Mỹ phát triển chiến hạm “vô song” mang tên Tổng thống Trump

Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố kế hoạch phát triển thiết giáp hạm mới mang tên ông, ngày 22/12/2025 (Ảnh: AP)

Được quảng bá là "lớp tàu mặt nước mạnh nhất từng được chế tạo", kế hoạch này được kỳ vọng sẽ tạo bước ngoặt cho Hải quân Mỹ, song đồng thời cũng làm dấy lên nhiều hoài nghi về tính khả thi, chi phí và sự phù hợp với chiến tranh hải quân hiện đại.

Phát biểu ngày 22/12 tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago (Florida), Tổng thống Trump thừa nhận Mỹ sở hữu công nghệ quân sự hàng đầu thế giới nhưng năng lực sản xuất còn chậm và kém hiệu quả. Ông cho biết sẽ sớm làm việc với các tập đoàn quốc phòng lớn nhằm đẩy nhanh tiến độ đóng tàu chiến và các hệ thống vũ khí chủ lực.

Tầm nhìn về "Hạm đội Hoàng kim"

Theo tài liệu do Hải quân Mỹ công bố, các thiết giáp hạm "lớp Trump" sẽ dài tới 269 m, có lượng giãn nước từ 30.000 - 40.000 tấn, trở thành những tàu mặt nước lớn nhất của Mỹ kể từ Thế chiến II. So với các tàu khu trục hiện đại như lớp Zumwalt (15.000 tấn), đây là bước nhảy vọt cả về quy mô lẫn hỏa lực.

Hải quân Mỹ khẳng định lớp tàu mới sẽ sở hữu "hỏa lực hủy diệt mạnh nhất từng được trang bị cho một tàu mặt nước", có khả năng tấn công mục tiêu ở tầm xa gấp 80 lần các lớp tàu trước. Vũ khí dự kiến bao gồm tên lửa hành trình mang đầu đạn hạt nhân phóng từ biển, tên lửa siêu vượt âm có khả năng cơ động, 128 ống phóng thẳng đứng cho tên lửa Tomahawk, tên lửa chống hạm và đánh chặn phòng thủ. Ngoài ra còn có pháo điện từ, pháo hải quân cỡ lớn, laser năng lượng cao và các hệ thống vũ khí tầm gần.

Tổng thống Trump tuyên bố các tàu này sẽ mạnh gấp 100 lần các thiết giáp hạm thời Thế chiến II và trong tương lai có thể thay thế dần các tàu khu trục lớp Arleigh Burke - xương sống của hạm đội mặt nước Mỹ hiện nay.

Những rào cản lớn

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng con đường hiện thực hóa kế hoạch này sẽ vô cùng gian nan. Trước hết là năng lực của ngành đóng tàu quân sự Mỹ, vốn đang đối mặt với nhiều vấn đề nghiêm trọng. Bộ trưởng Hải quân John Phelan thừa nhận trước Quốc hội rằng hầu hết các chương trình đóng tàu hiện nay đều chậm tiến độ và vượt ngân sách. Có chương trình chậm tới nhiều năm và chi phí đội lên hơn 50%.

Các dự án gần đây như tàu sân bay USS John F. Kennedy hay tàu khu trục Zumwalt đều bị trì hoãn kéo dài. Chương trình tàu hộ vệ lớp Constellation thậm chí đã bị hủy bỏ sau khi chậm tiến độ gần 3 năm.

Vấn đề đặt ra là ai sẽ đóng các thiết giáp hạm khổng lồ này khi các xưởng đóng tàu Mỹ đã quá tải với các đơn hàng hiện tại. Theo các chuyên gia, Mỹ sẽ phải tái kích hoạt các xưởng đóng tàu đã đóng cửa hoặc xây dựng thêm cơ sở mới - một quá trình tốn kém và mất nhiều năm.

Bên cạnh cơ sở vật chất, lực lượng lao động cũng là thách thức lớn. Ngành đóng tàu quân sự Mỹ đang thiếu hụt nghiêm trọng lao động có tay nghề cao. Mức lương không đủ hấp dẫn khiến nhiều người lao động lựa chọn các công việc ít nặng nhọc hơn trong khu vực tư nhân.

Chi phí cũng là yếu tố khiến kế hoạch bị nghi ngờ. Trong khi một tàu khu trục Arleigh Burke có giá khoảng 2 tỷ USD, mỗi thiết giáp hạm "lớp Trump" có thể tiêu tốn tới 15 tỷ USD. Với mục tiêu xây dựng 20 - 25 tàu, tổng chi phí sẽ là gánh nặng khổng lồ đối với ngân sách quốc phòng Mỹ.

Ngay cả khi vượt qua các rào cản kỹ thuật và tài chính, câu hỏi lớn vẫn là: những "siêu thiết giáp hạm" này có phù hợp với chiến tranh hải quân hiện đại hay không? Nhiều chuyên gia cho rằng các tàu lớn, tập trung quá nhiều hỏa lực trên một nền tảng, sẽ trở thành mục tiêu lý tưởng cho tên lửa đạn đạo chống hạm, vũ khí siêu vượt âm và các hệ thống không người lái.

Trung Quốc hiện sở hữu tên lửa DF-26 - được mệnh danh là "sát thủ tàu sân bay" cùng mạng lưới UAV và UUV (thiết bị không người lái dưới nước) ngày càng tinh vi. Một số ý kiến cho rằng Mỹ nên tập trung vào chiến lược phân tán lực lượng, sử dụng nhiều tàu nhỏ, chi phí thấp, mang tên lửa và drone để làm loãng khả năng tấn công của đối phương.

Canh bạc chiến lược hay động lực đổi mới?

Dù đối mặt nhiều hoài nghi, một số nhà phân tích cho rằng kế hoạch của Tổng thống Trump mang tính biểu tượng và có thể đóng vai trò như "cú hích chiến lược", tương tự chương trình Apollo trong thập niên 1960. Khi đó, Mỹ đã huy động toàn bộ tiềm lực quốc gia để vượt Liên Xô trong cuộc đua không gian.

Tuy nhiên, khác với quá khứ, Mỹ ngày nay khó có thể đơn độc. Việc hợp tác với các đồng minh, đặc biệt là Nhật Bản và Hàn Quốc - những quốc gia cũng chịu sức ép trực tiếp từ sự trỗi dậy của Trung Quốc - được xem là yếu tố then chốt. Tổng thống Trump đã bày tỏ ủng hộ việc các tập đoàn đóng tàu Hàn Quốc đầu tư vào các xưởng đóng tàu Mỹ, mở ra khả năng hợp tác sâu rộng hơn.

Kế hoạch thiết giáp hạm "lớp Trump" vì vậy vừa được xem là tham vọng tái định hình sức mạnh hải quân Mỹ, vừa là canh bạc lớn về nguồn lực, chiến lược và công nghệ. Thành công hay thất bại không chỉ ảnh hưởng đến Hải quân Mỹ, mà còn có thể định hình cục diện an ninh trên các đại dương trong nhiều thập kỷ tới.