Tọa đàm “Bước tiến trong phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh” trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học và Công nghệ VinFuture quy tụ nhiều nhà khoa học, chuyên gia y tế uy tín từ trong và ngoài nước.
Phát biểu tại Tọa đàm, TS. Nguyễn Ngô Quang, Cục trưởng Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế) nhấn mạnh đây không chỉ là diễn đàn học thuật mà còn là cơ hội kết nối tri thức toàn cầu, thể hiện vai trò ngày càng quan trọng của Việt Nam trên bản đồ nghiên cứu khoa học quốc tế.
Theo TS. Nguyễn Ngô Quang, sự hiện diện của các nhà khoa học danh tiếng trên thế giới là minh chứng cho nỗ lực kết nối tri thức xuyên biên giới, thúc đẩy khoa học phục vụ nhân loại. Bộ Y tế xác định khoa học công nghệ là động lực then chốt để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và tăng cường năng lực hệ thống y tế.
TS. Nguyễn Ngô Quang kỳ vọng tọa đàm sẽ là khởi đầu cho nhiều hợp tác sâu rộng, giúp Việt Nam tiếp cận công nghệ tiên tiến, triển khai các nghiên cứu chung và mang lại tiến bộ khoa học gần hơn với người bệnh.
Toàn cảnh tọa đàm “Bước tiến trong phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh” trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học và Công nghệ VinFuture 2025
Ác mộng vi khuẩn kháng thuốc
Theo GS. Pascale Cossart, Viện Pasteur Paris (Pháp), một trong những vấn đề dịch tễ lớn mà thế giới phải đối mặt đó là "ác mộng vi khuẩn kháng thuốc" bởi tỉ lệ tử vong là 1,91 triệu/năm do kháng kháng sinh, có xu hướng tăng với người lớn tuổi và trẻ nhỏ.
"Kháng sinh Penicillin được phát hiện vào năm 1928, mở ra kỷ nguyên cứu sống hàng triệu người. Tuy nhiên, vi khuẩn tiến hóa và thích nghi rất nhanh chóng. Các cơ chế kháng thuốc xuất hiện ngay sau khi thuốc được đưa vào sử dụng rộng rãi. Nếu không có biện pháp can thiệp, ước tính đến năm 2050, siêu vi khuẩn kháng thuốc có thể gây ra hàng triệu ca tử vong mỗi năm, vượt qua cả bệnh ung thư", GS. Pascale Cossart, Viện Pasteur Paris (Pháp) cho biết.
Đối mặt với vấn đề này, theo GS. Pascale Cossart, liệu pháp thực khuẩn thể (Phage Therapy) có thể là giải pháp.
GS. Pascale Cossart, Viện Pasteur Paris (Pháp)
Liệu pháp này đã được đưa ra từ đầu thế kỷ trước và nhưng đó phát triển chậm lại và dừng. Tuy nhiên, tình tràng kháng kháng sinh tăng lên, khiến các nhà khoa học đưa ra liệu pháp thực khuẩn thể trên góc độ mới.
Phage có tính đặc hiệu cao đối với từng loài vi khuẩn cụ thể. Chúng tự nhân lên (tăng số lượng) ngay tại vị trí nhiễm trùng và tiêu diệt mục tiêu mà không làm hại đến các vi khuẩn có lợi trong cơ thể. Yêu cầu làm sạch của thực khuẩn thể cũng rất khắt khe, loại bỏ hoàn toàn nội độc tố vi khuẩn (LPS - Lipopolysaccharide) để tránh gây ra phản ứng viêm nhiễm nguy hiểm.
"Phage được coi là một giải pháp trong cuộc chiến chống lại kháng kháng sinh. Với những tiến bộ trong công nghệ sinh học (giống như cách liệu pháp tế bào CAR-T được tùy chỉnh cho ung thư), liệu pháp phage đang có nhiều hứa hẹn sẽ được áp dụng rộng rãi hơn trong tương lai gần", GS. Pascale Cossart.
Virus chống ung thư
GS Chuanbin Mao, Đại học Trung văn Hong Kong (Trung Quốc), cho biết cấu tạo cơ bản của thực khuẩn thể (phage) là hệ thống siêu phân tử tạo từ axit nucleic, DNA hoặc RNA. Có thể phát triển thực khuẩn thể như một virus chống lại ung thư.
GS Chuanbin Mao, Đại học Trung văn Hong Kong (Trung Quốc)
"Công nghệ hiện đại cho phép chúng ta thay đổi, điều chỉnh gen mã hóa protein hoặc peptide bên ngoài thành (vỏ) của phage. Đây là nền tảng cho việc biến phage thành "phương tiện vận chuyển thông minh" nhắm mục tiêu cụ thể.
Muốn phage tấn công tế bào ung thư thì nó nhân và sinh sôi để tiêu diệt tế bào ung thư, để phage tấn công một vi khuẩn sau đó nó sinh sôi. Khi khối u phát triển thì 1 số tế bào tách ra và di chuyển vào máu.
Khi khối u phát triển, một số tế bào ung thư (CTC) tách ra và di chuyển vào máu, là chỉ báo quan trọng cho ung thư hoặc di căn. Phage có thể được biến đổi để bám dính vào các CTC trong máu. Chúng có thể được gắn trên các hạt từ (magnetic beads); CTC sẽ bám vào các hạt từ này, cho phép tách CTC ra khỏi mẫu máu để phân tích kết quả, xác định loại ung thư và giai đoạn bệnh từ chỉ 1ml máu của bệnh nhân", GS Chuanbin Mao giải thích về cơ chế.
Bên cạnh việc xác định loại ung thư và giai đoạn bệnh, liệu pháp này cũng có thể ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, ngăn chặn sự hình thành mạch máu mới nuôi dưỡng khối u, làm giảm kích thước khối u.
Đặc biệt, việc mang enzyme nano vào vị trí khối u sẽ giúp xúc tác phản ứng để bổ sung oxy, giúp tối ưu hóa liệu pháp quang động (sử dụng ánh sáng và chất nhạy cảm ánh sáng để tiêu diệt tế bào ung thư).
Theo GS Chuanbin Mao, liệu pháp này có nhiều điểm ưu việt như tiết kiệm chi phí và không gây hại với cơ thể người.
Bình luận (0)