Thép là mặt hàng có lượng nhập khẩu lớn. (Ảnh: Báo Đầu tư)
Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà gửi Bộ Công Thương và Bộ Khoa học Công nghệ về việc nghiên cứu kiến nghị xây dựng quy định quản lý chất lượng thép sản xuất trong nước và thép nhập khẩu vào Việt Nam.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị 2 bộ trên nghiên cứu, giải quyết theo thẩm quyền kiến nghị của Hiệp hội Thép Việt Nam, báo cáo Thủ tướng Chính phủ các vấn đề vượt thẩm quyền và kết quả giải quyết các kiến nghị ngày 28/7.
Trước đó, ngày 6/7 vừa qua, Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ Khoa học Công nghệ về những diễn biến phức tạp của thị trường thép gần đây.
Theo Hiệp hội Thép Việt Nam, thép là mặt hàng có lượng nhập khẩu lớn, lại là ngành công nghiệp cốt lõi, xương sống, do vậy chất lượng thép tác động đến nhiều ngành kinh tế khác nhau.
Hiệp hội này cho biết, sản xuất thép thô 6 tháng ước đạt 9,033 triệu tấn, giảm 20,11% so với cùng kỳ năm 2022. Lượng tiêu thụ ước đạt 9,153 triệu tấn, giảm 15,35% so với cùng kỳ năm 2022.
Tính chung 6 tháng đầu năm 2023, sản xuất và tiêu thụ thép thành phẩm các loại giảm lần lượt 20% và 18%.
Giá trị xuất khẩu thép đạt 3,45 tỷ USD, giảm 16% so với cùng kỳ năm 2022. Trong khi đó, 5 tháng đầu năm 2023, nhập khẩu thép thành phẩm các loại về Việt Nam khoảng 4,6 triệu tấn với trị giá hơn 3,93 tỷ USD.
Việt Nam nhập siêu hơn 220.000 tấn, với thâm hụt thương mại là 480 triệu USD. Lượng nhập khẩu thép từ Trung Quốc vào Việt Nam đang có xu hướng gia tăng mạnh trở lại.
Hiện các quốc gia trên thế giới đang tăng cường áp dụng triệt để các hàng rào kỹ thuật và biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ ngành sản xuất trong nước. Các rào cản kỹ thuật được áp dụng rõ ràng tại các quốc gia như Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Hàn Quốc, Ấn Độ, Australia, Anh...
Các sản phẩm khi xuất khẩu sang các quốc gia này đều được yêu cầu có chứng nhận tuân thủ tiêu chuẩn chất lượng của quốc gia nhập khẩu. Mục tiêu của các giấy phép là ngăn chặn lượng nhập khẩu sản phẩm kém chất lượng, tăng cường kiểm soát với thép nhập khẩu.
Trong khi tại Việt Nam, gần như các sản phẩm thép nhập khẩu vào Việt Nam đều có thuế nhập khẩu bằng 0%. Bên cạnh đó, các biện pháp phòng vệ thương mại như tự vệ phôi thép đã bị dỡ bỏ, các sản phẩm thép khác như tôn mạ, tôn màu, ống thép, thép dự ứng lực,... đều không phải chịu bất kỳ biện pháp phòng vệ thương mại nào.
Ngoài ra, các sản phẩm thép cũng không nằm trong danh mục hàng hóa nhóm 2 theo quyết định của Bộ Công Thương nên không thuộc đối tượng phải kiểm tra chuyên ngành về chất lượng sản phẩm hàng hóa.
Do đó, việc nhập khẩu các sản phẩm thép không có quy trình kiểm tra chất lượng như các quốc gia khác dẫn đến thép nhập khẩu đa dạng về chủng loại, chất lượng, chưa được đánh giá sự phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam, chưa có sự kiểm soát về chất lượng và chủng loại...
Hiệp hội Thép Việt Nam kiến nghị Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ xem xét xây dựng quy trình, thủ tục kiểm tra chất lượng thép nhập khẩu vào Việt Nam. Theo đó, thép nhập khẩu cần phải có Giấy chứng nhận tuân thủ tiêu chuẩn chất lượng của Việt Nam trước khi nhập khẩu; cùng với đó, tăng cường điều tra áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại phù hợp để hạn chế sản phẩm thép cạnh tranh không lành mạnh, bảo vệ ngành sản xuất thép trong nước.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!