doanh nghiệp, bao gồm nghiên cứu về vaccine COVID-19" khỏi bị truy cập trên các hệ thống dựa trên công nghệ đám mây do các công ty như Alibaba, Tencent hay các công ty khác điều hành.
"Các công ty như Alibaba được nuôi dưỡng trong một môi trường được bảo vệ và khép kín ở Trung Quốc. Họ chiếm được thị phần mà không phải cạnh tranh với các công ty nước ngoài. Giờ đây khi họ mạo hiểm, muốn cạnh tranh ở những thị trường mở, họ đang phải đối mặt với phản ứng dữ dội", ông Capri nói.
Hiện Alibaba chưa đưa bình luận nào về vấn đề này. Công ty đang điều hành nền tảng thương mại điện tử phổ biến và rộng rãi nhất Trung Quốc và một số thị trường Đông Nam Á. Alipay của Alibaba cũng là môt trong những ứng dụng thanh toán thống trị ở đất nước tỷ dân bên cạnh WeChat Pay của Tencent.
Phần lớn doanh thu của Aibaba đang đến từ Trung Quốc
Bất cứ động thái nào của Washington ở thời điểm này sẽ không ảnh hưởng nhiều tới hoạt động kinh doanh của Alibaba. 80% doanh thu của công ty hàng năm (khoảng 509,7 tỷ Nhân dân tệ, tương đương 73,5 tỷ USD) nằm ở thị trường Trung Quốc. Doanh thu từ bán buôn và bán lẻ quốc tế chỉ chiếm 7% tổng doanh thu của Alibaba.
Ngay cả lệnh trừng phạt được áp dụng với các hoạt động kinh doanh trên nền tảng đám mấy của Alibaba tại Mỹ cũng chỉ dừng ở mức tối thiểu. Dịch vụ đám mây mà Alibaba không phân chia theo khu vực, chỉ chiếm chưa đến 10% tổng doanh thu của công ty.
Tuy nhiên, lệnh cấm chống lại WeChat vào tuần trước cho thấy rằng Washington có thể đang chuẩn bị giăng ra một mạng lưới rộng lớn hơn.
Theo Dan Wang, chuyên gia phân tích của công ty nghiên cứu Gavekal Dragonomics, sắc lệnh nhắm vào WeChat sẽ cấm người dân và các công ty Mỹ không có bất cứ liên quan nào tới ứng dụng nhắn tin này. Điều này khiến Tencent không tiếp cận với các phần mềm và thiết bị bán dẫn cần thiết để duy trì hoạt động của WeChat.
"Nếu Washington làm điều tương tự với Alibaba, thì cũng sẽ giáng một đòn tương đối mạnh lên công ty này", Wang nhận định.
Đừng bao giờ xem thường lệnh cấm từ ông Trump
Và mặc dù, Alibaba không có nhiều nguồn thu từ Mỹ, đây vẫn là một thị trường quan trọng. Năm ngoái, công ty internet hàng đầu Trung Quốc đã mở rộng việc kinh doanh thương mại điện tử cho các doanh nghiệp nhỏ của Hoa Kỳ và lần đầu tiên tung ra phiên bản tiếng Anh của nền tảng Tmall. Rất nhiều công ty lớn của Mỹ đã bán hàng trên Tmall, bao gồm Apple, Nike và Johnson & Johnson…
Hiện tại, Alibaba cũng đang niêm yết trên sàn chứng khoán New York của Mỹ sau thương vụ IPO 25 tỷ USD vào năm 2014.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!