Nga cáo buộc NATO biến Biển Baltic thành “khu vực đối đầu”

Một cuộc tập trận hải quân của NATO ở Biển Baltic (Ảnh: Getty Images)

Nga chỉ trích chiến dịch "Baltic Sentry" của NATO

Phát biểu ngày 20/11, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết NATO đang gia tăng hiện diện quân sự và áp lực an ninh dọc theo các tuyến biên giới phía Tây của Nga. Theo bà Zakharova, khu vực Baltic vốn là không gian hợp tác, giao thương và ổn định trong nhiều thập kỷ, nhưng cán cân ấy đã bị phá vỡ bởi những bước đi quân sự hóa mạnh mẽ của NATO.

Bà nhấn mạnh tình hình trở nên nghiêm trọng hơn kể từ khi Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO, khiến vùng biển vốn mang tính chiến lược này trở thành điểm nóng đối đầu mới giữa hai bên.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga bày tỏ quan ngại trước việc NATO triển khai chiến dịch "Baltic Sentry" (Canh gác) - được triển khai vào tháng 1/2025, sau khi xảy ra một loạt vụ hư hỏng hoặc phá hoại cáp dưới biển giữa các quốc gia như Phần Lan và Estonia. Theo bà Zakharova, chiến dịch này là "một nỗ lực áp đặt luật lệ hàng hải mới, biến Biển Baltic thành vùng nước nội bộ của NATO". Bà Maria Zakharova cho rằng tham vọng này chắc chắn sẽ thất bại, khẳng định Nga sẽ tiếp tục là "thành viên đầy đủ" của cộng đồng Baltic.

Trong khuôn khổ chiến dịch "Baltic Sentry", NATO cho biết mục tiêu chính là bảo vệ hạ tầng dưới biển quan trọng, bao gồm các tuyến cáp dữ liệu và hệ thống năng lượng sau hàng loạt sự cố bí ẩn những năm gần đây. Khối quân sự này đã bố trí tàu chiến, tàu ngầm và máy bay tuần thám tới khu vực, đồng thời tiến hành nhiều cuộc tập trận chung quy mô lớn.

Tuy nhiên, Moscow coi những động thái này là mối đe dọa trực tiếp đối với an ninh của Nga. Bà Zakharova cho rằng cơ hội đối thoại nhằm giảm căng thẳng ngày càng mờ nhạt, khi các nước thành viên NATO "không cho thấy thiện chí" trong việc thảo luận các biện pháp hạ nhiệt tình hình.

Các nước Baltic gia tăng lập trường cứng rắn

Estonia, Latvia và Litva - những quốc gia Baltic vừa giáp Nga vừa giáp Biển Baltic - được đánh giá là nhóm nước có lập trường cứng rắn nhất với Moscow kể từ khi xung đột tại Ukraine bùng phát năm 2022. Lãnh đạo và giới chức ba nước này liên tục đưa ra cảnh báo về nguy cơ xung đột với Nga trong tương lai gần, đồng thời thúc đẩy tăng mạnh ngân sách quốc phòng.

Một số quan chức châu Âu cho rằng mối đe dọa an ninh từ Nga là lý do cần thiết để đẩy nhanh việc tái vũ trang và tăng cường hiện diện quân sự dọc biên giới phía Đông của NATO. Tuy nhiên, Nga bác bỏ các cáo buộc này và chỉ trích việc quân sự hóa "một cách thiếu thận trọng" của phương Tây.

Theo bà Zakharova, Nga sẽ sử dụng mọi công cụ pháp lý có thể để bảo vệ an ninh quốc gia và lợi ích hợp pháp của mình tại khu vực Baltic.

Trong khi Moscow lên tiếng cáo buộc, các đồng minh NATO ngày đẩy mạnh hoạt động quân sự tại Bắc Âu. Tại Thụy Điển - quốc gia mới gia nhập NATO, các cuộc tập trận chống phá hoại và chống xâm nhập dưới biển được tổ chức thường xuyên với sự tham gia của Mỹ, Đức và nhiều nước châu Âu.

Các cuộc diễn tập mô phỏng tình huống đối phó tàu ngầm đối phương, bảo vệ cảng biển, cùng các kịch bản liên quan tới hoạt động chiến tranh hỗn hợp. Một số quốc gia NATO đã cáo buộc Nga tiến hành nhiều hành động gây nhiễu, phá hoại đường dây cáp biển và xâm phạm không phận, dù Moscow luôn bác bỏ các cáo buộc này.

Trong bối cảnh đó, Thụy Điển đã cho phép truyền thông tiếp cận một số khí tài hiện đại, bao gồm tàu chiến tàng hình HMS Helsingborg của Hải quân nước này. Giới chức Thụy Điển cảnh báo tình hình an ninh tại Biển Baltic "đang tiệm cận mức nghiêm trọng như thời Chiến tranh Lạnh", khi hai khối đối địch liên tục thử phản ứng và khả năng phòng vệ của nhau.

Việc gia tăng hoạt động quân sự của cả hai bên đang khiến giới quan sát lo ngại về nguy cơ leo thang ngoài ý muốn trong một khu vực vốn có mật độ giao thông biển và hệ thống hạ tầng quan trọng dày đặc.

Theo chuyên gia an ninh Bắc Âu, Biển Baltic hiện không chỉ là tuyến đường giao thương thiết yếu mà còn là nơi tập trung nhiều tuyến cáp truyền dữ liệu xuyên lục địa - hệ thống vận chuyển hàng nghìn tỷ USD giao dịch tài chính mỗi ngày. Vì vậy, bất kỳ hành động phá hoại hoặc xung đột quân sự nào tại đây đều có thể ảnh hưởng lâu dài đến kinh tế và an ninh của cả khu vực châu Âu.

Tình hình hiện tại cho thấy cả Nga và NATO đều đang củng cố lập trường an ninh, trong khi khả năng đối thoại giảm dần. NATO khẳng định mọi biện pháp tăng cường phòng thủ đều nhằm đối phó với các mối đe dọa ngày càng phức tạp trong khu vực. Trong khi đó, Nga cho rằng những động thái của khối là "khiêu khích" và "đe dọa trực tiếp" đối với an ninh quốc gia của mình.

Bà Zakharova nhận định: "Rất khó để tìm thấy triển vọng đối thoại thực chất về giảm căng thẳng tại khu vực Baltic". Theo bà, các nước NATO không thể hiện sự sẵn sàng thảo luận nghiêm túc về các biện pháp xuống thang.

Trong bối cảnh các bên tiếp tục tăng cường hiện diện quân sự và phát tín hiệu cứng rắn, Biển Baltic hiện được đánh giá đang đứng trước nguy cơ trở thành một trong những khu vực nhạy cảm và dễ bùng phát xung đột nhất tại châu Âu.