Lý do thực sự khiến nhiều người New Zealand chuyển sang sống tại Australia

Ngay sau khi chuyển đến Sydney từ Wellington 1 năm trước, tài chính của Hayden Fisher lập tức có sự cải thiện. Ở New Zealand, Fisher phải sử dụng dịch vụ trả sau để mua hàng tạp hóa và thường xuyên phải chi một nửa tiền lương cho việc mua thức ăn hàng tuần. Ở Australia, anh chỉ tốn khoảng 1/4 số đó.

Làm việc trong một hiệu sách, chàng trai 24 tuổi này cho biết anh đã tìm được "con đường dẫn đến sự ổn định kinh tế" - điều mà anh cảm thấy bất khả thi ở Wellington. "Tôi yêu New Zealand, tôi yêu con người, văn hóa nơi đây... nhưng tôi không cảm thấy hài lòng với cách nền kinh tế đang được vận hành" - Fisher nói. Anh cũng nói rằng sẽ chỉ cân nhắc quay lại nếu điều kiện sống cho sinh viên và người thuê nhà trở nên "dễ thở hơn".

Fisher là một trong hàng chục nghìn người chọn rời New Zealand, khi đất nước này đang chứng kiến số lượng người rời đi kỷ lục trong bối cảnh nền kinh tế suy thoái. Dữ liệu tạm thời từ Cơ quan Thống kê New Zealand (Stats NZ) cho thấy, tính đến tháng 8/2025, 73.900 công dân New Zealand đã rời đi trong năm nay, tăng so với kỷ lục trước đó là 73.300 người.

Hơn một nửa (58%) trong số các công dân New Zealand rời đất nước vào năm 2024 đã chuyển đến Australia - nơi thu nhập trung bình hàng tuần cao hơn. Tại đây, công dân New Zealand có quyền làm việc và cư trú. Do đó, ngày càng có nhiều thành viên gia đình chọn "đoàn tụ" bên kia eo biển Tasman. Theo Stats NZ, vào năm 2024, đã có khoảng 30.000 người New Zealand di cư sang Australia - con số cao nhất trong hơn 1 thập kỷ. 

Trong khi New Zealand đang vật lộn với sự mất mát này, các chuyên gia ở Australia cho rằng làn sóng người chuyển đến là động lực thúc đẩy nền kinh tế địa phương, qua đó lấp đầy khoảng trống trong các lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe và xây dựng.

Giáo sư Alan Gamlen, Giám đốc Trung tâm Di cư tại Đại học Quốc gia Australia (ANU), cho biết dòng người đến gần đây một phần là do nền kinh tế yếu kém của New Zealand nhưng cũng theo một xu hướng đã có từ lâu.

"Từ những năm 1970, 'dòng chảy' về Australia đã bắt đầu vượt qua dòng chảy theo hướng ngược lại từ Australia sang New Zealand" - Gamlen chỉ ra "Overseas Experience" hay OE (thuật ngữ của New Zealand dùng để chỉ một kỳ nghỉ hoặc kỳ làm việc kéo dài ở nước ngoài) là một nghi thức văn hóa đánh dấu sự trưởng thành của nhiều người Kiwis (chỉ người dân New Zealand). Điều này càng được củng cố hơn bởi vị trí địa lý xa xôi và quy mô nhỏ của đất nước họ.

"Làn sóng nhập cư cao hiện nay có liên quan đến suy thoái kinh tế ở New Zealand - nơi chịu ảnh hưởng nặng nề từ những cú sốc toàn cầu. Nó giống như hậu quả kéo dài của COVID-19".

Gamlen cho biết khoảng cách tiền lương giữa hai nước được thể hiện rõ qua GDP bình quân đầu người: ở Australia là khoảng $64.400, trong khi ở New Zealand là khoảng $48.000, theo dữ liệu của Ngân hàng Thế giới.

Tiền bạc và những cơ hội "điên rồ"

Genevieve Fulton, 22 tuổi, là một trong số những người vừa mới đến Australia gần đây. Cô chuyển đến Melbourne vào tháng 1 và cho biết ở Wellington, cô được trả khoảng 22,70 đô la New Zealand mỗi giờ (19,85 đô Australia) cho công việc thời vụ, nhưng ở Australia, cô kiếm được "nhiều hơn gấp đôi" vào mỗi cuối tuần.

Mức lương cao hơn cho phép cô làm ít giờ hơn trong ngành dịch vụ khách sạn, qua đó có thêm thời gian để xây dựng sự nghiệp trong ngành vẽ minh hoạ.

"Wellington đang bắt đầu thưa thớt và hơi ma quái, không thực sự giống đất nước mà tôi đã lớn lên" - Fulton mô tả về môi trường nơi bạn bè cô "đang chật vật để tìm kiếm bất kỳ loại công việc nào". Cô cho rằng cơ hội phát triển ở New Zealand rất hạn chế. Anh trai cô - một thợ hàn đã chuyển đến Melbourne trước cô 2 năm - nói rằng ở đây việc làm nhiều hơn và thu nhập cũng cao hơn.

Giống như Fulton, Tyla Vaeau cũng cảm thấy New Zealand đang thay đổi. Vaeau là một "nghệ sĩ" bậc thầy trong ngành xăm hình truyền thống ở Samoa. Cô đã chuyển đến Gold Coast vào tháng 1/2025.

"Nếu 2 năm trước bạn hỏi liệu tôi có bao giờ chuyển đến Australia không, câu trả lời của tôi là sẽ kiên quyết là không" - cô nói - "Tuy nhiên, Auckland đang thay đổi - tôi cảm thấy nó không còn là Auckland nơi tôi đã lớn lên nữa".

Vaeau chuyển đến Australia để gần gia đình hơn vì họ đã chuyển tới đây định cư. Giờ đây, cô cho rằng việc quay lại New Zealand là khó xảy ra: "Tôi muốn chị gái, các cháu gái, cháu trai và bố mẹ tôi cùng chuyển về sống với chúng tôi chứ thực sự không thể xoay sở được với chi phí sinh hoạt và khủng hoảng nhà ở hiện tại ở Auckland".

Andy Fechney, 25 tuổi, người chuyển đến Sydney từ Christchurch để theo học chương trình sau đại học, cho biết quyết định này tập trung phần lớn vào sự nghiệp: "Xét về mặt cơ hội, có rất nhiều điều đáng chờ đợi ở Australia".

Phân tích của Trung tâm Di cư Đại học quốc gia Australia (ANU) cho thấy 80% người di cư New Zealand sống ở các thành phố lớn của Australia. Năm 2021, hơn 1/3 dân số sinh ra tại New Zealand tập trung ở Brisbane và Gold Coast (lần lượt là 21,4% và 15,9%), tiếp theo là Melbourne (19,3%) và Sydney (17,4%).

Tuy nhiên, số lượng đáng kể nhất là ở Queensland, Tây Australia và Nam Australia, thường là vùng nông thôn hoặc vùng sâu vùng xa, liên quan đến ngành khai thác mỏ và tài nguyên.

Gamlen cho biết làn sóng người New Zealand đổ vào Australia đã trở thành "nguồn lao động linh hoạt quan trọng" trong các lĩnh vực như dịch vụ khách sạn, xây dựng và chăm sóc sức khỏe. Ông nói rằng người New Zealand là "những người đóng góp tích cực cho ngân sách tài chính của Australia và họ luôn đóng góp nhiều thuế hơn mức tiêu dùng".

Trong khi New Zealand thường lo lắng về việc "chảy máu chất xám", Gamlen cho rằng dòng người này nên được coi là "trao đổi chất xám". Việc có một cộng đồng người hải ngoại lớn, lành nghề là thực sự hữu ích, cho phép New Zealand "vượt trội hơn về mặt chính trị và ngoại giao" nhờ những người xa xứ này.

Đối với nhiều người New Zealand đang sống ở Australia, việc quay trở lại dường như khó xảy ra, ít nhất là trong thời gian tới. Fechney cho biết anh không có ý định về nhà ở New Zealand trong thời gian tới: "Để quay về, cần phải có một cơ hội làm việc thực sự tuyệt vời, hoặc một loại biến động gia đình nào đó. Mặc dù tôi yêu đất nước này nhưng ở New Zealand chỉ có khoảng 5 triệu rưỡi người".

Hầu hết bạn bè của Fulton ở Australia cũng là người New Zealand, họ đang tận hưởng thời gian ở Australia và có kế hoạch ở lại đây.

"New Zealand là một đất nước xinh đẹp, nhưng... một loạt ngọn núi hùng vĩ ấy không thể trả tiền thuê nhà và trả hóa đơn cho bạn".