Mỹ dỡ bỏ một phần lệnh trừng phạt đối với Belarus

Tổng thống Belarus Lukashenko (phải) và đặc phái viên Mỹ John Coale bắt tay trong cuộc gặp tại Minsk, Belarus, ngày 12/12/2025 (Ảnh: AP)

Đổi lại việc Mỹ dỡ bỏ một phần lệnh trừng phạt đối với Belarus, Tổng thống Belarus Alexander Lukashenka đã trả tự do cho một nhóm lớn tù nhân chính trị - bao gồm cả người đoạt giải Nobel Hòa bình Ales Bialiatski và một trong những lãnh đạo phe đối lập Maria Kolesnikova. Tổng thống Lukashenko đã ân xá cho 123 công dân của nhiều quốc gia khác nhau theo các thỏa thuận đạt được với Mỹ - theo thông báo từ Văn phòng Báo chí của ông Lukashenko.

"Tổng thống Belarus đã quyết định ân xá cho 123 công dân của nhiều quốc gia, bị kết án theo luật pháp của nước Cộng hòa Belarus vì phạm các tội danh khác nhau gồm làm gián điệp và khủng bố" - thông cáo báo chí từ Văn phòng Tổng thống Lukashenka cho biết.

Cùng với các tù nhân được trả tự do vào cuối tháng 11, số lượng tổng cộng người được ân xá đã lên tới 156 - bao gồm công dân của Anh, Mỹ, Litva, Ukraine, Latvia, Australia và Nhật Bản.

Nhà văn đoạt giải Nobel Hòa bình Ales Beliatski, cựu ứng cử viên Tổng thống Viktor Babariko và một trong những lãnh đạo phe đối lập Maria Kolesnikova nằm trong số những người được trả tự do. Trong số những tù nhân được trả tự do có cựu tổng biên tập của TUT.VY Marina Zolotova. Bà bị kết án 12 năm tù giam vào năm 2023. Các nhà bảo vệ nhân quyền của Trung tâm Viasna - Valentin Stefanovich và Uladzimir Labkovich - cũng được ân xá.

Tất cả 123 người - bao gồm cả công dân Belarus - đều bị trục xuất ngay lập tức khỏi nước này.

Vài giờ trước đó, có thông báo rằng Mỹ đã dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với mặt hàng phân bón kali của Belarus. Thông báo này được đặc phái viên Mỹ về Belarus - ông John Cole - đưa ra vào ngày 13/12, sau cuộc gặp kéo dài 2 ngày với Tổng thống Lukashenko tại Minsk.

Đặc phái viên Mỹ cũng lưu ý rằng việc liên lạc về các lệnh trừng phạt giữa Washington và Minsk sẽ tiếp tục được duy trì. "Khi quan hệ giữa hai nước được bình thường hóa, ngày càng nhiều lệnh trừng phạt sẽ được dỡ bỏ" - ông Cole nói, bày tỏ hy vọng rằng trong tương lai các bên sẽ đạt đến tình trạng không còn bất kỳ biện pháp hạn chế nào.

Theo ông Cole, cuộc đàm phán với ông Lukashenko - bắt đầu từ ngày 12/12 và tiếp tục vào ngày 13/12 - rất hiệu quả. Đặc phái viên Mỹ cho biết hai bên đã thảo luận về việc bình thường hóa quan hệ cũng như cuộc chiến giữa Nga và Ukraine, lưu ý rằng "ông Lukashenko đang đưa ra những lời khuyên tốt về việc giải quyết xung đột ở Ukraine".

Vào tháng 8/2021, một năm sau cuộc bầu cử Tổng thống ở Belarus mà phương Tây không công nhận do cáo buộc gian lận, Mỹ đã đưa Belaruskali - một trong những nhà sản xuất phân bón kali lớn nhất thế giới - vào danh sách trừng phạt.

Theo Ủy ban Thống kê Quốc gia Belarus, trước cuộc khủng hoảng vào năm 2020, nước này thu 2,4 tỷ USD từ xuất khẩu phân bón kali - chiếm khoảng 8% tổng kim ngạch xuất khẩu và khoảng 4% GDP của Belarus.

Trước đó, phái đoàn Mỹ do ông Cole dẫn đầu đã đến Minsk vào tháng 9. Sau cuộc gặp này, chính quyền Belarus đã trả tự do cho 51 tù nhân và trục xuất họ sang Litva.