Mới đây, Chính phủ chính thức ban hành Nghị định số 91/2020/NĐ-CP ngày 14/8/2020 thay thế Nghị định số 90/2008/NĐ-CP ngày 13/8/2008 và Nghị định số 77/2012/NĐ-CP ngày 5/10/2012 về chống tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác để "quét" sạch tin nhắn rác, cuộc gọi rác. Bộ Thông tin và Truyền thông (Cục An toàn thông tin) là cơ quan điều phối ngăn chặn, xử lý tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác.
Phóng viên VTV Digital đã có cuộc phỏng vấn với ông Nguyễn Khắc Lịch, Phó Cục trưởng Cục An toàn thông tin về nghị định mới ban hành.
PV: Thưa ông, nghị định số 91/2020/NĐ-CP đã đem lại định nghĩa gì cho các cuộc gọi hay tin nhắn rác?
Ông Nguyễn Khắc Lịch, Phó Cục trưởng Cục An toàn thông tin: Tin nhắn rác trước đây được định nghĩa là tin nhắn được gửi đến người nhận mà người đó không mong muốn. Định nghĩa này gây ra nhiều sự hiểu lầm và chưa rõ ràng, chưa chặt chẽ. Có thể có những người không thích và không mong muốn nhận được tin nhắn này, và như vậy theo định nghĩa đây là tin nhắn rác. Thậm chí, tin nhắn thông báo lũ lụt hay kêu gọi ủng hộ từ thiện bị xếp vào là tin nhắn rác. Vì vậy, những tin nhắn này có thể bị chặn để tránh làm phiền khách hàng.
Tại các cuộc chất vấn, đại biểu Quốc hội cũng đã nêu vấn đề này và đề nghị phải có chế tài mạnh để xử lý. Thực tế, Bộ TT&TT trước đây đã tham mưu cho Chính phủ, ban hành những chính sách để xử lý tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác. Ngày 14/8/2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định thay thế số 91/2020/NĐ-CP về chống tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác với quyết tâm "quét" sạch tin nhắn rác, cuộc gọi rác và thư điện tử rác. Nghị định này đưa ra các biện pháp quản lý mới nhằm hạn chế tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác; thúc đẩy thị trường quảng cáo hợp pháp qua tin nhắn, thư điện tử và cuộc gọi.
Sau khi nghị định được ban hành, khái niệm tin nhắn rác đã chính thức được định nghĩa để ngăn chặn triệt để.
Ngoài ra, Nghị định trên cũng đã đưa ra định nghĩa rõ cuộc gọi rác là cuộc gọi quảng cáo mà không được sự đồng ý trước của người sử dụng hoặc gọi điện thoại quảng cáo vi phạm các quy định về gọi điện thoại quảng cáo với các nội dung bị cấm theo quy định. Mọi cuộc gọi điện thoại quảng cáo đều phải có đầy đủ thông tin về người thực hiện cuộc gọi điện thoại quảng cáo (gồm tên, địa chỉ) và được giới thiệu đầu tiên trước khi cung cấp nội dung quảng cáo.
Trong trường hợp quảng cáo cho các dịch vụ có thu cước, phải cung cấp đầy đủ thông tin về giá cước. Nếu người sử dụng từ chối nhận cuộc gọi điện thoại quảng cáo, người quảng cáo phải chấm dứt ngay việc tiếp tục gọi điện thoại quảng cáo đến người sử dụng đó. Quy định này không chỉ bảo vệ người dùng trước cuộc gọi rác mà còn tạo cơ sở cho doanh nghiệp, tổ chức thực hiện các cuộc gọi quảng cáo đúng pháp luật và thúc đẩy kinh tế, giúp cho việc quảng cáo của người quảng cáo gặp được đúng nhu cầu cần tiếp nhận quảng cáo của khách hàng.
PV: Ngoài tin nhắn rác, email rác hay điện thoại rác cũng cần được phân loại, Bộ TT&TT cần làm gì để phân loại những loại hình này?
Ông Nguyễn Khắc Lịch, Phó Cục trưởng Cục An toàn thông tin: Nghị định mới quy định các doanh nghiệp phải xây dựng, vận hành hệ thống kỹ thuật để chống, ngăn chặn tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và các giải pháp công nghệ tiên tiến để bảo vệ khách hàng.
Ông Nguyễn Khắc Lịch, Phó Cục trưởng Cục An toàn thông tin.
Tuy không "nóng" như tin nhắn rác và cuộc gọi rác, nhưng thư điện tử rác cũng được đưa vào trong nghị định này. Bộ TT&TT sẽ xây dựng danh sách đen địa chỉ IP/dải IP (IP Blacklist) phát tán thư điện tử rác từ các nguồn thương mại và phi thương mại để làm cơ sở dữ liệu chung với mục đích cập nhật, chia sẻ đến các hệ thống máy chủ thư điện tử của các nhà cung cấp dịch vụ Internet, tổ chức nhằm hạn chế việc bị lạm dụng để phát tán thư điện tử rác từ các máy chủ mail. Thông qua danh sách này sẽ giúp các hệ thống máy chủ thư điện tử tăng cường khả năng chặn lọc thư điện tử rác, hạn chế được các rủi ro từ thư điện tử rác gây ra. Nghị định này cũng quy định chặt chẽ trách nhiệm của người quảng cáo, nhà mạng.
PV: Người dân làm gì để có thể tránh được các cuộc gọi tin nhắn rác?
Ông Nguyễn Khắc Lịch, Phó Cục trưởng Cục An toàn thông tin: Nghị định mới quy định việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia danh sách các thuê bao từ chối nhận mọi quảng cáo (National Do not call-DNC) bằng cách cho phép các thuê bao đăng ký hoặc hủy đăng ký thông qua cú pháp tin nhắn gửi về đầu số 5656 để có thể giám sát hoạt động gửi quảng cáo đúng quy định của pháp luật và hạn chế tin nhắn rác, cuộc gọi rác. Đây được coi là giải pháp bảo vệ người sử dụng thuê bao di động trước những cuộc gọi, tin nhắn rác; giúp cho người dân có được một công cụ mạnh để bảo vệ mình trước những tin nhắn, cuộc gọi quảng cáo đồng thời góp phần giám sát việc gửi quảng cáo của các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân.
Những người không thích nhận quảng cáo sẽ được đưa vào "hầm trú bom rác" ở danh sách từ chối nhận mọi quảng cáo. Nếu bất kỳ ai nhắn tin nhắn rác, hay thực hiện cuộc gọi rác vào những thuê bao này sẽ bị phạt rất nặng (mức phạt từ 80 triệu đến 100 triệu đồng).
PV: Xin cảm ơn những chia sẻ của ông.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!