Thời điểm này, món hàng khan hiếm và được săn đón nhất ở Trung Quốc có thể nói là thịt lợn. Một số tỉnh thành ở Trung Quốc đã phát tem phiếu mua thịt giá chiết khấu cho người dân như thời bao cấp, trong bối cảnh thịt lợn leo thang, giá tăng gần như gấp đôi so với 2 tháng trước.
Do chịu ảnh hưởng từ dịch tả lợn châu Phi bùng phát, Trung Quốc đang lâm vào cảnh thiếu hụt trầm trọng nguồn cung thịt lợn. Thậm chí, mới đây, Chính phủ Trung Quốc đã phải có động thái bình ổn bằng cách cho đấu giá trực tuyến thịt lợn từ kho dự trữ Quốc gia.
Trung Quốc mở kho dự trữ thịt lợn
10.000 tấn thịt lợn từ kho dự trữ chiến lược Trung ương của Trung Quốc đã được tung ra thị trường. Số thịt này là hàng nhập khẩu, chủ yếu của các thương hiệu tên tuổi như Smithfield, Clemens Food, Seaboard và Danish Crown. Tất cả đều được bán đấu giá trực tuyến, trong đó, mỗi doanh nghiệp chỉ có thể mua số lượng tối đa là 300 tấn.
Lần gần nhất Trung Quốc mở kho dự trữ Quốc gia với mặt hàng thịt lợn là hồi tháng 1 năm nay, nhằm bù đắp nguồn cung trước Tết Nguyên đán. Quy mô kho dự trữ thịt lợn của Trung Quốc có thể lên tới hàng trăm nghìn tấn. Tuy nhiên, con số này được cho là khó có thể bù đắp tình trạng khan hiếm trầm trọng hiện nay.
Chợ và siêu thị Trung Quốc hỗn loạn vì thiếu thịt lợn
Trung bình mỗi năm, 1 người Trung Quốc ăn 54 kg thịt lợn,mỗi tuần tiêu thụ hơn 1 kg. Nhu cầu thịt lợn đất nước tỷ dân rất lớn vì thế, những ngày qua, tại một số điểm bán đã được những cảnh dở khóc dở cười khi người Trung Quốc tỏ ra hoang mang trước tình trạng khan hiếm. Nhiều bà nội trợ lâu năm còn chia sẻ, họ chưa từng chứng kiến giá loại mặt hàng này tăng phi mã như thế.
Một quầy thịt lợn ở Thượng Hải. Ảnh: NYTimes
Có lẽ đối với người dân Trung Quốc, giờ đi siêu thị hay đi chợ không quan trọng, mà quan trọng là có thịt lợn để mua hay không bởi nếu không rơi vào cảnh giành giật miếng thịt cuối cùng thì cũng chán nản với mức giá cao chót vót. Khan hiếm thịt lợn và giá tăng phi mã đã khiến những bữa cơm có thịt lợn trở thành điều mong ước của nhiều hộ gia đình Trung Quốc.
Nguồn cung thịt lợn khan hiếm
Công ty tài chính nông nghiệp Rabobank của Trung Quốc dự đoán, năm nay, đàn lợn của Trung Quốc sẽ bị hao hụt từ 1/5 thậm chí tới 2/3 tổng đàn. Điều này sẽ ảnh hưởng lớn tới ngành chăn nuôi lợn toàn cầu, khi Trung Quốc có đàn lợn 350 triệu con, chiếm 1/ 4 tổng đàn lợn toàn cầu.
Người Trung Quốc sử dụng thịt trong hầu hết các món ăn, nhưng tới 60% là thịt lợn. Đây có thể gọi là món thịt quốc dân. Trung Quốc chiếm tới 1/4 đàn lợn toàn cầu, nhưng lại không phải quốc gia xuất khẩu thịt lợn, vì đàn lợn đó chỉ đủ phục vụ nhu cầu của hơn 1 tỷ người Trung Quốc. Chính vì thế, dịch tả lợn hoành hành sẽ tác động lên nguồn cung toàn cầu vì các quốc gia khác không thể bù lại được số lợn bị hao hụt của Trung Quốc.
Báo chí quốc tế những ngày qua nói rằng, khủng hoảng thịt lợn khiến Chính phủ Trung Quốc đau đầu, còn hơn cả căng thẳng thương mại với Mỹ. Trong cảnh khan hiếm thịt lợn, trang Tân Hoa Xã mới đây phát đi thông tin thịt lợn Mỹ vào Trung Quốc sẽ không bị áp thuế nữa. Hiện thời, do căng thẳng thương mại, thịt lợn Mỹ nhập khẩu vào Trung Quốc đang chịu mức thuế ngất ngưởng 72%.
Các nước khác đang ráo riết xuất khẩu thịt lợn sang Trung Quốc đề lấp lỗ hổng. Dẫn đầu là Tây Ban Nha và Đức. Điều này gián tiếp gây ra tình trạng tăng giá thịt lợn trên toàn cầu. Theo các chuyên gia kinh tế nông nghiệp, dịch tả lợn châu Phi tại Trung Quốc sẽ gây tác động lên chuỗi cung ứng thịt toàn cầu, không chỉ ngày 1 ngày 2, mà trong vòng 10 năm tới.
Trung Quốc và bài toán nguồn cung thịt lợn
Trong bối cảnh nguồn cung thay thế và việc xả kho dự trữ vẫn là chưa đủ, Chính phủ Trung Quốc đã yêu cầu chính quyền các địa phương hỗ trợ tài chính và khuyến khích các hộ chăn nuôi, trang trại gia tăng đàn lợn. Các kế hoạch tăng trợ cấp, hỗ trợ vốn vay và bảo hiểm cho các cơ sở chăn nuôi lợn quy mô lớn cũng được cân nhắc, trong khi việc miễn thuế nhập khẩu với đậu nành của Mỹ sẽ mang lại nguồn thức ăn chăn nuôi phong phú.
Bên cạnh việc bổ sung nguồn cung đang thiếu hụt, Chính phủ Trung Quốc cũng cho biết sẽ trợ giá khoảng 3,2 tỷ Nhân dân tệ (452 triệu USD) cho các gia đình có thu nhập thấp, những người đang phải vật lộn để mua thịt lợn với mức giá hiện tại, giúp họ vượt qua giai đoạn khó khăn hiện nay.
Ngay lúc này, ngoài việc đàm phán thương chiến với Mỹ, Trung Quốc còn phải lo về nguồn cung thịt lợn nhất là khi dịp Tết Âm lịch chỉ còn cách vài tháng. Nhưng mọi số liệu mà chính quyền nước này đưa ra đều không khả quan, khi dự báo năm sau, nguồn cung thịt lợn trong nước còn giảm mạnh nữa. Là thị trường tiêu thụ thịt lợn lớn nhất thế giới, chắc chắn đây sẽ là biến số quan trọng đối với ngành chăn nuôi toàn cầu trong những tháng tới đây.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!