Tiếp đà tăng trưởng mạnh mẽ có được trong năm 2023 với 13,7 triệu chiếc xe, năm 2024 dự kiến sẽ là một năm thú vị đối với ngành công nghiệp xe điện toàn cầu. Với việc nhiều quốc gia đang cung cấp các gói hỗ trợ tài chính hào phóng cho người tiêu dùng để thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang xe điện, thị trường xe điện thế giới trong năm 2024 này được đánh giá sẽ chứng kiến những sự tăng tốc mạnh mẽ.
Dự báo thị trường xe điện năm 2024
Nghiên cứu mới nhất của công ty nghiên cứu thị trường Canalys cho thấy, doanh số bán xe điện toàn cầu tăng 29%, đạt 13,7 triệu chiếc trong năm 2023. Còn trong năm 2024, thị trường xe điện toàn cầu dự kiến sẽ tăng trưởng 27,1%, đạt 17,5 triệu chiếc.
Trong đó, thị trường xe điện Trung Quốc được dự báo đạt khoảng 9,1 triệu chiếc, chiếm 40% tổng doanh số. Không chỉ vậy, xe điện còn trở thành động lực tăng trưởng cốt lõi cho thị trường xe ô tô Trung Quốc. Dự kiến, xe điện của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc sẽ chiếm 78% thị trường ô tô điện nước này trong năm nay.
Trong khi đó, thị trường xe điện Bắc Mỹ sẽ tăng 26,8% lên 2,2 triệu chiếc trong năm nay. Còn thị trường xe điện tại EU sẽ chiếm 24,2% thị phần, với khoảng 3,9 triệu chiếc. Đáng chú ý, các nhà sản xuất, phân phối ô tô điện ở châu Âu sẽ gặp nhiều áp lực cạnh tranh khi các hãng xe Trung Quốc đang nhắm đến thị trường này.
Theo Canalys, trên toàn cầu, các nhà sản xuất ô tô cần nhanh chóng triển khai các công nghệ xe điện mới, tập trung vào việc kiểm soát chi phí và nâng cao trải nghiệm của người dùng xe điện, đặc biệt là việc sạc pin. Điều này không chỉ giúp đảm bảo vị thế cho các nhà sản xuất ô tô duy trì mức tăng trưởng ổn định vào năm 2024 mà còn góp phần tạo nên các "bứt phá"trong những năm tiếp theo.
Cạnh tranh khốc liệt trên thị trường xe điện
Thị trường xe điện toàn cầu đã chứng kiến sự đổi ngôi khi trong quý IV năm 2023, công ty sản xuất xe điện Trung Quốc BYD đã vượt qua Tesla (Mỹ) về doanh số bán xe.
Tính cả năm 2023, Tesla dù vẫn là hãng xe điện lớn nhất thế giới, với doanh số đạt 1,8 triệu chiếc nhưng bị BYD bám đuổi sát với 1,6 triệu chiếc.
Kết quả ấn tượng của BYD một phần là do hãng này đem lại lựa chọn đa dạng hơn cho khách hàng, khi cung cấp cả loại xe chạy hoàn toàn bằng điện và xe lai xăng - điện còn Tesla chỉ sản xuất xe thuần điện.
Bước sang năm 2024, cuộc cạnh tranh vị thế dẫn đầu ngành xe điện được dự báo sẽ vô cùng khốc liệt khi không chỉ còn là cuộc chiến "tay đôi" giữa BYD và Tesla. Nhiều công ty sản xuất ô tô có bề dày lịch sử như Toyota, Honda, Volkswagen và Ford cũng đang đẩy mạnh lĩnh vực xe điện.
Cùng với sự mở rộng của các công ty lớn, thị trường xe điện được dự báo sẽ thêm phần sôi động với sự góp mặt của nhiều công ty mới. Hãng điện thoại thông minh Xiaomi của Trung Quốc mới đây đã ra mắt mẫu xe điện đầu tiên, đồng thời cam kết đầu tư 10 tỷ USD cho một chi nhánh xe điện mới.
Trung Quốc giữ "ngai vàng" xe điện
Tính tới thời điểm hiện tại, Trung Quốc là thị trường ô tô điện lớn nhất thế giới. Quốc gia này chiếm hơn một nửa doanh số bán xe điện toàn cầu. Vậy đâu là chìa khóa để Trung Quốc xây dựng và quản lý một ngành công nghiệp ô tô điện lớn mạnh như hiện nay?
Xét về mặt công nghệ, ngành xe điện thông minh gồm 3 giai đoạn phát triển: điện khí hóa, trí thông minh nhân tạo và xây dựng hệ sinh thái về giao thông. Trong đó, điện khí hóa là quá trình cung cấp năng lượng bằng công nghệ pin và chuỗi cung ứng là yếu tố căn bản. Giai đoạn này đã sớm được Trung Quốc hoàn thành với thế mạnh là nhà cung cấp linh kiện điện tử lớn nhất toàn cầu, đặc biệt là sản xuất pin với sự trỗi dậy của các tập đoàn lớn như ATL, CATL hay BYD.
Giai đoạn thứ hai, trí thông minh nhân tạo, được nhiều chuyên gia quốc tế nhận định là Trung Quốc sẽ sớm thực sự làm chủ công nghệ chỉ trong một vài năm tới. BYD, từ một công ty chuyên sản xuất pin, nay vươn mình trở thành một trong 3 nhà sản xuất ôtô hàng đầu ở Trung Quốc và chính thức vượt "gã khổng lồ" Tesla của Mỹ.
Ông James Attwood - Biên tập viên tạp chí Autocar - cho rằng: "BYD đang tìm cách mở rộng thị trường trên toàn cầu. Vì vậy, trong vài năm qua, họ đã bắt đầu bán ô tô ở châu Âu và có tham vọng táo bạo để chiếm lĩnh thị trường này. BYD đặt mục tiêu trở thành nhà sản xuất ô tô điện lớn nhất châu Âu vào năm 2030. Tuy có vẻ xa vời nhưng nếu nhìn vào tốc độ phát triển hiện nay, tôi cho rằng họ có cơ hội thực hiện được mục tiêu này".
Dựa trên nền tảng của điện khí hóa, trí thông minh nhân tạo, Trung Quốc đang dần tiến tới xây dựng một hệ sinh thái giao thông, trong đó xe điện thông minh là trọng tâm, kéo theo sự phát triển của nhiều ngành nghề kinh tế trong tương lai.
Trong cuộc chạy đua tỷ USD này, doanh nghiệp ô tô Trung Quốc nhận được hỗ trợ đặc biệt từ chính phủ với những cam kết đầu tư nguồn tài chính khổng lồ, đi kèm các chính sách khuyến khích cho cung cấp và tiêu thụ xe điện.
Kể từ năm 2010, chính quyền Trung Quốc đã khởi xướng một chương trình trợ cấp cho người tiêu dùng lên đến 40% chi phí một chiếc xe điện. Từ năm 2014, tất cả xe điện bán ở Trung Quốc đều được miễn thuế. Năm 2018, Trung Quốc áp dụng chính sách "tín dụng kép" dành cho các nhà sản xuất xe điện thông minh đủ điều kiện.
Những chính sách ưu đãi này đã thu hút sự đầu tư lớn từ những tập đoàn kinh tế lớn nhất thế giới, giúp ngành xe điện thông minh của Trung Quốc nhanh chóng vươn xa đến thị trường châu Âu, Mỹ và ASEAN.
Phát triển thần tốc nhưng con đường "thống trị" xe điện của Trung Quốc không phải không có chông gai. Thứ nhất, quốc gia này vẫn chưa thực sự chủ động về nguồn cung chất bán dẫn, một công nghệ cốt lõi trong chuỗi cung ứng xe điện thông minh. Do đó, bất kỳ lệnh cấm vận nào đối với việc cung cấp chip bán dẫn sẽ là bước cản cho sự phát triển của ngành công nghiệp xe điện thông minh. Ngoài ra, do ảnh hưởng của cuộc chiến thương mại và những lo ngại về vấn đề quyền riêng tư, dữ liệu và an ninh quốc phòng, một số quốc gia là khách hàng của Trung Quốc có thể đưa ra các chính sách hạn chế, ngăn cản xe điện Trung Quốc tiếp cận thị trường.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!