Những người phụ nữ bình thường mà phi thường

Người ta thường gắn hai chữ "phi thường" với những điều to tát nhưng đôi khi chỉ đơn giản là khi ta biết chấp nhận nghịch cảnh và tìm mọi cách vượt qua những ngày nguy khó. Những điều phi thường đôi khi đến từ những con người bình thường nhất như những người phụ nữ quanh ta. 

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê năm 2024 cho thấy, 63% phụ nữ Việt Nam đang tham gia lực lượng lao động, một tỷ lệ ấn tượng so với mức trung bình thế giới. Đây không chỉ là con số khẳng định sự tham gia mạnh mẽ của phụ nữ trong nền kinh tế mà còn phản ánh sự đóng góp quan trọng của họ.

Phụ nữ ngày càng tham gia đa dạng vào nhiều lĩnh vực nghề nghiệp, không chỉ giới hạn trong các ngành truyền thống mà còn tiến vào các lĩnh vực như khoa học, công nghệ, kinh tế và cả các ngành đòi hỏi kỹ năng cao. Điều này phản ánh sự phát triển của xã hội, sự phá bỏ các giới hạn về vai trò giới tính và phụ nữ tự tin thể hiện tài năng và năng lực ở mọi khía cạnh.

Sự phi thường của họ không chỉ nằm ở nghề họ làm, mà nằm ở việc họ đã dám lựa chọn phá bỏ những khuôn mẫu, để khẳng định phụ nữ có quyền đảm nhiệm ở bất cứ vị trí nào mà họ đủ năng lực và dám bước vào. Xóa tan những quan niệm một số nghề nghiệp chỉ phù hợp với nam giới, nhiều người phụ nữ đã và đang chứng minh được thực lực của mình trong những công việc này.

Chuyện những người phụ nữ chọn "nghề của đàn ông"

"Lúc mà em mới mua xe, em chỉ tầm 36kg. Mọi người thường bảo em hơn 30kg mà lái xe 30 tấn. Chênh nhau quá nhiều đúng không ạ", Ngô Thị Mỹ Hạnh, xã Trung Hội, Thái Nguyên chia sẻ. 

Ít ai nghĩ rằng, cô gái nhỏ nhắn này là chủ nhân của chiếc xe tải nặng 30 tấn. Gia đình có truyền thống sản xuất và vận chuyển gỗ, Hạnh đã được tiếp xúc với những chuyến xe tải hàng từ khi còn nhỏ, để rồi quyết tâm theo nghề và gắn bó với người bạn "khổng lồ" này.

Hạnh cho biết: "Lúc đầu lên xe cũng loạng choạng lắm, xe to, đi cũng run lắm bởi vì xe to mình lên chưa quen. Cung đường em đi bán kính tầm 200km đến 300km, chủ yếu là đường đèo dốc. Cứ chuyến này gối chuyến kia đi kéo dài có khi đến một tháng'.

Những chuyến hàng nối dài, những ngày xa nhà liên tục đã khiến Hạnh không ít lần mệt mỏi. Nhưng vượt lên trên áp lực, là quyết tâm của một người phụ nữ chọn gắn bó với nghề mình yêu, dù biết phía trước còn lắm vất vả.

Còn với bà Võ Thị Hoàng Yến, đã có hơn 40 năm gắn bó với nghề cầm kéo. Dù ở thời điểm bấy giờ, bà là một trong số ít phụ nữ chủ động lựa chọn công việc này.

"Hồi đấy thì thợ cắt ít nữ, đa số nam giới. Cả cửa hàng may ra chỉ có 2, 3 người là nữ. Mình lúc đấy con gái chưa lập gia đình, đi cắt tóc cho một người nam giới cũng ngại. Mình cảm thấy mình yêu cái nghề nào thì mình làm nghề đấy thế thôi. Nam giới làm được, nữ giới cũng phải làm được", bà Yến, phường Hai Bà Trưng, Hà Nội nhớ lại.

Chủ động lựa chọn công việc có phần nhọc nhằn hơn với phái nữ, họ đã tìm thấy niềm vui trong công việc làm đẹp cho đời là lý do để tiếp tục gắn bó với nghề.

"Mọi người thấy cái xe tải chở hàng thì xe nào chẳng giống xe nào nhưng em mê xe lắm, thích lắm. Em thích xe đẹp thôi, em trang trí từ trong ra ngoài là màu hồng: điều hòa, tủ lạnh, loa đài, màn hình,... như một ngôi nhà của em vậy", Hạnh nói.

Bà Yên cho biết: "Mỗi lần khi mình cắt xong cái tóc rồi mình cảm thấy người ta đứng lên người ta ưng, xong người ta lại khen, người ta lại quay lại với mình thế là mình phấn khởi rồi, làm đẹp cho đời mà".

Dù ở bất cứ công việc hay vị trí nào, những người phụ nữ đã và đang chứng minh được thực lực của mình. Bởi khi đã làm bằng tất cả tình yêu nghề thì không có giới hạn nào cho sự lựa chọn của họ.

Không chỉ kiên trì với những đam mê mà mình theo đuổi, sự phi thường còn đến từ những trái tim không bao giờ bỏ cuộc. Ở những hoàn cảnh, những độ tuổi mà nhiều người dừng lại để lựa chọn nghỉ ngơi thì không ít người phụ nữ vẫn luôn nỗ lực bắt đầu từ con số không khi thời gian tưởng như không còn đứng về phía mình.

Những trái tim không bỏ cuộc

Ở tuổi mà người ta thường đặt xuống những ước mơ để đổi lấy sự bình yên, bà Bình lại lựa chọn cho mình một hành trình mới, trở thành chủ tịch của một hợp tác xã ở độ tuổi 70.

Bà Nguyễn Thị Bình, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp bản Dao - Thống Nhất, tỉnh Phú Thọ cho biết: "Không căn cứ vào già hay trẻ mà chỉ cần là mình có đam mê hay không và có nhiệt huyết với nó hay không. Tôi đã đi và học hỏi rất nhiều thì biết được cây sả ngoài việc bán thô có thể làm ra tinh dầu. Khi nhúng tay vào làm rồi đam mê lắm, mà đã làm vào guồng rồi thì phải làm để phát triển".

Hiện nay, hợp tác xã có gần 90 thành viên, trong đó 90% là người Dao. Mỗi thành viên có thu nhập bình quân 5 - 6 triệu đồng/tháng, một con số rất ý nghĩa với bà con nông dân miền núi. Đặc biệt, nhiều hộ nghèo, hộ cận nghèo là thành viên HTX đã thoát nghèo, từng bước vươn lên làm giàu từ cây sả chanh.

"Gia đình chồng con hoàn toàn phản đối, nhờ chị em đến tác động với chồng con để làm. Cắm bìa đất gia đình, vay ngân hàng mà họ không dám cho vay vì ý tưởng lớn quá không biết có trả được không. Thế nhưng từ sự quyết tâm và giúp đỡ của các sở ban ngành nên đã mạnh dạn làm. Đến bây giờ đã trả hết công nợ và cái thành công nhất là bà con phát triển được kinh tế", bà Bình chia sẻ.

Khi những năm tháng trên vai đủ khiến người ta tin rằng mọi khởi đầu đều đã muộn thì vẫn còn đó những người vẫn luôn lựa chọn bước tiếp. Phát hiện mình bị ung thư phổi ở tuổi gần 60, không đầu hàng trước số phận, bà Vũ Thị Dung (phường Yên Bái, Lào Cai) quyết định viết lại định nghĩa mới cho cuộc đời mình.

"Ai cũng nhìn thấy một hình ảnh quen thuộc về người phụ nữ mặc áo đỏ hoặc áo xanh chạy lang thang khắp các cung đường ở Yên Bái. Bạn bè với anh em không tin mình chạy được. Có người còn bảo cứ thử chạy đi nếu được thì tôi cho bà tiền ăn sáng. Đến bây giờ người bạn ấy nợ tôi rất nhiều tiền ăn sáng nhé. Mình nghĩ không có gì là không làm được", bà Dung cho hay.

Thành tích lớn nhất mà bà Dung đạt được là chinh phục cung đường với cự ly 42 km, trở thành nguồn cảm hứng lớn trong cộng đồng những người chạy bộ tại địa phương.

"Cũng không quan trọng bạn sống được bao lâu, chẳng quan trọng bạn sống được bao ngày. Cái quan trọng là khi mình mất đi thì mình để lại được gì trên thế giới này thôi", bà Dung nói.

Tôi sẽ để lại điều gì cho cuộc đời này khi tôi không còn nữa? Và để trả lời cho câu hỏi ấy, những người phụ nữ bình thường mà phi thường này đang viết ra từng ngày - bằng chính cách họ sống, bằng chính những lựa chọn không bao giờ bỏ cuộc trước mọi khó khăn.

Những người phụ nữ không bỏ cuộc trước tuổi tác, trước bệnh tật hay bất cứ giới hạn nào của đời sống; và cũng chính từ tinh thần không chịu dừng lại ấy, ở một phía cạnh khác của xã hội, có những người lại dũng cảm làm những việc chưa ai từng làm - mở lối, thử nghiệm, tiên phong cho những điều mới.

Nếu xem du lịch là cỗ máy làm đổi thay diện mạo kinh tế - xã hội ở nhiều vùng đất, thì trong cỗ máy ấy, phụ nữ chính là những bánh răng bền bỉ và là lực đẩy âm thầm nhưng bền vững nhất. Theo thống kê của Tổ chức Du lịch thế giới, phụ nữ chiếm tới 54% lực lượng lao động ngành du lịch toàn cầu - một con số cho thấy du lịch là ngành mà phụ nữ không chỉ tham gia đông đảo mà còn đóng vai trò quyết định. Và trong bức tranh ấy, Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế.

Có những người phụ nữ dân tộc thiểu số chưa từng bước khỏi núi rừng nhưng đang âm thầm mở một cánh cửa khác cho cuộc sống của mình bằng du lịch cộng đồng. Không qua trường lớp bài bản, họ học cách đón khách bằng tấm lòng, học ngoại ngữ từ những câu chào vụng về, biến căn nhà sàn thành homestay, biến món ăn truyền thống thành trải nghiệm văn hóa. Sự phi thường ấy đến từ dũng khí dám thử, dám sai, dám tin rằng ngay giữa núi rừng - những người phụ nữ vẫn có thể làm kinh tế bằng chính những điều thuộc về cội nguồn của mình.

Tiên phong những điều mới

"Xin chào, tôi tên là Vàng Thị Cân, hiện tại tôi đang sống ở thôn đội 3, xã Bản Liền, tỉnh Lào Cai. Hiện tại tôi đang ở tại homestay của mình là ngôi nhà sàn Vàng Cân homestay. Hiện tại tôi đang làm nhà nông. Cuộc sống của tôi là được một người phụ nữ chăm sóc gia đình, hàng ngày của tôi tôi rất là hạnh phúc".

Một người phụ nữ hạnh phúc với những công việc thường ngày, chăm con, xây dựng tổ ấm, giữ nếp nhà, làm nương… nhưng đồng thời cũng là một trong những người tiên phong đưa du lịch cộng đồng về với bản làng.

Từ công việc nhà nông truyền thống, chị Cân và gia đình bắt đầu mô hình du lịch homestay, kết hợp với hoạt động nhà nông. Nhờ các lớp tập huấn của dự án GREAT - Thúc đẩy bình đẳng giới thông qua phát triển du lịch và nông nghiệp, chị cùng các phụ nữ trong bản được học kỹ năng làm du lịch, học tiếng Anh giao tiếp cơ bản để đón khách quốc tế.

Tiên phong làm điều mới - tiên phong để mỗi người phụ nữ trong bản được khẳng định vị thế, được cất lên tiếng nói. Với chị hạnh phúc không chỉ là vun vén cho gia đình, mà còn là góp phần làm rạng danh bản làng, và để mỗi gia đình được hạnh phúc, no ấm hơn từng ngày.

Những người phụ nữ Bản Liền - những người vốn chỉ quen lên rừng làm rẫy, nay đã tự tin giới thiệu về bản làng của mình, được học hỏi, được giao lưu và được truyền cảm hứng để thay đổi. Từ những bước đi nhỏ, họ đang góp phần làm nên diện mạo mới cho quê hương để mỗi người phụ nữ được trân trọng và tự hào.

Có lẽ, điều khiến những người phụ nữ trở nên phi thường không phải là họ làm được những điều lớn lao mà là ở chỗ dù cuộc đời có khó đến đâu, họ vẫn chọn cách đi tiếp, vẫn chọn cách mỉm cười và lan tỏa yêu thương quanh mình.