Trung Quốc đạt mức xuất khẩu thép kỷ lục 112,4 triệu tấn vào năm 2015.
Năm 2025, Trung Quốc có khả năng xuất khẩu khoảng 90 - 100 triệu tấn
Những chuyên gia trong ngành thép và các nhà phân tích cho biết, thép Trung Quốc đã xuất khẩu với khối lượng cao gần một thập kỷ qua và tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu sẽ đe dọa làm trầm trọng thêm căng thẳng thương mại toàn cầu hiện đang ngày càng gia tăng.
Trong nội địa Trung Quốc, do nhu cầu tiêu thụ trong nước vẫn bị kìm hãm do lĩnh vực bất động sản suy yếu nên năm nay, nhà sản xuất hợp kim lớn nhất thế giới này đang trên đà tăng trưởng xuất khẩu rất mạnh với hơn 100 triệu tấn - mức cao nhất kể từ năm 2016.
Mặc dù sản lượng của Trung Quốc giảm 3,6% trong 3 quý đầu năm nay so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng lượng hàng xuất khẩu vẫn ồ ạt. Điều này cho thấy nhu cầu trong nước yếu.
Dữ liệu hải quan Trung Quốc vừa cho biết, trong III quý đầu năm, kim ngạch xuất khẩu đã tăng 21,2% lên 80,71 triệu tấn.
Theo dự báo của năm nhà phân tích, đến năm 2025, Trung Quốc có khả năng xuất khẩu khoảng 90 - 100 triệu tấn. Do nhu cầu toàn cầu tăng cao trong bối cảnh chu kỳ tiền tệ nới lỏng và giá thép Trung Quốc cạnh tranh.
Theo thống kê, nhà sản xuất thép niêm yết lớn nhất của Trung Quốc Baoshan Iron & Steel Co - một đơn vị của nhà sản xuất thép hàng đầu thế giới China Baowu Steel Group đã xuất khẩu kỷ lục 5,84 triệu tấn sản phẩm thép vào năm 2023, tăng 46,6% hàng năm và vào cuối tháng 8 cho biết họ đặt mục tiêu xuất khẩu hơn 6 triệu tấn trong năm nay và hơn 10 triệu tấn mỗi năm vào năm 2028.
Thuế quan ngày càng căng thẳng
Thực tế cho thấy, thời gian qua, xuất khẩu thép của Trung Quốc tăng vọt đã gây ra khiếu nại từ nhiều quốc gia. Một số quốc gia, bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ và Indonesia, đã áp dụng thuế chống bán phá giá, với lý do rằng dòng thép giá rẻ của Trung Quốc tràn vào gây tổn hại đến các nhà sản xuất trong nước.
Năm nay đã có khoảng 28 vụ kiện phòng vệ thương mại được đưa ra đối với các sản phẩm thép của Trung Quốc
Dữ liệu từ Trung tâm Thông tin Biện pháp Khắc phục Thương mại Trung Quốc cho thấy, năm nay đã có khoảng 28 vụ kiện phòng vệ thương mại được đưa ra đối với các sản phẩm thép của Trung Quốc, con số tăng mạnh so với chỉ 8 vụ trong 3 năm trước.
Zhang của Wood Mackenzie cho biết: "Xu hướng kiện phòng vệ thương mại từ các quốc gia nhập khẩu thép Trung quốc sẽ tiếp tục gia tăng vào năm 2025".
Theo Hiệp hội Thép Thế giới, dự đoán nhu cầu toàn cầu sẽ phục hồi 1,2% lên 1,77 tỷ tấn vào năm 2025 sau ba năm suy giảm.
Các nhà phân tích cho biết Hiệp hội Thép Thế giới cho biết, nhu cầu thép của Trung Quốc giảm 3% trong năm nay và dự báo sẽ giảm 1% vào năm 2025.
Trong khi các nhà sản xuất thép và nhóm thương mại Trung Quốc cảnh báo rằng căng thẳng thương mại sẽ cản trở xuất khẩu vào năm 2025 thì các nhà phân tích và thương nhân cho biết họ kỳ vọng giá xuất khẩu của Trung Quốc vẫn sẽ cạnh tranh.
Theo dự báo, các điểm đến chính của thép Trung Quốc thời gian tới là Đông Nam Á, Trung Đông và Nam Mỹ.
Năm ngoái, Trung Quốc đã xuất khẩu 85 tỷ USD thép, trong đó chưa đến 1% được chuyển sang Hoa Kỳ. Tuy nhiên, vào tháng 4/2024, Tổng thống Joe Biden đã kêu gọi tăng mạnh thuế quan đối với các sản phẩm kim loại của Trung Quốc và chính quyền của ông cho biết cũng cần phải có hành động để bảo vệ ngành công nghiệp xe điện và năng lượng mặt trời của Hoa Kỳ.
Thị trường thép toàn cầu lo ngại
Do rào cản thương mại tại một số quốc gia, thép Trung Quốc thường được xuất khẩu sang nước thứ ba hoặc được xử lý theo hướng khác để tránh các biện pháp chống bán phá giá. Điều này làm dấy lên mối lo ngại tại nhiều quốc gia trên thế giới.
Năm ngoái, toàn thế giới có 5 cuộc điều tra chống bán phá giá, trong đó có 3 cuộc nhằm vào hàng Trung Quốc. Trong 7 tháng đầu năm nay, con số này đã tăng lên 14 cuộc điều tra, trong đó có 10 cuộc nhằm vào hàng Trung Quốc. Dù vậy, số lượng các cuộc điều tra vẫn ít hơn so với 39 cuộc mỗi năm vào năm 2015 và 2016.
Ông Toru Nishihama, nhà kinh tế trưởng tại Viện Nghiên cứu Dai-ichi Life nhận định: "Trung Quốc đang đang dịch chuyển các cơ sở sản xuất xe điện và một số sản phẩm khác ra nước ngoài, theo đó xuất khẩu thép và các linh kiện sang các quốc gia này của Trung Quốc sẽ còn tiếp tục tăng.
Hơn thế nữa, Trung Quốc đang triển khai chiến lược thúc đẩy "các động lực sản xuất chất lượng mới" nhằm tăng đầu tư vào sản xuất chất lượng cao như xe điện và chế tuệ nhân tạo. Trong bối cảnh đó, các nhà sản xuất thép nước này đang nhanh chóng tăng công suất thép tấm mạ điện dùng trong động cơ xe điện. Nếu tình trạng dư thừa công suất trong nước trở nên nghiêm trọng hơn, Bắc Kinh nhiều khả năng sẽ ghìm giá đồng nhân dân tệ để thúc đẩy xuất khẩu, kích thích tăng trưởng kinh tế.
Ngoài ra, vấn đề đáng lo ngại nhất đối với các công ty thép tại các nước phát triển là xuất khẩu thép tấm chất lượng cao của Trung Quốc đang tăng mạnh.
Được biết, tồn kho thép của các nhà sản xuất Trung Quốc hiện khoảng 4 triệu tấn so với cùng thời điểm năm 2020 do nhu cầu tiêu thụ yếu trong nước khi nền kinh tế sụt tốc tăng trưởng và khủng hoảng bất động sản kéo dài.
Trong khi xuất khẩu thép thanh dùng trong xây dựng của Trung Quốc đã giảm xuống còn dưới 6 triệu tấn vào năm 2023 từ mức trên 30 triệu tấn năm 2015, xuất khẩu thép tấm cán nóng dùng trong sản xuất của nước này đã tăng hơn 40% lên 20 triệu tấn vào năm ngoái và đạt gần 12 triệu tấn trong 5 tháng đầu năm 2024./.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!